همه چیز درباره درخت پرتقال پرتقال (به دری: مالته) میوهای از خانواده مرکبات میباشد. درخت آن همیشه سبز است و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم میرسد. ریشه پرتقال از جنوب شرقی آسیا (چین و هند) میباشد و یک میوه پیوندی است که در دوران باستان احتمالاً با پیوند نارنگی و پومیلو پرورش داده شد. نوع ایرانی Persian Orange که ایتالیاییها از قرن ۱۱ میلادی کشت آن را در جنوب اروپا رایج کردند تلخ بود و جای خود را از قرن ۱۵ میلادی به نوع شیرین تر داد که تاجران کشور پرتغال از هندوستان وارد و کشت کردند. برای همین هم در بسیاری از زبانهای دنیا (یونانی، ترکی، ایرانی، عربی، بلغاری، گرجی و زبان جنوب ایتالیا) امروزه هنوز لغت میوه پرتقال با کشور پرتغال تشابه اسمی دارد. البته ریشه لغت انگلیسی (Orange) از نارنگ (سانسکریت) آمده و همریشه واژه نارنج (فارسی) و واژههای مشابه در بسیاری از زبانهای دیگر از جمله ارمنی، اسپانیایی، و عربی میباشد. در بعضی زبانها هم (نظیر هلندی و آلمانی) آن را سیب چینی (بواسطه مبداء این میوه) میخوانند. معروفترین گونه اصلاح شده پرتقال در دنیا تامسون ناول میباشد. بیروت، پایتخت لبنان نیز یکی از معروفترین مکانهای پرورش آن درجهان میباشد که پرتغال بیروتی آن نیز معروف است. پرتقال سرشار از ویتامین ث است. پرتقال درخت کوچکی است دارای برگهای سبز و گلهای سفید، پوست پرتقال نارنجی رنگ، کمی ناصاف و میوه آن بسته به انواع مختلف شیرین و ترش، زرد رنگ و یا قرمز میباشد. پرتقال یکی از قدیمیترین میوههایی است که بشر از آن استفاده میکردهاست و در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کنفوسیوس از آن نام بردهاست. در حال حاضر بیشتر از ۲۰۰ نوع پرتقال در آمریکا کشت میشود. پرتقال اولیه، کوچک، تلخ و پر از هسته بودهاست که در اثر تربیت مهندسی ژنتیکی و همچنین انتخاب نوع بهتر و کود کافی درشت تر و شیرین تر شدهاست. پرتقال ابتدا از چین به هندوستان برده شده و سپس آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافت.
ترکیبات شیمیایی پرتقال یکی از غنیترین منابع ویتامین C میباشد. البته باید دقت کرد که ویتامین C در اثر سرما و گرمای زیاد از بین میرود. اسانسی که از گلهای پرتقال گرفته میشود بنام روغن نرولی Neroli Oil معروف است که دارای بوئی بسیار مطبوع بوده و خیلی گران است و در عطر سازی از آن استفاده میشود. انواع پرتقال خونی ماندارین بیروتی تامپسون والنسیا
چگونگی مصرف پرتقال همان طور که می توانید این میوه سرشار از ویتامین C است. پس آب آن همراه غذا های گوشتی می تواند باعث جذب بهتر آهن شود و به روند جلوگیری از کم خونی کمک کند. مصرف این میوه به افراد باردار و کسانی که از کم خونی رنج می برند به شدت توصیه می شود. و در مقابل افرادی که غلظت خون،زخم معده،فشار خون بالا و بیماری قلبی دارند. باید حداقل ۲ ساعت بعد از صرف وعده های اصلی از این میوه استفاده نمایند آموزش رشد و پرورش درخت پرتقال یک پروژه ارزشمند برای باغبانان است. هنگامی که درخت پرتقال شروع به تولید میوه کند، مراقبت از آن کار سختی نیست. با انجام چند گام مهم و اساسی در حفظ و نگهداری درخت پرتقال بکوشید تا سبب افزایش محصول درخت شود.
