در میان همه امور دنیا تنها چیزی که می تواند انسان را مستقیم به کمال خود برساند، نماز است. این نماز نردبان ارتقا آدمی است که از صحنه قشر مادی به صفحات روحانی روشن مجردات و ملکوت بالا رود و در همین عالم به وسیله نماز عوامل دیگری را در می یابد. نماز برای تمام افراد بشر در تمام مناطق عالم بوده و هست جز آن که در کیفیت و کمیت آن فرق و امتیازاست و هیچ مسلمانی در هیچ حالی در ادای نماز معاف نیست. برخی از کارشناسان معتقدند نماز خواندن تنها غذای روح انسان نیست، بلکه جسم انسان ها را نیز تقویت می کند و آنها را در مبارزه با مشکلات روزمره یاری می دهد. روشن است که نماز فلسفه خاص خود را دارد که معراج مومن و مایه قرب به حق است و آن را باید فقط برای خداوند تعالی خواند و نه به انگیزه فواید و آثاری از این دست، ولی آگاهی از این دست نظرات علمی نیز می تواند برای برخی مفید باشد. اضطراب فکری و تنش های روانی از بیماری هایی هستند که بشریت قرن حاضر را تهدید می کنند. روانکاوان و دانشمندان می کوشند راه هایی بیابند تا تشتت فکری انسان ها را کاهش دهند و به فکر و روان او آرامش بخشند. " ویلیام مولتون مارستن" روان شناس در مجله ریدرز دایجست می نویسد: "بسیاری از مردم در ارتباط با مسائلی که تصمیم گیری به عهده آنهاست، تمرکز حواس ندارند و همین تشتت و پراکندگی، موجب خطا و سرگردانی آنها می شود. در حالی که عقل انسان اگر در مساله ای تمرکز پیدا کند، می تواند این نقیصه را برطرف کند. " نماز، کلید در رحمت الهی است و از فواید بی شمار معنوی برخوردار است. یکی از فواید نماز این است که اگر با شرایط باطنی و ظاهری انجام شود، ذهن و دل انسان را متمرکز می کند و درون را نورانی و مصفا می سازد. اگر انسان در نماز از مسائل مادی و مشغله روزمره فاصله بگیرد و حضور قلب داشته باشد، این توان را می یابد که قوای ذهنی خود را در سایر مسائل زندگی نیز متمرکز کند. به خصوص آن که او در نماز، این مساله را به دفعات تمرین می کند و هر بار می کوشد جان و روح خود را به معبود پیوند دهد. مجموع آیاتی که درباره نماز در شرایع پیشین وارد شده، حاکی از آن است که نماز به عنوان یک عمل تربیتی مستمر و یک نیایش بسیار سازنده، از نخستین روز ظهور ادیان آسمانی، وجود داشته است. همه پیامبران الهی، مامور بودند که نماز را برپا دارند و آن را به فرزندان و امت خود سفارش کنند. البته در بین اقوام و ملل مختلف، شکل و شیوه اقامه نماز، متفاوت بوده است. سرزمین منی و عرفات در مکه یادآور اقامه نماز ابراهیم (ع) و فرزندش اسماعیل (ع) است. آنها چهار هزار سال پیش، مردم را به اطاعت از پروردگار یکتا فرامی خواندند. هنگامی که حضرت ابراهیم (ع)، همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل را به سرزمین بیآب و علف مکه برد، دست به دعا برداشت و گفت: «پروردگارا، من بعضی از فرزندانم را در سرزمینی بی آب و علف در کنار خانه ای که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند.» (ابراهیم آیه ۳۷) قرآن کریم یکی از ویژگی های حضرت اسماعیل (ع) را دعوت به نماز بیان می کند و می فرماید: «و در این کتاب (قرآن) از اسماعیل نیز یاد کن که او در وعده هایش صادق و رسول و پیامبری (بزرگ) بود. او همواره خانواده اش را به نماز و زکات فرمان می داد.» ( سوره مریم- آیات ۵۵ و ۵۴) حضرت شعیب نیز از پیامبرانی است که شاهد انحراف و بت پرستی قوم خود بود و از ذلت و خواری آنها در نزد بت های ساختگی رنج می برد. او در موارد گوناگون برای قوم خود سخن می گفت و برای آن که آنها شیوه صحیح نیایش با خدا را بیاموزند، آشکارا نماز می خواند و با خدای یگانه راز و نیاز می کرد. ولی افراد قومش او را مسخره می کردند و مانع نماز خواندن او می شدند. آنها می گفتند: «ای شعیب، آیا نمازت به تو دستور می دهد که آنچه را پدرانمان می پرستیدند، ترک کنیم ...» ( هود ۸۷ ) هنگامی که قرآن درباره اسحاق و یعقوب سخن می گوید به این نکته اشاره دارد که به فرمان خداوند، مردم را هدایت می کردند و انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را به آنها وحی کردیم. حضرت موسی (ع) پیامبر بزرگ الهی به فروتنی و تواضع در برابر خداوند معروف بود. با عشق و از روی اخلاص با خداوند سخن می گفت. لذا به موسای کلیم لقب یافت. در حدیثی آمده است که خداوند خطاب به وی فرمود: ای موسی آیا می دانی چرا تو را کلیم و هم سخن خود قرار داده ام؟ موسی گفت: نه. خداوند فرمود: ای موسی بندگانم را شناسایی کردم و به طور کامل درون آنها را کاویدم. در میان آنان هیچ کس را فروتن تر از تو ندیدم. ای موسی! تو هرگاه نماز می گزاری، به عنوان تواضع، گونه خود را بر زمین می نهی. » هنگامی که حضرت موسی (ع) به پیامبری برگزیده شد، اولین فرمان الهی به آن حضرت، اقامه نماز بود. در آیات ۱۳ و ۱۴ سوره طه می خوانیم: «من تو را برگزیدم. اکنون به آنچه بر تو وحی می شود، گوش فرا ده. من " الله " هستم، معبودی جز من نیست. مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من به پا دار.» قرآن کریم در آیاتی دیگر از نماز خواندن حضرت زکریا و نیز لقمان حکیم و سفارش او به فرزندش درباره نماز، سخن می گوید. برپایی نماز قبل از حضرت محمد (ص) مورد تاکید حضرت عیسی (ع) به پیروان خود نیز بوده است. عیسی (ع) هنگامی که نوزاد بود، برای گواهی دادن به پاکی و کرامت مادرش مریم (س) به امر خداوند زبان به سخن گشود: « من بنده خدا هستم، او به من کتاب عنایت کرده و مرا پیامبر قرار داده است و مرا هر کجا که باشم، وجودی پربرکت قرار داده و تا زنده ام، مرا به نماز و زکات سفارش کرده است.» (مریم آیات ۳۰ و ۳۱)
