سیستم کنترل آتش AEGIS سامانه‌ی AEGIS، سیستمی است مرکب از چند سیستم دفاعی که اولین بار توسط نیروی دریایی ایالات متحده مورد استفاده قرارگرفت. این سیستم هم به صورت تک واحدی و هم به صورت شبکه‌ای از چند شناور کاربرد دارد. این سیستم یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین سیستم‌های دفاعی به کار رفته در شناورهای جنگی محسوب می‌شود. نیروی دریایی کشورهای ژاپن، اسپانیا، نروژ و کره سامانه را جهت استفاده در شناورهای خود به‌کاربرده‌اند. نیروی دریایی استرالیا نیز خواستار استفاده از این سیستم در ناوشکن‌های خود است.در کل تعداد ۱۰۸ فروند شناور مجهز به این سیستم در سراسر دنیا و در ۵ کشور وجود دارند. در ابتدا سامانه از موشک‌ها و رادار RCA استفاده‌می‌کرد که توسط شرکت General Electric طراحی و توسعه داده‌شده‌بود. در سال ۱۹۹۲ امتیاز توسعه و تولید این سیستم به Martin Marietta فروخته شد. به علت اینکه این سامانه، سیستم اصلی نصب‌شده در یک شناور محسوب می‌شود؛ از شناورهای مجهز به این سیستم اشتباها تحت عنوان شناورهای کلاس AEGIS یاد می‌شود. در واقع سیستم راداری نصب‌شده در شناورهای مختلف، متفاوت است. معرفی سیستم AEGIS یک سیستم رهگیری و دفاعی پیشرفته است که که از رایانه‌ها و رادارهای قدرتمندی جهت رهگیری و مقابله با واحدهای دشمن استفاده می‌کند. این سامانه پیشرفته‌ترین سیستم جنگی دریایی محسوب می‌شود و اولین سیستمی است که به تنهایی قادر به شناسایی واحدهای هوایی، سطحی و زیرسطحی است. این سیستم شامل رادار SPY-1، سیستم‌های کنترل آتش MK 99 و ORTS، سلول‌های شلیک عمودی MK 41، اتاق کنترل و تصمیم‌گیری و موشک‌های SM-2 است. در ضمن این سیستم کنترل اژدرها و توپ‌های شناور را نیز در اختیار دارد. سامانه‌ی AEGIS توسط سیستمی پیشرفته، کشف-رهگیر خودکار، چندکاره، مجهز به رادارهای لایه‌ای سه‌بعدی AN/SPY-1 کنترل می‌شود. از این رادار تحت عنوان the Shield of the Fleet، محافظ ناوگان یاد می‌شود. رادار SPY رادار قدرتمندی است به گونه‌ای که تجسس، رهگیری و کنترل و هدایت موشک‌ها را به طور همزمان انجام‌میدهد و قادر است این فرآیند را برای بیش از ۱۰۰ هدف که در فاصله‌ی بیش از ۱۰۰مایل دریایی (۱۹۰کیلومتر) قرار دارند انجام دهد. سامانه‌ی AEGIS هدایت اولیه‌ی موشک‌ها را با استفاده از رادار AN/SPY-1 انجام می‌دهد و جهت هدایت نهایی موشک‌ها از رادار AN/SPG-62 استفاده‌می‌کند. این به این معنی است که سیستم یادشده توانایی هدف‌گیری تعداد زیادی از اهداف را دارد. بخش هدایت و تصمیم‌گیری کامپیوتری سامانه مهترین بخش و در واقع هسته‌ای اصلی AEGIS می‌باشد. این بخش از سامانه آن را قادر می‌سازد تا با تعداد زیادی از تهدیدات مختلف مقابله کند. سامانه‌ی AEGIS همچنین توانایی انجام دفاع ضد موشکی را نیز داراست. و می‌تواند با موشک‌های کوتاه‌برد و برد‌متوسط دشمن مقابله کند. مرکز کنترل اطلاعات ساخت و توسعه حوالی سال ۱۹۵۰ نیروی دریایی ایالات متحده موشک‌های هدایت‌شونده را جایگزین