درخت پرتقال چگونه رشد میکند؟ اگر تا به حال درخت پرتقال نکاشتهاید، ممکن است فکر کنید که شروع کاشت این درخت با یک دانه پرتقال است. شاید برخی از افراد برای کاشت درخت پرتقال تنها از یک دانه استفاده کنند، اما تولید کنندگان تجاری معمولا این فرآیند را با قلمه زدن آغاز میکنند. درختانی که از یک دانه رشد میکنند، اغلب طول عمر کوتاهی داشته و مستعد ابتلا به پوسیدگی ریشه هستند. اگر این درختان زنده بمانند تا ۱۵ سال پس از کاشت که به بلوغ برسند، میوه نمیدهند. برای رشد بهتر نهال، از روش قلمه زدن میان یک شاخه جوان و ساقه زیرزمینی – که تحمل شرایط نامطلوب را داشته باشد- از یک درخت پربار پرتقال استفاده میشود. تولید میوه از نهالی که قلمه زده شده باشد سریعتر از نهالی است که از دانه رشد میکند.
مراقبت از درخت پرتقال اگر شما در حال مراقبت از درخت پرتقال جوانی هستید، سه سوال مهم برای نگهداری از این درخت برای شما پیش میآید: آبیاری: آب مورد نیاز برای رشد انواع درختان پرتقال با توجه به آب و هوا و بارش سالانه متفاوت است. اما به عنوان یک قانون کلی، مراقبت از درخت پرتقال شامل آبیاری منظم در بهار است که برای جلوگیری از پژمردگی صورت میگیرد و در پاییز نیز باید از آبیاری درخت پرهیز کرد . هنگام مراقبت از درخت پرتقال به یاد داشته باشید که آبیاری صحیح و جذب آن در خاک در کیفیت محصول شما اثرگذار است. همچنین عمق کاشت نیز در میزان آبیاری شما نقش دارد. آبیاری باید بین ۲٫۵ تا ۴ سانتیمتر در خاک باشد تا رشد درخت شما بهتر شود. زمان و شیوه آبیاری گیاهان مختلف را بیاموزید. باروری: استفاده از کود نیتروژنه سبب روغن اضافی در پوسته درخت میشود، اما کود پتاسیم روغن را کاهش میدهد. برای بهره وری بالا از پرتقالهای خوراکی، باید بین ۵۰۰ گرم تا ۱ کیلوگرم کود نیتروژنه برای هر درخت استفاده شود. کود باید دارای پتاسیم، فسفر و همچنین طیف وسیعی از میکرو مواد مغذی باشد. اگر درختهای پرتقال قدیمی شما، میوه زیادی تولید نمیکنند، یک آزمون خاک از منطقهای بگیرید که درخت در آن در حال رشد است تا نسبت کود مورد نیاز مشخص شود. سمپاشی برگها نیز باید ۱ یا ۲ بار در سال انجام شود. درست کردن کود برای باغچه را یاد بگیرید. هرس: هرس درخت پرتقال جهت شکل دادن درخت انجام نمیشود، با این حال شما باید هر شاخه که نیم متر (حدود ۵۰ سانتی متر) یا کمتر از زمین کنده شده است، همچنین شاخههای آسیب دیده و مرده را هرس کنید. برای اینکه گیاهان تان در فصل رشد خود بهترین محصول را بدهند، باید آن ها را در مناسب ترین زمان هرس کنید؛ زمان مناسب هرس درختان و بوته ها را در این رابطه بخوانید.
روش کاشت هسته مرکبات (Citrus Seed) مرکبات انواع گوناگونی دارند که از جمله ی آن ها می توان پرتقال، گریپ فروت، انواع لیموشیرین و لیمو ترش را نام برد.درخت مرکبات در مناطق گرمسیر خوب رشد کرده و در جاهای روبازی که زمستانش حتی کمی سرد باشد خوب به عمل نمی رسد … همه ی مرکبات دانه هایی در مرکز دارند که می توان آن ها را خشک کرد و در خاک پرلیتی که دارای کود گیاهی است کاشت تا جوانه زنند. مرکبات انواع گوناگونی دارند که از جمله ی آن ها می توان پرتقال، گریپ فروت، انواع لیموشیرین و لیمو ترش را نام برد.درخت مرکبات در مناطق گرمسیر خوب رشد کرده و در جاهای روبازی که زمستانش حتی کمی سرد باشد خوب به عمل نمی رسد. در چنین مناطقی باید مرکبات را در فضای سرپوشیده پرورش داد.از ویژگی های مرکبات برگ های سبز براق و شکوفه های معطر بهاری است. به هر حال تماشای رشد و بالندگی یک گیاه از زمان کاشت بذر تا تبدیلش به درخت خیلی لذت بخش است. میوه های حاصل از کاشت بذر ممکن است کاملا شبیه آن نشوند، زیراکه معمولا انواع تجاری مرکبات، حاصل از پیوند دو گونه مختلف می باشند.
