طلا یکی از آن مواد به نظر افسانه ای است که به نحوی توانسته ارزش بالایی پیدا کند. حتی در المپیک مدال فرد برنده طلاست. چرا این طور است؟ بین این همه فلز در دنیا چرا طلا این چنین ارزشی پیدا کرده است؟ به دلایل مختلفی این فلز وقایع جالبی از سر گذرانده که منجر شده تا ارزش بالایی پیدا کند. مثلا طلا آنچنان کمیاب نیست. برترین ها: طلا یکی از آن مواد به نظر افسانه ای است که به نحوی توانسته ارزش بالایی پیدا کند. حتی در المپیک مدال فرد برنده طلاست. چرا این طور است؟ بین این همه فلز در دنیا چرا طلا این چنین ارزشی پیدا کرده است؟ به دلایل مختلفی این فلز وقایع جالبی از سر گذرانده که منجر شده تا ارزش بالایی پیدا کند. مثلا طلا آنچنان کمیاب نیست. نه که کمیاب نباشد. احتمالا از آنچه که شما فکر می کنید کمیاب تر است اما بعضی از عناصر هستند که به طرزی باور نکردنی کمیاب هستند، شما به سختی میتوانید یک مشت از آنها را بر روی زمین پیدا کنید. طلا آنچنان جالب هم نیست، چرا که واقعا با عنصر دیگری واکنش نمی دهد. پس داستان از کجا شروع می شود؟ بی مصرف بودن طلا دقیقا چیزی بود که باعث شد تا به عنوان واحد پول استفاده شود. خیلی کمیاب نبود، خیلی هم در دسترس همه نبود. جزو عناصر رادیواکتیو نبود، سمی هم نبود. در میان عناصری که این ویژگی ها را داشته باشند (نقره، پلاتین،...) طلا یک ویژگی دیگر نیز داشت. طلا زرد رنگ است در حالی که بقیه عناصر خاکستری رنگ هستند. این یعنی طلا در میان این عناصر منحصر به فرد بود. به همین خاطر به عنوان واحد پول انتخاب شد. اگرچه امروزه دیگر در اکثر نقاط دنیا به عنوان واحد پول استفاده نمی شود ولی همچنان ارزش خود را حفظ کرده است. (دقیقا به خاطر اینکه با عنصر دیگری واکنش نمی دهد،پس هیچ وقت کدر نمی شود) و حالا 25 حقیقت عجیب درباره ی طلا که نمی دانستید: یک تن از گوشی های قدیمی بیشتر از یک کیلو طلا به شما می دهند. اگرشما بتوانید طلای اقیانوس ها را خارج کنید، به هر نفر ۴ کیلوگرم طلا می رسد. شیمی دان مجارستانی آقای جرج دهوسی (George de Hevesy) مدال های نوبل فیزیکدان های آلمانی مکس ون لو (Max von Laue) و جیمز فرنک (James Franck) را آب کرد تا به دست نازی ها نیافتد. ملوان ها گاهی گوشواره هایی از طلا داشتند تا در صورتی که غرق شدند و جسد آنها به ساحل رسید، گوشواره ها هزینه ی یک تدفین آبرومند را تامین کنند. مدال طلای المپیک فقط ۱% طلاست. در دوبی خودپرداز هایی برای شمش طلا وجود دارد. بیشتر طلای موجود در پوسته ی زمین را شهاب سنگ ها در آنجا قرار داده اند. مقدار بسیار زیادی از طلای زمین در هسته ی آن قرار دارد، چرا که هنگام فرم گرفتن زمین این طلاها به مرکز زمین فرو رفتند. در سال ۱۸۵۹ جویندگان طلا ساعت ۱ صبح برای صبحانه خوردن بلند شدند. محل کار آنها هنگام سحر آنقدر براق بود که فکر کرده بودند صبح شده است. افرادی که بستنی امتحان می کنند از قاشق طلا استفاده می کنند تا از قاطی شدن مزه ی قاشق معمولی با بستنی جلوگیری شود. جایزه ی کشتن سیاستمدار رومی Gaius