بلبل پرنده‌ای خوش آواز و بسیار محبوب است که در تمام مناطق خاورمیانه زندگی می‌کند. برای نگهداری و پرورش این پرنده، باید اطلاعات کافی درباره خصوصیات رفتاری و تغذیه‌ای او داشته باشید. بلبل‌ها پرندگانی بسیار زیبا و خوش صدا هستند که از آن‌ها با نام‌های دیگری از جمله: هزاردستان، عندلیب، شباهنگ و … نیز یاد می‌شود. این پرنده نه تنها در سراسر خاورمیانه، بلکه در کشورهایی نظیر: استرالیا، کویت، قطر و … نیز پرورش داده می‌شود. همان‌طور که می‌دانید هر حیوان یا پرنده‌ای که در خانه نگهداری می‌شود، نیازمند توجه و رسیدگی است. از این رو کسانی که قصد نگهداری بلبل را دارند، باید نکات تغذیه‌ای و محافظتی را رعایت کنند. ما در این مقاله به بررسی ویژگی‌های رفتاری انواع بلبل و شرایط نگهداری از آن‌ها خواهیم پرداخت. صدای بلبل ها صدای بلبل و آواز خوانی او در جهان بسیار معروف است. این پرنده حافظه بسیار قوی دارد. به همین دلیل نیز جایگاه بسیار بالایی در ادبیات و موسیقی دارد. قابلیت تقلید صدای پرندگان دیگر، یکی از ویژگی‌های مهم و محبوب بلبل محسوب می‌شود. این پرندگان نیز همانند سایر حیوانات انواع و نژادهای مختلفی دارند. بلبل خرما و بلبل کوهی دو نژاد مشهور از این پرنده به شمار می‌روند. صدای بلبل دارای نت‌های مختلفی است که آوازش را دلنشین‌تر می‌کند. این پرنده به شب‌زنده‌دار نیز معروف است. زیرا در فصل‌های بهار و اوایل تابستان از نیمه‌های شب شروع به آواز خوانی می‌کند. فرکانس صدای آن‌ها تا صدها متر دورتر نیز شنیده می‌شود. این پرندگان بیشتر در نخلستان‌ها، باغ‌های توت و هر جا که درخت، بوته‌زار و زمین‌های کشاورزی باشد، یافت می‌شوند. از سمتی دیگر این پرندگان، دارای پر و بال‌هایی به رنگ قهوه‌ای تیره و روشن بوده، همچنین نوکی بلند، چشمانی سیاه و دم پهن و بلند دارند. جنس نر این پرنده زمانی که احساس خطر کند، دم خود را تکان می‌دهد تا توجه دشمن را به سمت خود جلب کند و به این روش از بلبل ماده و جوجه‌هایش محافظت می‌کند. همچنین نرها در فصل تولید مثل برای جلب توجه ماده‌ها از صدا و آواز استفاده می‌کنند. به همین دلیل صدای بلبل نر بسیار دلنوازتر از ماده است. تولید مثل بلبل در فصول تولید مثل جنس نر در مکانی می‌ایستد که دیده شود. سپس با صدایی بلند شروع به آواز خوانی می‌کند. زمانی که پرنده‌های ماده به او نزدیک می‌شوند، تن صدایش را آرام‌تر کرده و بال‌هایش را از شدت هیجان می‌لرزاند. این پرنده‌ها وقتی جفت خود را پیدا می‌کنند، به منظور خواستگاری نسخه‌ای آرام‌تر از آوازشان را می‌خوانند. این گونه با پرنده‌ی ماده ارتباط برقرار می‌کنند. در صورت وجود خطر نیز هر دو جنس با نوعی آواز که علامت هشدار است، به یکدیگر علامت می‌دهند. در حقیقت نرها طیف گسترده‌ای از آوازها را دارا می‌باشند. این پرندگان هر سال یک جفت را برای خود انتخاب کرده و تولید مثل می‌کنند. البته معمولاً هر ساله به دنبال پرنده قبلی می‌روند. جنس نر معمولاً کوچ زمستانی خود را برای ساختن لانه جدید زودتر به اتمام می‌رساند. ماده‌ها نیز بعد از جفت‌گیری لانه‌ای از برگ‌های مرده و علف‌های درشت می‌سازند و تخم‌هایشان را درون آن‌ها نگهداری می‌کنند. صدای آواز بلبل‌ها در فصول مختلف متفاوت است. اما بهترین و بلندترین آواز را در اواخر بهار یعنی فصل تولید مثل و به منظور جلب توجه ماده‌ها می‌خوانند. سفرهای فصلی انواع بلبل‌ها در فصل‌های سرد به مناطق گرم سفر می‌کنند. آن‌ها نسبت به گرما مقاوم‌اند. از این رو می‌توان این پرندگان را در تپه‌های خشک، در بین بوته‌های کم تراکم و نزدیک رودخانه‌ها یا استخرها نیز مشاهده کرد. اغلب لانه‌هایشان را در زیر شاخه‌های پرتراکم می‌سازند. این پرندگان معمولاً برای آواز خوانی از آشیانه خود خارج می‌شوند. اما در نیمه‌های شب آواز را در لانه‌شان می‌خوانند. پاهای بلند و بزرگشان به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند از میان برگ‌های بزرگ نیز بپرند. اندازه‌ی طولی آن‌ها ۱۷-۱۵ سانتی‌متر است. این پرنده بومی ایران است که در فرهنگ کشور نمادی از عشق می‌باشد. این پرنده همچنین از آمدن بهار خبر می‌دهد. آهنگ سنتی فرانسوی چایکوفسکی نیز از صدای بلبل الهام گرفته شده است. از نژادهای مختلف این پرنده می‌توان به بلبل خرما، بلبل کوهی، خال‌دار، کمری، تاج دار و … اشاره کرد. در بین آن‌ها بلبل خرما و بلبل کوهی خوش آوازترند. پرورش و نگهداری این پرنده‌ها تا قبل از ورود قناری به ایران رواج بسیار زیادی داشت. از طرفی با توسعه‌ی شهرنشینی و کاهش باغات و درختان در خانه‌ها و اماکن مسکونی امروزه تعداد بلبل‌ها بسیار کم و شرایط نگهداری از آن‌ها به خاطر نوع تغذیه‌شان دشوارتر شده است. در کل همه انواع بلبل در طول سال دو مرتبه تولید مثل می‌کنند. یک بار در اواخر فروردین و بار دیگر در اوایل تیرماه این عمل انجام می‌گیرد.