دستورالعمل ۱٫ تعدادی هسته تازه را که از میده خارج کرده اید آماده کنید. بذرها را بشویید. اگر می خواهید بیش از یک نوع مرکبات بکارید، هسته ها را جدا از هم نگه دارید. ۲٫ چند گلدان یا سینی کاشت را با قسمت های مساوی از خاک گلدان، کود گیاهی و پرلیت پرکنید. ظروفی که استفاده می کنید باید سوراخ تخلیه آب داشته باشند. ۳٫ هر بذر مرکبات را در گودالهای ۱ سانتی متری بکارید. هر کدام را در یک گلدان کوچک قرادهید. یا اینکه در یک سینی وسیع آنها را با فاصله های ۷٫۵ تا ۱۰ سانتی متری از هم بکارید. ۴٫ خاک را با آب ،نم دار کنید. ظرف را با نایلون خوب بپوشانید. ۵٫ ظرف را درجایی که نور غیر مستقیم به آن برسد قراردهید. درجه ی حرارت اتاق بایستی ۲۱ درجه ی سانتی گراد باشد. ۶٫ دانه ها را هر چند وقت یک بار چک کنید و به منظور حفظ رطوبت خاک، آن را مرطوب کنید. در ۳ تا ۶ هفته جوانه ها ظاهر می شوند. ۷٫ پوشش نایلونی را از ظرف بردارید. سپس گیاه را درمکانی آفتاب گیر که الیته نور غیرمستقیم دریافت کند قراردهید. ۸٫ طوری آب دهید که خاک نم دار بماند و خیس هم نشود. بعد از ظهور ۳ دسته یا بیشتر برگ، گیاه را به داخل یک گلدان ۱۵ سانتی متری منتقل کنید. ۹٫ کم کم میزان نوردهی را افزایش دهید تا جایی که گیاهتان روزانه ۴ ساعت نور مستقیم دریافت کند. ۱۰٫ از بهار تا پاییز، ۲بار در ماه، کود رقیق شده به گیاهتان بدهید.در طی زمستان کمتر به گیاهتان آب دهید. ۱۱٫ درصورتی که گیاهتان را در داخل منزل پرورش می دهید، بایستی با هر بهار جایش را عوض کرده و در ظرف بزرگ تری قراردهید یا اینکه آن را درفضای بازی که از سرمای زمستان در امان است، بکارید. پرتقال خونی یا پرتقال توسرخ، یکی از گونههای پرتقال است که بخش گوشتی آن به رنگ خون است. این گونه معمولاً از پرتقالهای معمولی کوچکتر است. قرمز بودن رنگ این پرتقال به دلیل وجود آنتوسیانین است که رنگدانه معمولی در گلها و میوهها است، ولی در مرکبات نادر است.پوست این پرتقال معمولاً سفتتر از انواع دیگر است و بر روی پوست انواعی از این پرتقال رنگ تیرهای وجود دارد.
