عکاسی پرتره به معنی ثبت ماهیت، شخصیت، هویت و نگرش افراد با استفاده از پس‌زمینه‌ها، نورپردازی و ژست است. با اینکه این تعریف به‌نظر ساده می‌رسد، عکاسی پرتره می‌تواند یکی از چالشی‌ترین انواع عکاسی باشد. وقتی یک عکاس پرتره بتواند کاراکتر سوژه‌ی خود را به خوبی به تصویر بکشد، تجهیزاتی که به کار می‌‌برد اهمیت چندانی ندارد؛ گرچه داشتن جدیدترین تجهیزات هم بی‌تأثیر نیست. تجهیزات عکاسی پرتره در عکاسی می‌توانید از هر تجهیزاتی که دارید، استفاده کنید. صرف‌نظر از اینکه از گوشی هوشمند، دوربین کامپکت، دوربین بدون آینه، کراپ سنسور، فول فریم یا دوربین‌های فیلم قدیمی استفاده می‌کنید، می‌توانید تصاویر زیبایی از دوستان و خانواده‌ی خود ثبت کنید. در نتیجه، اجازه ندهید ایدئال‌گرایی به تجهیزات شما را از عکاسی منصرف کند. تقریبا در هر شرایطی می‌توانید از این راهنما برای بهبود عکاسی پرتره استفاده کنید. از سوی دیگر، داشتن تجهیزات کافی می‌تواند کار شما را آسان‌تر کند. علاوه‌بر تجهیزاتی مثل بدنه‌ی دوربین یا تجهیزات ساده‌ای مثل کارت حافظه، لازم است به چند نمونه از تجهیزات ضروری عکاسی پرتره در این راهنما اشاره کنیم. اگر از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، باید به خاطر داشته باشید که لنزهای مختلف نتایج کاملا متفاوتی را به‌وجود می‌آورند و بر کیفیت تصاویرتان تأثیر می‌گذارند. اغلب عکاس‌ها لنزهای پرایم را برای عکاسی پرتره ترجیح می‌دهند؛ گرچه لنزهای زوم هم به‌دلیل تنظیم فاصله‌ی کانونی خروجی‌های متنوعی را به‌وجود می‌آورند. صرف‌نظر از اینکه عکاسی عروسی یا ورزشی را انجام می‌دهید، گاهی فاصله‌ی سوژه از لنز تأثیر چشمگیری بر خروجی تصویر می‌گذارد. در چنین شرایطی، استفاده از لنز زوم بهترین انتخاب برای عکاسی از افراد است. درادامه به برخی لنزهای پرکاربرد عکاسی پرتره اشاره می‌کنیم.
لنزهای پرایم لنز ۳۵ میلی‌متری: این فاصله‌ی کانونی برای پرتره‌های قدیمی در ابعاد سروشانه مناسب نیست؛ بلکه برای عکاسی از افراد همراه با محیط اطراف مناسب است. لنز ۳۵ میلی‌متری (روی کراپ سنسور یا APS-C) شباهت زیادی به زاویه‌ی دید چشم انسان دارد. درنتیجه، برای ثبت اتفاق‌ها و رویدادهای محیط اطراف بهترین انتخاب است. به‌همین‌دلیل، از این لنز در ژانرهایی مثل عکاسی خیابانی زیاد استفاده می‌شود. لنز ۵۰ میلی‌متری: بسیاری از عکاس‌ها درکنار کیت لنز خود لنز ۵۰ میلی‌متری را هم می‌خرند. قیمت و انعطاف لنز ۵۰ میلی‌متری قابل رقابت نیست؛ زیرا می‌توان در گشودگی‌های دیافراگم f/1.8 یا f/1.4 با این لنز عکاسی کرد. اگر از بدنه‌ی فول فریم استفاده می‌کنید، لنز ۵۰ میلی‌متر برای تصاویر خانوادگی مفید است؛ اما اگر از دوربین کراپ سنسور استفاده می‌کنید، فاصله‌ی کانونی این لنز برای ثبت تصاویر پرتره عالی است. لنز ۸۵ میلی‌متر: اغلب لنزهای ۸۵ میلی‌متری از انعطاف بالایی برخوردار هستند و اجازه می‌دهند کل فریم را با چهره‌ی سوژه پر کنید یا کل بدن بدون هیچ اعوجاجی در تصویر قرار بگیرد. درواقع فاصله‌ی کانونی ۸۵-۱۰۵ میلی‌متر، فاصله‌ی ایدئال برای ثبت تصاویر پرتره است؛ زیرا در این فاصله تصاویر انحراف و کج‌نمایی کمتری دارند. علاوهبراین، فشرده‌سازی لنز ۸۵ میلی‌متری باعث می‌شود پس‌زمینه نزدیک‌تر به سوژه به‌نظر برسد که خروجی آن تصاویر پرتره‌ی زیبا و چشمگیر است. لنزهای زوم لنز سیگما آرت ۳۵-۱۸ میلی‌متر f/1.8: این لنز که برای دوربین‌های کراپ‌سنسور طراحی شده است، دارای طیفی از فاصله‌های کانونی محبوب برای عکاسی از افراد است. علاوهبراین، توانایی عکاسی در f/1.8 باعث می‌شود این