اسهال یکی از مشکلات رایج گوارشی است. این وضعیت موجب شل و آبکی شدن مدفوع و نیاز مکرر به دفع میشود. اسهال معمولاً عارضه جدی نیست و به سرعت رفع میشود. در برخی موارد این مشکل می تواند 2 تا 3 روز متوالی ادامه یابد ولی معمولاً با مصرف دارو و تغییر رژیم غذایی قابل رفع است. به ندرت اسهال بیشتر از 1 هفته طول می کشد، که در این صورت ممکن است از مشکلات جدی مثل سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نشات بگیرد. علت چیست؟ علت اسهال اغلب علت اسهال، عفونت های ویروسی است. “آنفولانزای روده” شایع ترین بیماری مرتبط با اسهال است. این ویروس ها ممکن است با مصرف غذاهای آلوده، نوشیدن آب، عدم رعایت بهداشت دست ها و یا حتی عدم رعایت بهداشت بعد از اجابت مزاج وارد بدن شوند. دلایل دیگر عبارتند از: سوء مصرف الکل حساسیت به غذاهای خاص دیابت بیماری های روده (مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو ) غذاهایی که سیستم گوارش را تحت تاثیر می دهند. عفونت باکتریایی (علت مسمومیت های غذایی ) سوء مصرف ملین داروها تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) پرتو درمانی برخی از سرطانها جراحی بر روی دستگاه گوارش مشکل در جذب برخی مواد مغذی (“سوء جذب”) همچنین اسهال ممکن است بعد از یبوست ایجاد شود. به خصوص اگر فرد به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا باشد. علائم اسهال ممکن است همراه با اسهال علائم دیگری ایجاد شود، این علائم عبارتند از : علائم اسهال نفخ شکم گرفتگی عضلات شکم مدفوع نازک یا شل مدفوع آبکی احساس مداوم و فوری برای تخلیه مدفوع حالت تهوع کمبود آب بدن تب علائم جدی تر که نیاز به مشورت سریع با پزشک دارند، شامل موارد زیر است: خون یا مخاط در مدفوع کاهش وزن تب خستگی در صورتی که بیشتر از سه روز به اسهال مبتلا باشید و به اندازه کافی آب ننوشید، امکان دارد بدن دچار کم آبی شود. دهیدراته شدن بدن می تواند علائم خطرناکی را ایجاد کرده و یک مشکل جدی است. چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟ در صورت تجربه علائم زیر لازم است، با با پزشک خود تماس بگیرید: خون در اسهال یا مدفوع سیاه رنگ تب بالا (بالای 40 درجه سانتی گراد) اسهال که بیش از 2 روز ادامه دارد. حالت تهوع درد شدید در شکم اسهال پس از بازگشت از مسافرت تب یا تشنگی شدید همچنین اگر همراه اسهال، علائم کم آبی بدن را دارید باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. علائم کم آبی بدن به این شرح است: ادرار تیره کاهش میزان ادرار افزایش ضربان قلب سردرد خشکی پوست عوارض اسهال عوارض اسهال اسهال مزمن می تواند سلامت شخص را به خطر اندازد، ابتلا به بیماریهای نشیمنگاهی نظیر شقاق و بواسیر از شایعترین عوارض اسهال طولانی مدت است. این وضعیت اگر ادامه یابد می تواند باعث صدمه دیدن مقعد شود. بنابراین اگر دچار این وضعیت شدید با پزشک خود در این مورد مشورت کنید تا علت اصلی سریعاً تشخیص داده شده و درمان شود. درمان اسهال به مراتب ساده تر و سریع تر از درمان شقاق و یا درمان بواسیر است. دیگر عارضه شایعی که در اثر اسهال ایجاد می شود، کم آبی بدن یا دهیدراته شدن است. سرگیجه و سردرد، عدم تمرکز و احساس خستگی و درد بدن از مهمترین علائم کم آبی بدن می باشد. تشخیص علت اسهال برای تشخیص علت ایجاد اسهال از روشهای مختلفی استفاده می کنند. در ابتدا سابقه پزشکی شما را بررسی می کنند. همچنین ممکن است از آزمایش های زیر جهت تشخیص علت بیماری استفاده شود. بررسی نمونه های ادرار و خون آزمایشات تصویربرداری برای بررسی التهاب و ناهنجاری های ساختاری روده کشت مدفوع برای بررسی باکتریها، انگلها یا علائم بیماری کولونوسکوپی برای بررسی