ویژگیها پرتقال خونی به دلیل دارا بودن مقادیر بسیاری آنتو سیانین برای درمان بیماریهای قلبی بسیار مفید است. پرتقال خونی حاوی رنگدانههای قرمز رنگ شفا بخشی است که دانشمندان معتقدند آب این پرتقال برای درمان بسیاری از اختلالات پزشکی از جمله چاقی، بیماریهای قلبی و حتی سندروم در روده بزرگ مفید است. پرتقالهای خونی حاوی مقادیر بسیاری آنتو سیانین هستندو رنگدانههای قرمز، بنفش و آبی این میوه از بدن در برابر بیماریهای بسیاری محافظت میکنند. مطالعات نشان میدهد که آب پرتقال خونی از چاق شدن جلوگیری می کندو کسانیکه آب پرتقال خونی مینوشند در مقایسه با کسانیکه از آب پرتقال معمولی استفاده میکنند، کمتر در معرض حملات قلبی و عروقی قرار میگیرند. در یک تحقیق از میان ۲۵ داوطلبی که صبحانه مفصلی میل میکردند افرادی که آب میوه پرتقال خونی مینوشیدند به مراتب کمتر از دیگر افراد در معرض حملات قلبی و عروقی قرار گرفتند.
شیوهی کشت کشت پرتقالهای خونی بسیار دشوار است چرا که بایستی بیدرنگ پیش از برداشت در دمای سرد قرار گیرند تا ساخت آنتوسیانین در آن ایجاد گردد. براین مبنا کشت پرتقال خونی در دامنهی یکی از کوههای سیسیل انجام میشود اما دانشمندان امیدوارند با انجام اصلاح ژنتیکی در درختهای پرتقال، دامنهی کشت این نوع پرتقال را در بیشتر نوتحی گسترش دهند. بهدلیل این که شرایط آب و هوایی ویژهای که برای کشت پیش از زمان برداشت باید این نوع پرتقالها در معرض هوای سرد قرار بگیرند این نوع پرتقالها مورد نیاز است برای همه دسترسی به آب پرتقال خونی امکان پذیر نیست. پرتقال ماندارین (نام علمی: Citrus reticulata) نام یک گونه از سرده مرکبات است. پرتقال ماندارین معمولاً یا به صورت خالی و یا به صورت سالاد مصرف میشود. پرتقال ماندارین به ویژه آن دسته که به رنگهای نارنجی متمایل به سرخ میباشند با نشان و اسم نارنگی به بازار عرضه میشوند ولی این دستهبندی از لحاظ گیاهشناسی نادرست است. درخت پرتقال ماندارین به نسبت میوه دارای مقاومت بیشتری در برابر خشکی است. میوه این درخت بسیار لطیف است و در برابر سرما زود آسیب میبیند. پرتقال ماندارین در نواحی استوایی و نیمه استوایی رشد میکند.
طریقه کاشت و نگهداری درخت پرتقال و مرکبات درختان مرکبات از جمله گیاهانی هستند که باید در کاشت و هم در نحوه نگهداری آن بیشتر دقت شود مرکبات را آفت و مریضی های زیادی تهدید میکند که باید به موقع آن را سم پاشی کرد که سمپاشی مرکبات از خردادماه هر سال تا مهر ماه در هر ۱۵ روز انجام میشود. همانطور که میدانید مرکبات در مناطقی که داری هوایی مرطوب هستند به خوبی رشد میکند مثل شمال ایران موضوعی که باید هنگام کاشت نهال مرکبات به آن توجه کرد خاک و زهکشی بودن مکان آن است چرا که درختان مرکبات از زمینهایی با خاکهای رسی و زمینهایی که دائما آب در آن تجمع میکند خوششان نمیاید و رشد خوبی نخواهند کرد. درسته مرکبات در شمال ایران به خوبی رشد میکند اما ریشه آن از آب زیاد بیزار است در عین حال خشکی هم به درخت آسیب میزند در کل باید خاک این درخت همیشه مرطوب باشد و هیچوقت آب زیاد در اطراف ریشه ماند نکند. برای اینکه ریشه در معرض آب زیادی نباشد خاک اطراف درخت را به قطر حدود ۱ متر به صورت تپه درست میکنن و بر روی آن تپه میکارند تا به خوبی ریشه تنفس کند و در آب غرق نشود. خاک مناسب برای کاشت نهال مرکبات: ۱۵ درصد ماسه – ۱۵ درصد برگ جنگلی – ۲۵ درصد کود دامی- ۴۵ درصد هم خاک باغچه یا همان خاکی که از چاله ای که برای نهال میکنید در میارید.