لنز به گزینه‌ای ایدئال برای عکاسی از افراد و عکاسی پرتره تبدیل شود. لنز ۲۰۰-۷۰ میلی‌متر: برای عکاسی از مراسم ازدواج یا به‌طورکلی عکاسی از رویدادها این لنز به‌دلیل انعطاف بالا در ثبت تصاویر پرتره در فواصل کانونی مختلف، گزینه‌ی ایدئال عکاس‌ها است. طیف فاصله‌ی کانونی ۷۰-۲۰۰ میلی‌متر در موقعیت‌هایی که بخواهید احساسات خالصانه را بدون نزدیک شدن به سوژه‌ها ثبت کنید، مفید است. با بررسی لنزهای مختلف عکاسی پرتره، به یاد داشته باشید برای رسیدن به پس‌زمینه‌ای تاز و زیبا در پرتره‌ها، به لنزی نیاز دارید که تصاویر را در گشودگی‌های دیافراگم f/1.2 و f/2.8 ثبت کند. لنزهایی که چنین تنظیماتی دارند، معمولا گران‌قیمت تر هستند؛ اما ارزش صرف هزینه را دارند. اگر با دوربین کراپ‌سنسور عکاسی می‌کنید، باید فاصله‌ی کانونی لنز خود را در ضریب کراپ (عددی مثل ۱.۵ یا ۱.۶) ضرب کنید تا فاصله‌ی کانونی لنز را برای دوربین خود به‌دست بیاورید. برای مثال، اگر لنز ۳۵ میلی‌متری را روی یک دوربین کراپ‌سنسور قرار دهید، درواقع مانند این است که از لنز ۵۰ میلی‌متری استفاده می‌کنید.
ابزار سودمند دیگر رفلکتورها: با یک کیت رفلکتور پنج در یک، می‌توانید انواع موقعیت‌های نورپردازی را به‌وجود بیاورید. رفلکتورها نه‌تنها برای انعکاس نور سرد و گرم به سوژه مناسب هستند؛ بلکه قابلیت جذب نور و برطرف کردن مشکلات نور هنگام عکاسی از یک تا سه نفر را هم دارند. منابع نور : حتی اگر در فضای باز و در نور طبیعی از افراد عکاسی می‌کنید، می‌توانید از منابع نور جایگزین هم برای نورپردازی استفاده کنید. این منابع نور عبارت‌اند از: فلش جانبی، رینگ لایت و نورهای استودیویی. در بخش نورپردازی این مقاله، با جزئیات بیشتری به معرفی این نورها می‌پردازیم. به‌طورکلی منبع نور می‌تواند به‌شکل چشمگیری انعطاف عکاسی را افزایش دهد. تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره دو مورد از متداول‌ترین حالت‌های دوربین برای عکاسی پرتره عبارت‌اند از: اولویت دیافراگم (Aperture Priority) و اولویت شاتر (Shutter Priority). اولویت دیافراگم با انتخاب حالت اولویت دیافراگم، تنها کافی است گشودگی دیافراگم را تغییر دهید تا دوربین بقیه‌ی تنظیمات را انجام دهد. همچنین، می‌توانید ایزو را هم به‌دلخواه تغییر دهید؛ اما می‌توانید این گزینه را به دوربینتان واگذار کنید. با انتخاب گشودگی دیافراگم کوچک (f/1.8)، بخش کمتری از تصویرتان در فوکوس قرار می‌گیرید. به‌همین‌ترتیب، وقتی عدد بزرگ‌تری را برای گشودگی دیافراگم انتخاب کنید (f/8)، بخش زیادی از تصویر در فوکوس قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید تصویر پرتره با پس‌زمینه‌ی تار را ثبت کنید، باید در گشودگی‌های دیافراگم بسیار عریض مثل f/1.8 عکاسی کنید. بااینحال، اضافه شدن تعداد سوژه‌ها فوکوس دقیق‌تر را دشوار می‌سازد. به‌عنوان قانون کلی برای عکاسی از گروه کوچکی از افراد، عدد گشودگی دیافراگم نباید از تعداد سوژه‌ها کمتر باشد. برای مثال، اگر از دو سوژه عکاسی می‌کنید می‌توانید گشودگی دیافراگم را برابر با f/2 یا بیشتر قرار دهید. اگر از خانواده‌ای سه‌نفره عکاسی می‌کنید، می‌توانید تنظیمات گشودگی دیافراگم را روی f/3 یا بیشتر قرار دهید؛ به‌ویژه اگر تمام افراد روی یک سطح قرار ندارند. حالت اولویت دیافراگم انتخاب خوبی برای عکاسی پرتره یا عکاسی از گروه کوچکی از افراد است که در آن سوژه‌ها زیاد حرکت نمی‌کنند. اولویت شاتر حالت اولویت شاتر برای عکاسی از سوژه‌های متحرک در اولویت است. صرف‌نظر از اینکه از بازی فوتبال عکاسی می‌کنید، می‌خواهید