۳۰ دقیقه آخر جهان چگونه میگذرد استاد ایرانی فیزیک و نجوم رصدی دانشگاه «ریورساید» کالیفرنیا با بیان اینکه از Big bang بیگ بنگ (انفجار بزرگ) و ابتدای پیدایش جهان، حدود 13.7 میلیارد سال گذشته است، گفت: طبق محاسبات، جهان 35 میلیارد سال پس از پیدایش یعنی تا حدود 21 میلیارد سال دیگر نابود خواهد شد. دکتر بهرام مبشر، کیهانشناس بزرگ ایرانی دانشگاه «ریورساید» کالیفرنیا و کاشف دورترین خوشه کهکشانی جهان که در دومین همایش عظمت کائنات در دانشگاه صنعتی امیرکبیر سخن میگفت، اظهار کرد: هدف من این است که برای شما دانشجویان، سوال ایجاد کنم تا متوجه شوید که این مسائل قابل تفکر است. وی با بیان این که آینده رشته کیهان شناسی، پاسخهای داده شده به سوالات این حوزه را تضمین می کند، افزود: تمام افراد متفکر علاقهمند به فهم این مساله هستند که جهان از کجا آمده و به کجا می رود. افلاطون به عنوان اولین کسی که این علم را شروع کرد، معتقد بود، زمین محور همه کهکشانهاست و دیگر سیارات به دور او میگردند اما امروزه کیهانشناسی صورت علمی پیدا کرده است. مبشر ادامه داد: پس از گذشت یکهزار و ۷۰۰ سال از مطرح شدن این اندیشه، کوپرنیک، زمین را از محوریت برداشت و خورشید را جایگزین آن کرد و با وجود این که تصور کوپرنیک از اساس اشتباه بود با شجاعت خود توانست با عقیده یکهزار و ۷۰۰ ساله مردم بجنگد و آن را تغییر دهد. استاد فیزیک و نجوم رصدی دانشگاه ریورساید کالیفرنیا با بیان این که این موضوع به جایی رسید که گالیله به عنوان اولین فرد، تلسکوپ را اختراع کرد، تصریح کرد: گالیله به وسیله تلسکوپ توانست ژوپیتر را مشاهده کرده و از حرکت آن متوجه گردش زمین به دور خورشید شود؛ اما کیهان شناسی به عنوان یک علم از اوایل قرن بیستم و در حدود سال 1920 آغاز شد که نهایتا به این نتیجه رسیدیم که جهان 13.7 میلیارد سال پیش در اثر یک انفجار بزرگ به نام Big bang بیگ بنگ به وجود آمد که پس از آن تاکنون جهان در حال انبساط است؛ به این معنا که همه کهکشانها و هر چیزی که در جهان وجود دارد، در حال دور شدن از یکدیگر هستند. وی با طرح این سوال که چگونه لحظه Big bang بیگ بنگ به وجود آمد، عنوان کرد: اطلاعات موجود از جهان و چگونگی شکل گیری آن از 10 به توان منهای 43 ثانیه پس از شکل گیری جهان در دسترس است که با فیزیکی که میشناسیم قادر به توضیح دادن آن نیستیم؛ اما نیروهایی که در طبیعت در ابتدای Big bang بیگ بنگ وجود داشت یکی بودند که در این زمان به چهار نیروی جاذبه، الکترومغناطیس یا همان نور، نیروی قوی که هسته اتم را نگه میدارد و نیروی ضعیف تقسیم شدند. وی تصریح کرد: نیروی جاذبه در ۱۰ به توان منهای ۳۸ ثانیه پس از پیدایش جهان از نیروهای دیگر جدا شد که در این زمان درجه حرارت جهان بسیار بالا و در حدود چندین میلیارد درجه (۱۰ به توان ۲۹ درجه) کلوین بود که از آن هنگام هر چه جهان انبساط پیدا میکرد درجه حرارت کاهش پیدا میکرد و نهایتا در ۱۰ به توان منهای ۱۰ ثانیه پس از پیدایش جهان تمام نیروهایی که در طبیعت وجود داشتند به صورت نیروهای مستقل از یکدیگر جدا شدند. مبشر در ادامه با اشاره به سیر انبساطی جهان پس از Big bang بیگ بنگ تاکنون اظهار کرد: یک هزارم ثانیه پس از پیدایش جهان، موادی که هسته اتم (پروتون و نوترون) را تشکیل میدهند، فرم پیدا کردند به گونهای که کوارکها اولین موادی بودند که در این زمان ایجاد و با جمع شدن دور هم پروتون را تشکیل دادند، اما بلافاصله پس از این زمان، پروتونها بر اثر تابش نور متلاشی شدند و این روند تا آنجا ادامه پیدا کرد و شدت نور به حدی کاهش یافت که قادر به متلاشی کردن پروتونها نبود و پروتونها به وجود آمدند.