Gracchus طلا به وزن سرش بود، اما این جایزه پرداخت نشد چرا که آورنده ی سر آن را با سرب پر کرده بود. آلمینیوم در قدیم ارزشمندترین فلز بود. ثروتمندان با کارد و چنگال آلمینیومی غذا می خوردند، در حالی که فقیران کارد و چنگال هایی از طلا داشتند. Mansa Musa پادشاه امپراطوری مالی یک دفعه آنقدر در مصر طلا خرج کرد که آن را از ارزش انداخت و تقریبا اقتصاد را نابود نمود. زندانی های چینی مجبور هستند تا در بازی ورد اف وارکرفت (World of Warcraft) طلا جمع آوری کنند. بعضی از منابع تعداد این افراد را حدود ۱۰۰ هزار نفر گزارش کرده اند. لگو سابقا به کارمندان خود به خاطر ۲۵ سال خدمتشان یک تکه ی ۲۵.۶۵ گرمی از طلا هدیه می داد. طلا قابل خوردن است. طلا در تمامی قاره ها کشف شده است. طلا گاهی به خاطر فشار در پوسته ی زمین هنگام زلزله از آب استخراج می شود. در برگ های اکالیپتوس ردی از طلا پیدا شده است. سه استخر شنای المپیک می توانند تمام طلایی که در تاریخ بشریت استخراج شده را در خود جا دهند. تقریبا نصف طلایی که تا به حال استخراج شده از یک مکان به دست آمده است: Witwatersrand در آفریقای جنوبی Aurophobia نام بیماریِ ترس از طلاست. زنان خانه دار هندی حدود ۱۱% از طلای دنیا را در دست دارند. این مقدار از مجموع کل طلای آمریکا، سوییس و آلمان بیشتر است. سنگین ترین شمش طلای دنیا ۲۵۰ کیلوگرم وزن دارد. اغلب در جریان خون شما ۰.۲ میلی گرم طلا وجود دارد.
چرا آدمها مجذوب طلا میشوند؟ از مقبرههای فراعنه باستان تا مدال قهرمانان المپیک، انسان دیرزمانی است که مجذوب طلا بوده است. درواقع نمیشود تصور کرد هیچ چیز دیگری در جهان این همه خواهان داشته باشد. از تاج پادشاهان تا مجسمههای برندگان اسکار در همه آنها طلا موج میزند. در تمام عرصههای فرهنگی و اقتصادی رد و نشانی از طلا میبینیم از بلیط و سکههای طلا تا دستبند طلایی. میگویند طلا در اصل از خردهریزه ستارهها تشکیل شده و خواص فیزیکی طلا خارقالعاده است. طلا به راحتی به شکلهای مختلف درمیآید اما دمای ذوب آن بسیار بالاتر از قلع و سرب است. طلا هرگز زنگ نمیزند و فلز هادی قدرتمندی است که به همین دلیل در صنایع الکترونیک کاربرد فراوان دارد. در تلفن همراه شما بدون تردید برشهای ریزی از طلا وجود دارد و البته طلا فلز نادر و کمیابی است. درواقع تمام طلایی که در روی زمین یافت شده است را شاید بتوان در محفظهای مربع شکل که هر ضلع آن ۲۳ متر باشد جای داد. به دلیل همین کمیاب بودن بیشتر اوقات از آن به عنوان نقدینگی رایج استفاده شده است. امروزه نمیتوانید به کافی شاپ و رستوران بروید و صورتحساب را با سکههای طلا بدهید اما طلا هنوز یکی از بهترین و امنترین روشها برای حفظ دارایی در شرایط سقوط بازار است و کشورهای گوناگون هنوز برای اثبات قدرت و توانایی خود اقدام به ذخیره طلا میکنند. ما مجذوب طلا هستیم و آن را بیشازاندازه دوست داریم. فقط کافی است داستان شاه میداس را به خاطر بیاورید که خواست تا هرچه را لمس میکند تبدیل به طلا شود و بهای این درخواست را با تبدیل