مینیسک (منیسک) نوعی غضروف در مفصل زانو است. مینیسک بین سطح غضروف و استخوان قرار دارد و موجب ثبات هرچه بیشتر مفصل زانو می‌شود که عضوی مهم در زانو است؛ زیرا که در بیشتر فعالیت‌ها از جمله ورزش، نقش مهمی را ایفا می‌کند. اجزای مفصل زانو مفصل زانو از سه قسمت تشکیل شده است: استخوان ران استخوان ساق پاتلا (patella) یا کاسۀ زانو سطح داخلی این استخوان‌ها با لایه‌ای از غضروف پوشیده شده‌اند. وجود این سطح موجب می‌شود که استخوان‌ها بتوانند بدون صدمه به یکدیگر، روی هم حرکت کنند و بچرخند. در زانو دو مینیسک وجود دارد: مینیسک میانی که در قسمت داخلی زانو قرار گرفته است مینیسک جانبی که در قسمت بیرونی زانو قرار گرفته است. مینیسک از غضروف سخت ساخته شده و ضخامت آن متناسب با استخوانی‌ست که روی آن قرار دارد.
وظایف مینیسک و راه‌های درمان آسیب‌دیدگی مینیسک دو سری بافت نرم و هلالی شکل است که داخل مفصل قرار دارند که مجموعا یک دایره را تشکیل می‌دهند. جنسشان از بافت نرم است و خاصیت الاستیکی دارند. مینیسک وظیفه دارد که وزن بدن را در سراسر مفصل زانو به یک اندازه توزیع کند. بدون وجود مینیسک و در صورت عدم توزیع متعادل وزن بدن روی استخوان‌های پا، موجب وارد آمدن نیروی بیش‌از حد در نواحی خاصی از استخوان می‌شود که درنهایت منجر به آرتروز زودرس خواهد شد. مانند تمامی آسیب‌های زانو، پارگی مینیسک نیز می‌تواند بسیار دردناک و ناتوان‌کننده باشد. متاسفانه پارگی مینیسک یکی آسیب‌های متداول زانو است. وظیفۀ اصلی این عضو حفظ پایداری مفصل است. پارگی مینیسک منجر به عدم توانایی حرکت دادن زانو به حالت عادی می‌شود. همچنین از دیگر خطرات پارگی مینیسک این است که زانوی آسیب‌دیده در معرض آرتروز شدید قرار خواهد گرفت. مینیسک به دلیل عدم تغذیۀ مستقیم از خون و بدون مواد مغذی سلول‌های خونی، نمی‌تواند به خودی‌خود بهبود یابد.
علل آسیب‌دیدگی مینیسک پارگی مینیسک یکی از شایع‌ترین آسیب‌های زانو است. این اتفاق در هر شرایطی و با هر فعالیتی ممکن است که رخ دهد؛ ولی در ورزشکاران و افراد مسن بیشتر اتفاق می‌افتد. هنگام فعالیت‌های شدید بدنی یا هنگامی که زانو کاملا چرخیده و فشار وزن روی آن افتاده باشد، پارگی مینیسک زانو رخ می‌دهد. از عمده‌ترین علل اصلی پارگی مینیسک، صدماتی است که اغلب در ورزش و برای ورزشکاران اتفاق می‌افتد. همچنین در افراد مسنی که دچار شکنندگی غضروف شده‌اند نیز رخ می‌دهد. از دیگر عواملی که خطر پارگی مینیسک زانو را افزایش می‌دهد، چاقی و اضافه وزن است. شاید بتوان گفت که مینیسک مانند یک واشر، داخل مفصل قرار گرفته است و از سابش دو استخوان به یکدیگر جلوگیری می‌کند. به‌طور معمول، پارگی مینیسک همراه با آسیب به سایر اجزای داخلی زانو اتفاق می‌افتد. این صدمات معمولا همراه با آسیب به رباط صلیبی به‌وجود می‌آید.