روده بزرگ سیگموئیدوسکوپی برای بررسی راست روده و کولون پایین درمان اسهال بیشتر موارد اسهال با گذشت چند روز و حتی خود به خودی درمان می شوند. اگر با وجود تغییر در رژیم غذایی و روشهای درمانی خانگی این وضعیت همچنان پابرجاست، پزشک داروها یا سایر روشهای درمانی را توصیه می نماید. داروها مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است به درمان اسهال ناشی از باکتری یا انگل کمک کنند. اما اگر ویروسی باعث اسهال شود، آنتی بیوتیک ها موثر نیستند. البته مصرف داروهایی دیگری از جمله بیسموت، آتاپولگیت، دیفنوکسیلات و لوپرامید می توانند به کاهش علائم بیماری کمک کنند. اما بهتر است قبل از مصرف این نوع داروها با پزشک خود مشورت نمایید. در ضمن از عوارض مصرف طولانی مدت این داروی اسهال می توانیم به یبوست اشاره کنیم. درمان برای جایگزینی مایعات همان طور که گفتیم اسهال موجب دهیدراته شدن بدن و یا از دست رفتن مقدار زیادی مایعات میشود. از آنجایی کاهش مایعات بدن خطرناک است پزشکان توصیه می کنند؛ در این مرحله از بیماری به اندازه کافی مایعات بنوشید. یک روش مناسب برای جایگزینی مایعات، مصرف نمک و مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم است زیرا مصرف آنها برای عملکرد بدن ضروری است. مصرف سدیم یا همان نمک به حفظ مایعات بدن کمک می کند. با نوشیدن آب میوه های حاوی پتاسیم یا خوردن سوپ ها می توانید به حفظ سطح الکترولیت بدن کمک کنید. آب مرغ بدون چربی، مخلوط چای با عسل و نوشابه های بدون کافئین از دیگر گزینه های مناسب است. اما برخی از آب میوه ها مانند آب سیب ممکن است اسهال را بدتر کنند. شیرخوارانی که از شیر خشک تغذیه می کنند، باید با مشورت پزشک از شیر خشک مناسب تری استفاده کنند. ولی نوزادانی که تغذیه آنها از شیر مادر است، نیازی به تغییر ندارند. اگر اسهال به دلیل وضعیت های جدی تری مانند بیماری التهابی روده ایجاد شود، بهتر است سریعاً با یک متخصص گوارش مشورت کنید. اگر اسهال مزمن موجب درد و ناراحتی این موضع شده است می توانید از حمام سیتز استفاده کرده و یا دوش آب گرم بگیرید. در مواردی که مقعد دچار خارش و یا سوزش شده استفاده از پماد آنتی هموروئید نیز توصیه می شود. داروهای خانگی داروهای خانگی برای درمان اسهال معمولاً اسهال بدون هیچ درمان خاصی برطرف میشود. اما توصیه می کنیم برای درمان این بیماری در کوتاه ترین زمان ممکن نکات زیرا را رعایت کنید: مصرف ماست کم چرب می تواند یکی از بهترین گزینه ای درمان خانگی اسهال باشد. اما مصرف سایر لبنیات به خصوص شیر میتواند وضعیت را تشدید کند. مصرف مایعات شفاف از جمله آب، آبگوشت و آب میوه های طبیعی را فراموش نکنید! از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید. به تدریج با بازگشت حرکات روده به حالت طبیعی، غذاهای نیمه جامد و کم فیبر را به رژیم غذایی اضافه کنید. کته، سیب زمینی پخته شده، نان تست، تخم مرغ یا مرغ و موز رسیده از بهترین گزینه هستند. به مدت چند روز از مصرف غذاهایی مانند لبنیات، غذاهای چرب، غذاهای پر فیبر، غذاهای شیرین یا ادویه ها خودداری کنید . مصرف چای سیاه به علت دارا بودن تانن می تواند به عنوان داروی ضد اسهال کاربرد داشته باشد. بهتر است از چای جوشیده استفاده کنید. دم کرده ریحان و دم کرده یونجه نیز می توانند در درمان این بیماری اثر گذار باشند. پیشگیری اگرچه اسهال به طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما با رعایت چند نکته ساده می توان احتمال ایجاد آن را به حداقل کاهش داد: شستن مرتب دست ها به خصوص قبل از غذا خوردن سرو غذا بلافاصله پس از تهیه آن قرار دادن باقیمانده غذاها در یخچال ها پرهیز از مصرف غذاهای بیش از حد چرب