توپ در شناورهای خود کرد. این موشک‌ها تا سال ۱۹۶۰ تسلیحات خوبی محسوب می‌شدند اما نیروی دریایی ایالات متحده متوجه شد که این موشک‌ها از لحاظ زمان واکنش‌دهی و قدرت آتش مشکل دارند و شناورها در مقابل موشک‌های ضدکشتی دشمن آسیب‌پذیرند. به همین دلیل نیروی دریایی ایالات متحده برنامه‌ای را جهت مقابله با موشک‌های ضدکشتی دشمن آغاز کرد. این پروژه ASMS یا Advanced Surface Missile System نام گرفت. در این پروژه ابتکارات مهندسی جدیدی صورت گرفت تا نیازهای پروژه برطرف شود. سیستم ASMS بعدها یعنی در سال ۱۹۶۹، AEGIS نام گرفت. AEGIS نام پوشش محافظ الهه‌ی یونانی به نام Zeus است. این نام توسط کاپیتان L. J. Stecher مدیر سابق پروژه تسلیحاتی Tartar پیشنهاد شد. زمانی که بحث بر سر نام پروژه‌ی ASMS بالا گرفت؛ کاپیتان دلیل دیگری برای مناسب بودن این نام آورد و آن را خلاصه‌شده‌ی عبارت Advanced Electronic Guided Interceptor System (سامانه‌ی الکترونیکی هدایت و راهبری) البته از این عبارت هیچگاه استفاده نشد. سازنده‌ی اصلی سامانه‌ی AEGIS یعنی Lockheed Martin نیز مانند نیروی دریایی هرگز از این عبارت استفاده‌نکرد. Zeus و سپر حفاظتی AEGIS مدل آزمایشی سامانه برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ روی کشتی جنگی USS Norton Sound نصب شد تا کارایی آن امتحان شود. این اولین استفاده از یک سیستم راداری چندلایه‌ای دریایی بود. نیروی دریایی ایالات متحده اولین ناوشکن‌های مجهز به AEGIS را براساس طراحی بدنه و ماشین‌آلات ناوشکن‌های کلاس Spruance طراحی و توسعه داد. اولین ناوشکن از این دسته ناوشکن Ticonderoga بود که دارای دو دسته لانچر موشک‌های Mark-26 در جلو و عقب بود. وارد به خدمت شدن ناوشکن ششم از این کلاس با نام Bunker Hill عرصه‌ی جدیدی را ایجاد کرد که به علت استفاده‌ی ناوشکن از سلول‌های شلیک عمودی Martin Marietta Mark-41 Vertical Launching System بود؛ که این امر قدرت آتش بیشتر، توان انتخاب موشک‌های متنوع و توان مقابله‌ی بیشتری به ناوشکن می‌داد. رادار بهینه‌شده‌ی AN/SPY-1B برای اولین بار در ناو Princeton استفاده‌شد که این امر پیشرفت دیگری در ضمینه‌ی سامانه‌ی AEGIS محسوب می‌شد. در ناو Chosin از کامپیوترهای پیشرفته‌تری استفاده شد که این امر قدرت پردازش بیشتری برای سامانه فراهم می‌کرد. رادار Spy-1 در سال ۱۹۸۰ ناوشکنی طراحی شد که دارای طرح بدنه‌ی جدیدی بود که این امر باعث کم‌شدن سطح مقطع راداری شناور می‌شد، همچنین در این ناوشکن‌ها از سامانه‌ی AEGIS پیشرفته‌تری استفاده می‌شد. در سال ۱۹۹۱ شناور اول از کلاس Arleigh Burke تحت عنوان USS Arleigh Burke رسما وارد خدمت شد. به علت اینکه سامانه‌ی AEGIS تغییراتی در ساختار ناوشکن‌ها بوجود آورد اشتباها از ناوشکن‌های این کلاس تحت عنوان Aegis class یاد‌می‌شود. ورژن دوم از ناوشکن‌های کلاس Arleigh Burke یا ARLEIGH BURKE CLASS FLIGHT IIA DDG که ساختشان در سال ۱۹۹۲ آغاز شد، رادار SPY، موشک‌های استاندارد، سیستم