علائم پارگی مینیسک از علائم اصلی پارگی مینیسک که اکثر افراد تجربه می‌کنند، معمولا می‌توان به درد و تورم شدید اشاره کرد. یکی دیگر از علائم این بیماری قفل شدن مفصل و عدم توانایی در صاف کردن مفصل است. دلیل این اتفاق وجود غضروف پاره شده است که از حرکت طبیعی زانو جلوگیری می‌کند. در ابتدای آسیب، ممکن است که حتی بتوانید به فعالیت خود ادامه بدهید، اما پس از ایجاد التهاب و مصدومیت جدی‌تر، زانوی شما آسیب بیشتری خواهد دید. پس بهتر است که بلافاصله پس از آسیب به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کرده تا میزان درد کنترل شود و آسیب گسترش پیدا نکند. درد زانو به‌خصوص به‌هنگام چرخاندن زانو تورم زانو حساسیت نسبت به لم*س زانو حرکات محدود مفصل زانو احساس سفتی در زانو مشکل در صاف کردن زانو احساس قفل شدگی زانو
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر زانوی شما بر اثر حادثه‌ای دردناک یا متورم شد، همچنین زمانی که متوجه شدید که نمی‌توانید زانوی خود را به روش‌های معمول حرکت دهید، باید در اسرع وقت به پزشک فوق تخصص زانو مراجعه کنید. نحوۀ تشخیص پارگی مینیسک مینیسک پاره شده اغلب توسط معاینۀ بدنی تشخیص داده می‌شود. همچنین ممکن است که پزشک از بیمار بخواهد که کمی قدم بزند و با توصیف میزان درد و علائمی که دارد، تشخیص پارگی مینیسک را بدهد. اشعۀ ایکس از دیگر تست‌های تشخیصی، عکس‌برداری با اشعۀ ایکس است. البته به‌دلیل اینکه مینیسک از جنس غضروف ساخته شده است، در تصویربرداری با اشعۀ ایکس ظاهر نمی‌شود. اما پرتوهای ایکس می‌تواند مشکلات دیگر زانو که علائم مشابه دارد را نشان دهد و پزشک از روی دیگر مشکلات، این عارضه را تشخیص خواهد داد.
ام آر آی MRI بهترین روش تشخیص پارگی و آسیب‌دیدگی مینیسک، استفاده از امواج رادیویی MRI است. این میدان مغناطیسی قوی که تصاویر دقیقی هم از بافت نرم و هم از بافت سخت ارائه می‌دهد، بهترین روش تشخیصی است. نحوۀ درمان نحوۀ درمان پارگی مینیسک، بسته به نوع، اندازه و محل پارگی تعیین می‌شود. هنگام آسیب‌دیدگی زانو باید از انجام برخی فعالیت‌های شدید خودداری کرد. ادامۀ انجام فعالیت‌های شدید بدنی می‌تواند درد زانو را شدت دهد. همچنین هر حرکتی که منجر به چرخش یا پیچیدگی زانو شود را نیز نباید انجام داد. استفاده از عصا می‌تواند فشاری که به زانو وارد می‌شود را تا حد بسیاری کاهش دهد و موجب بهبود آن شود. با صلاحدید پزشک نیز می‌توان از یخ روی موضع آسیب‌دیده استفاده کرد. یخ می‌تواند درد و تورم زانو را کاهش دهد. کیسۀ یخ را به‌مدت 15 دقیقه روی زانو گذاشته و سعی کنید که زانو را بالاتر یا هم‌سطح بدن قرار دهید.
استفاده از فیزیوتراپی نیز می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. فیزیوتراپی موجب تقویت عضلات اطراف زانو و پاها می‌شود و در نهایت به تثبیت و پشتیبانی از مفصل زانو، کمک شایانی خواهد کرد. اگر زانوی آسیب‌دیده علی‌رغم توان‌بخشی، فیزیوتراپی و درمان‌های دیگر هم‌چنان دردناک باقی بماند، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. در بیشتر موارد ترمیم مینیسک پاره شده به‌ویژه در کودکان و افراد جوان، با جراحی امکان‌پذیر است. معمول‌ترین راه جراحی مینیسک پاره شده، جراحی به‌روش آرتروسکوپی است. در جراحی به این روش، برشی کوچک در نزدیکی زانو ایجاد می‌شود و آرتروسکوپ از طریق آن وارد زانو شده و عمل جراحی بسته انجام می‌گیرد. آرتروز پیشرفته اگر بیمار، که اغلب افراد مسن هستند، دچار آرتروز پیشرفته باشد، معمولا پزشک برای او تعویض کامل مفصل را پیشنهاد می‌دهد. همچنین ممکن است که گزینۀ پیوند مینیسک از کشکک زانو نیز در نظر گرفته شود.
پارگی مینیسک زانو، یکی از مشکلات شایعی است که بیشتر در ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های فیزیکی زیادی دارند، مشاهده می‌شود، اما بعضی از افراد به‌دلیل کارهای روزمره به زانوی خود فشار زیادی وارد می‌کنند، در واقع برخی از عادت‌های غلط، مانند اشتباه نشستن می‌تواند طی مدت‌زمان طولانی به زانو آسیب وارد کند. پارگی مینیسک همیشه دردناک نیست، اما می‌تواند منجر به التهاب و بی‌ثباتی هنگام راه رفتن شود. برخی از افراد احساس قفل شدن در زانوی خود دارند و دیگر قادر به حرکت کردن نیستند. پزشکان متخصص ارتوپد و فوق تخصص زانو درمان‌های متفاوتی بسته به شدت آسیب، برای افراد در نظر می‌گیرند. یکی از روش‌های درمان موثر و بدون هزینه، انجام حرکات ورزشی است، در ادامه ورزش‌های تاثیرگذار را برای شما به‌طور کامل ذکر خواهیم کرد.