شدن دخترش به مجسمه طلا داد. فاتحان اسپانیایی قاره آمریکا را در جستجوی طلا به خاکوخون کشیدند. با خشونت و بیرحمی نسبت به اقوام اینکا، مایا و آزتک توانستند ۱۰۰ تن طلا برای پادشاهان اسپانیا به غنیمت ببرند که به بهای امروز حدود ۵ میلیارد پوند ارزش داشت. بیشتر غنایم طلا را آب کردند و آثار هنری و جواهرات ارزشمند هنرمندانه بیشماری را نابود کردند. در قرن نوزدهم طلا طور دیگری وسوسهگر زنان و مردان شد به طوری که در جستجوی طلا به مناطق دستنخوردهای مانند کالیفرنیا و جنوب استرالیا هجوم آوردند. بعضی از آنها خیلی خوششانس بودند. برنهارد هولترمن در سال۱۸۷۲ در استرالیا یک قطعه طلا به وزن بیش از ۲۸۹ کیلو پیدا کرد در حالی که باقی جویندگان طلا فقط خردههای کوچکی طلا نصیبشان شد. ثروت واقعی را آن جویندگانی به کف آوردند که طلاهایی که یافته بودند را بیل بیل میفروختند. در آن سالها زندگی بومیان این مناطق با تهدید و هراس آمیخته بود و بیشتر اوقات به آنها حمله میکردند و آنها را از زمینهای خود بیرون میراندند تا جا برای این صنعت تازه باز شود. طلا و جنگ در طول تاریخ دست در دست هم داشته است. برخی از جنگها و منازعات جهان بر سر منابع طلا شروع شده است. برای مثال میتوان از جنگ خونین بوئر اول و دوم با آفریقای جنوبی از سال ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲ نام برد و در جریان جنگ جهانی دوم هم نازیها و هم ژاپنیها مقدار فراوانی طلا دزدیدند که بیشتر آن هرگز دوباره پیدا نشد. وقتی دولتها طلا ندزدند دزدها وارد کار میشوند. یکی از بزرگترین سرقتهای تاریخ بریتانیا سرقت برینکسمت در سال ۱۹۸۳ بود که ۶ مرد مسلح به انبار گمرک در نزدیکی فرودگاه هیترو حمله کردند. سارقان با ۶۸۰۰ شمش طلا که در ۷۶ کارتن مقوایی قرار داشت از انبار گریختند. بیشتر اعضای این باند سرقت هرگز دستگیر نشدند و طلای به سرقت رفته هرگز پیدا نشد. گمانهها بر این است که مقداری از آن را ذوب کرده و با مس مخلوط کردهاند تا منبع آن را پنهان کنند. علاوه بر سرقت و قاچاق، طلا بهطور پیوسته از منابع گوناگون زمین به تاراج میرود. استخراج طلا انرژی فراوانی مصرف میکند و برای استخراج طلا از معادن طلا سالانه معادل آلایندههای ۲۸ میلیون خودرو در هوا آزاد میشود. استخراج طلا از معادن باعث آلودگی رودخانهها و نابودی زیستبومها و آزاد شدن آلایندههای بسیار خطرناک و سمی مانند جیوه در هوا میشود مگر اینکه با دقت و وسواس فراوان انجام شود. استخراج غیرقانونی در مقیاس کوچک هم افراد را به این کار وسوسه میکند که بیشتر کارگران چنین معادنی کودکان هستند که در برخی از فقیرترین کشورهای جهان به چنین کار خطرناک و جانفرسایی واداشته میشوند. بار دیگر که خواستید برای تولد یا عروسی یا امر خیری قطعهای از این فلز درخشان گرانبها هدیه ببرید شاید به سرنوشت و تاریخچه طلا لحظهای فکر کنید. مجذوب شدن انسانها به این فلز درخشان باعث خشونت، بهرهکشی و ویرانی و نابودی شده است. شاید با آگاهی از گذشته تیرهوتار طلا از آن هوشمندانهتر استفاده کنیم