وی با بیان این که دمای جهان در زمان تشکیل پروتونها ۱۰ به توان ۱۲ درجه کلوین بود، خاطرنشان کرد: پس از تشکیل هسته اتم که حاوی پروتونها و نوترونها است، ماده به وجود آمد و تقریبا سه دقیقه پس از پیدایش جهان، هسته سادهترین اتم که هیدروژن است، به وجود آمد. در واقع میتوان گفت هیدروژنی که در اتمسفر و یا آب وجود دارد بازماندهای از سه دقیقه پس از پیدایش جهان است. دکتر مبشر اظهار کرد: در واقع بین سه دقیقه تا ۳۰۰ هزار سال پس از پیدایش جهان، هسته اتمها از سادهترین آنها تا سنگینترین اتم شکل گرفته و حدود ۳۸۰ هزار سال پس از پیدایش جهان الکترونها دور هستههای اتم جمع شده و نهایتا باعث به وجود آمدن اتمها که تشکیل دهنده کهکشانها، سیارات و انسانها هستند، شدند. استاد دانشگاه «ریورساید» با اشاره به این که دمای جهان 300 هزار سال پس از Big bang بیگ بنگ، سه هزار درجه کلوین بوده است، ادامه داد: از آن زمان تاکنون کهکشانها و ستارهها به وجود آمدند. وی گفت: در ابتدای جهان، هیچ چیز جز نور وجود نداشت، به صورتی که اگر شما با یک موشک از منظومه شمسی خارج شده و وارد کهکشان راه شیری شوید و از آنجا به جهان بیرون از این کهکشان بروید و دمای جهان را اندازه بگیرید به عددی حدود منهای ۲۷۰ درجه سانتیگراد که نزدیک به صفر مطلق است، میرسید که این دما از لحظه پیدایش جهان و تابش زمینهیی که مبنای کیهانی دارد، باقی مانده؛ چرا که اگر در تمام جهات آن را اندازهگیری کنید، یکسان است. مبشر با تاکید بر این که ۳۰۰هزار سال تا یک میلیارد سال پس از پیدایش جهان، ستارگان و کهکشانها به وجود آمدند، تصریح کرد: در کهکشان راه شیری حدود یکصد هزار میلیون ستاره وجود دارد که دائما در حال تحول و کاهش نور هستند تا در نهایت به «ابرنواخترها» تبدیل شوند؛ بنابراین به طور متوسط یکصد هزار میلیون ستاره لازم است تا یک کهکشان به وجود بیاید، اما همه این جهان مرئی تنها چهار درصد جهان را تشکیل میدهد. وی در ادامه با اشاره به این که مساله انبساط جهان نخستین بار در سال ۱۹۲۲ توسط ادوین هابل مطرح شد، اضافه کرد: سرعت کهکشانها و فاصله آنها با هم متناسب هستند و با ثابت هابل میتوان فاصله آنها را از یکدیگر محاسبه کرد و در واقع زمین جزء کوچکی از منظومه شمسی بوده که منظومه شمسی هم جزء کوچکی از کهکشان راه شیری و کهکشان راه شیری یکی از صدها کهکشانی است که گروه محلی کهکشان را تشکیل میدهند که این گروه یک گروه از صدها هزار گروه دیگر است که ابرخوشه کهکشانها را تشکیل میدهند.
