آن چیزی که درشکل گیری لالایی کودکانه نقش دارد

لالایی کودکانه سالیان دراز است که عضوی از خانواده وبخشی از زندگی مادران و کودکان هستند. این آهنگ دلنشین و صمیمانه، نسل به نسل و سینه به سینه از گذشته های دوربه امروزه رسیده است. لالایی کودکانه از واژه ل ل ه گرفته شده است . بدین معنا که ابتدا دایه ها برای کودکان می خوانند تا آنها به خواب بروند و کم کم به عنوان وسیله ای برای خواباندن کودکان در میان همه رواج پیدا می کند. قدمت لالایی کودکانه به پیش از دوران خط و کتابت می رسد که با پیشرفت بشرو گذراز زندگی غارنشینی،چوپانی، کشاورزی و شهری، لالایی کودکانه نیز با فرهنگ واعتقادات درآمیخته و هرروزپیشرفته تر و غنی تر شده است.

لالایی کودکانه متاثر ازچه عواملی است؟
لالایی کودکانه همانطور که درطول زمان گسترش یافته و غنی تر شده است، از عوامل مختلفی همچون، فرهنگ، اسطوره، دین، آرمان، اجتماع وسیاست تاثیرگرفته است. ابتدایی ترین و ساده ترین تراوشات ذهنی که به صورت شعروموسیقی می تواند ظاهر شود در قالب لالایی کودکانه است. به همین دلیل عواملی که نام برده شد ناخواسته در شکل گیری کلمات و واژگان لالایی کودکانه وارد می شوند. شاید دلیل اصلی آن این باشد که لالایی کودکانه را جایی برای دردل مادرانه می دانیم. مادران در لالایی کودکانه ای که می خوانند از غم ها، دردها و آرزوهای خود می گویند و بخشی ازعواملی که گفته شد در ایجاد این دردهاو کاستی ها و همچنین آرزوها دخالت دارند.

لالایی کودکانه می تواند متاثر از عوامل سیاسی هم باشد
همانطوری که گفتیم لالایی کودکانه می تواند متاثر از عوامل گوناگونی باشد. یکی از این عوامل ، می تواند عوامل سیاسی حاکم برجامعه باشد. دردها وخفقان سیاسی که راهی برای سربازکردن ندارند بهترین جا برای فریاد زدن را لالایی کودکانه می دانند. شاعران که بخشی از جامعه فعال در هر کشوری را تشکیل می دهند، غالباً فعالیت سیاسی و انتقادهای سیاسی خود را در قالب شعر بیان می کنند که از میان این اشعار، سرودن شعر برای کودکان به شکل لالایی کودکانه نمونه ای از آن است.

نمونه ای از لالایی کودکانه با نگاهی سیاسی
سرودن لالایی کودکانه که رنگ وبوی سیاسی داشته باشد، به سال های پس از دوره مشروطه در ایران بازمی گردد. استفاده از لالایی کودکانه در این دوره در جهت مقاصد سیاسی و خدمت به محرومان و بیان دردها و مشكلات اجتماعی است که با نام شاعران نامداری نیز همراه است. آغازگر این سبک از لالایی کودکانه با نسیم شمال و با این لالایی بود « بخواب ای دختر زیبا / بالام لای لای لالای لای لای . میان محمل زیبا / … / بخواب ای طفل نوخیزم / نهال فصل پاییزم / ز چشمم خون همی ریزم ….»

پس از نسیم شمال دهخدا در لالایی کودکانه «خاك به سرم بچه به هوش اومده / بخواب ننه یه سر و دو گوش اومده» به انتقاد از حكومت و اختناق حاكم بر جامعه پرداخته است. احمد شاملو نیزاز دیگر شاعرانی است که لالایی کودکانه معروفی با نگاهی سیاسی سروده است كه بند نخست آن چنین است: «لالالای لای گل پونه / لالای لای / بابات رفته دلم خونه / لالای لای / بابات امشت نمی‌آید / لالای لای / گرفتن بردنش شاید / لالای لای / بخواب آروم چراغ من / لالای لای / گل شب‌بوی باغ من / لالای لای / بابات شب رفته از خونه / لالای لای / كه خورشید و بجنبونه / لالای لای.»

انگیزه سرودن لالایی کودکانه سیاسی
لالایی کودکانه از دو بخش تشکیل می شود. بخشی از لالایی شعر و بخش دیگری آهنگ است.شعر لالایی کودکانه لزوماً توسط شاعری خاص سروده نمی شود تا برای کودکان خوانده شود.اما شاعرانی که لالایی کودکانه با مضامینی سیاسی را می گویند صرفاً به دنبال سرودن لالایی برای کودکان نیستند. گاهی حتی این شاعران تصورنمی کنند که شعر آنها برای لالایی کودکانه مورد استفاده قرار بگیرد. هدف این شاعران بیشترانتقاد از شرایط سیاسی حاکم بر جامعه است که به دلیل آنکه نمی توانند علناً حرف های خود را بزنند و به انتقاد بپردازند در قالب شعر سخن می گویند. ساده ترین نوع این اشعارهم مخاطب قراردادن کودکان است که به ظاهربرای آنها شعرسروده می شود. بنابراین لالایی کودکانه می تواند روشی آسان برای حرف زدن های سیاسی باشد که مسبوق به استفاده نیز است.