الکترونیکی و ارتباطی را بصورت یکپارچه درآورد. ناوشکن‌های Flight IIA که در سال ۲۰۰۰ ساخته‌شدند دارای آشیانه‌ی بالگرد جهت استفاده از دو بالگرد ضد زیردریایی و تهاجمی بودند. سامانه‌ی AEGIS بکاررفته در ساخت این ناوشکن‌ها هزینه‌ی ساخت هر واحد را به مقدار ۳۰میلیون دلار کاهش داد. پرواز ۶۵۵ در سال ۱۹۸۸ سامانه‌ی AEGIS درگیر بحرانی شد که علت آن هدف قرارگرفتن پرواز ۶۵۵ هواپیمایی ایران توسط ناوشکن USS Vincennes بود که در پی آن ۲۹۰ شهروند کشته‌شدند. اداره‌ی تحقیقات ارتش ایالات متحده اعلام کرد که سامانه سالم بوده و هیچگونه مشکلی نداشته‌است. این نهاد اعلام کرد که اگر افسرفرمانده ناوشکن به طور دقیق به اطلاعات ارائه‌شده توسط سامانه توجه می‌کرد این حادثه اتفاق نمی‌افتاد؛ در واقع موقعیت روانی خدمه در آن لحظه به گونه‌ای بوده که به طور ناخودآگاه اطلاعات ارائه‌شده توسط سامانه را به گونه‌ای دیگر تشخیص داده و آن را دستکاری نموده‌اند! در واقع سامانه اشتباه نکرده ولی با اطلاعاتی که داده سبب بروز این حادثه شده‌است. اطلاعاتی که توسط سامانه ثبت شده و اطلاعاتی که توسط خدمه به افسرفرمانده اعلام شده به شرح زیر است: سامانه‌ی AEGIS در نیروی دریایی سایر کشورها ۱-نهادهای استرالیایی در آگوست سال ۲۰۰۴ اعلام کردند که این سامانه می‌تواند به عنوان هسته‌ی اصلی سیستم ناوشکن‌های آینده عمل کنند. ناوشکن‌هایی که از این سامانه در آنها استفاده‌خواهد‌شد جز کلاس Hobart می‌باشند. (البته هنوز نمیشه استرالیا رو به طور رسمی دارنده‌ی سامانه دونست.) ۲-نیروی دریایی ژاپن در سال ۱۹۹۳ در تعداد ۴ فروند ناوشکن‌های کلاس کنگوی خود از این سامانه (ورژنی که در ناوشکن‌های کلاس Arleigh Burke استفاده‌شد) استفاده‌کرد. همچنین ژاپن در سال ۲۰۰۰ از سامانه در دو ناوشکن بهبود‌یافته‌ی کلاس آتاگوی خود استفاده‌کرد. ناوشکن اول از این کلاس یعنی DDG 177 Atago، در ۱۵ مارس ۲۰۰۷ رسما وارد خدمت شد. ۳-نروژ با همکاری ایالات متحده و اسپانیا از این سامانه‌ی در ناوهای محافظ کلاس Fridtjof Nansen خود استفاده‌کرد. شناور اول با عنوان Fridtjof Nansen در سوم ژوئن ۲۰۰۴ به آب انداخته‌شد. شناور دوم از این کلاس با عنوان Roald Amundsen در ژوئن ۲۰۰۷ با پشت سرگذاشتن آنالیزهای دریایی رسما وارد خدمت شد. ناوهای کلاس Fridtjof Nansen نروژی در اسپانیا ساخته‌شدند و هزینه‌ی ساخت هر فروند ۶۰۰میلیون دلار می‌باشد. ۴-جمهوری کره‌ی جنوبی از نوع دیگری از سامانه‌ی AEGIS در ناوشکن‌های کلاس KDX خود استفاده‌کرد از اینناوشکن‌ها تحت عنوان KDX-III یاد می‌شود. شناور اول تحت عنوان King Sejong the Great در ۲۵ می ۲۰۰۷ به‌آب‌انداخته‌شد. ۵-اسپانیا در ۵ ناو محافظ کلاس Álvaro de Bazán خود از این سیستم استفاده‌کرده که در حال حاضر حداقل ۴ فروند از این ناوها عملیاتی‌اند. منبع: ترجمه و تنظیم توسط وب سایت میلیتاری
ba arze salaamalek be nazar kollan tou zamine system(AI) kaarbordesh tou nezaami tahghigh daari! KHODA ghovvat!