لحظه‌ای را شکار کنید، عکسی خانوادگی را ثبت یا عکاسی خیابانی را تمرین کنید، حالت اولویت شاتر روش خوبی برای توقف حرکت یا تأکید بر حرکت در عکاسی از افراد است. حالت manual (دستی) به‌طورکلی می‌توانید دو قانون را در انتخاب حالت عکاسی پرتره رعایت کنید: اگر دوربینتان روی سه‌پایه قرار دارد، می‌توانید با حالت دستی هم عکاسی کنید اگر سه‌پایه ندارید، حالت اولویت دیافراگم را انتخاب کنید. معمولا دو قانون یادشده در ۹۵ درصد مواقع نتیجه‌بخش هستند. با استفاده از سه‌پایه سرعتتان خود‌به‌خود کاهش پیدا می‌کند؛ درنتیجه می‌توانید در حالت دستی آزادانه و به‌دلخواه تنظیمات را تغییر دهید؛ زیرا زمان بیشتری برای این کار دارید. در حالت دستی، به‌خوبی می‌توانید به تفاوت‌های نوردهی در تنظیمات مختلف پی ببرید. حالت فوکوس با استفاده از فوکوس تک‌نقطه‌ای، اجازه نمی‌دهید دوربینتان نقاط دیگری را در فوکوس قرار دهد. این حالت برای عکاسی از یک سوژه مناسب است. برای رسیدن به فوکوس مناسب سعی کنید روی چشم سوژه فوکوس کنید. اگر یکی از چشم‌ها به دوربین نزدیک‌تر است، سعی کنید روی آن فوکوس کنید. همچنین، هنگام انتخاب فوکوس گزینه‌ی سینگل شات (AF-S) را انتخاب کنید، نه فوکوس پیوسته؛ زیرا می‌خواهید فوکوس خودکار روی سوژه‌تان قفل شود و نمی‌خواهید سوژه را ردیابی کنید.
نورپردازی عکاسی پرتره به‌طورکلی، عکاسی به معنی نقاشی با نور است. بر‌‌‌اساس چنین تعریفی درک کافی از انواع منابع نور و حداکثر استفاده از آن‌ها برای یک عکاس ضروری است. در نورپردازی استودیو، همه‌چیز تحت کنترل است و با استفاده از نورهای مصنوعی می‌توان جلوه‌های متفاوتی را خلق کرد؛ اما در فضای باز باید با شناخت انواع نورهای طبیعی حداکثر استفاده از آن‌ها را برد. همچنین، نورپردازی فضای باز تا حد زیادی به سرعت و وقت‌شناسی عکاس وابسته است. نور طبیعی یکی از ابتدایی‌ترین انواع نورپردازی نور طبیعی است. همان‌طورکه از این تعریف ساده پیدا است، نور طبیعی از خورشید سرچشمه می‌گیرد و هیچ سرچشمه‌ی دیگری ندارد. از نور طبیعی می‌توان در فضای باز و فضای بسته و محیط‌هایی مثل کنار پنجره از نور طبیعی برای عکاسی استفاده کرد. عکاسی پرتره در فضای باز ماهیت ایستا و کنترل‌شده‌ی استودیو موقعیتی ایدئال را برای ثبت تصاویر پرتره فراهم می‌کند. همه‌چیز سر جای خود قرار دارد و کافی است تنظیمات را تغییر دهید؛ اما در فضای باز تقریبا همه چیز متغیر است: نور، رنگ‌ها، آب‌و‌هوا و بسیاری از موارد دیگر. عکاسی پرتره در فضای باز مانند داشتن بومی سفید است که هر عنصر طبیعی رنگی جدید به آن می‌افزاید. در فضای باز همه‌چیز تحت کنترل قرار ندارد؛ اما عکاس ماهر می‌تواند با رعایت نکات لازم خود را با شرایط وفق داده و به نتایج خوبی برسد. استفاده از لنزی سریع با گشودگی دیافراگم باز برای عکاسی پرتره در فضای باز به لنزی سریع نیاز دارید که فوکوس را با دقت زیادی انجام دهد. همچنین، دیافراگم باید به‌اندازه‌ی کافی باز باشد. هرچقدر سریع‌تر عکاسی کنید و گشودگی دیافراگم بازتری داشته باشید، به پس‌زمینه‌های تارتری می‌رسید. به این جلوه در عکاسی «بوکه» گفته می‌شود. بوکه یکی از عناصر محبوب در عکاسی پرتره‌ی کنونی است که جزئیات پس‌زمینه را حذف می‌کند و باعث می‌شود سوژه به چشم بیاید. اجتناب از نور مستقیم خورشید نورپردازان آماتور معمولا فکر می‌کنند روزهای آفتابی به‌معنی دسترسی به نور بیشتر و نور زیاد چیز خوبی است. بااینحال، عکس این مسئله صادق است. هر چقدر نور بیشتری داشته باشید، امکان برخورد نورهای ناخواسته به لنز و ایجاد درخشش‌ها و سایه‌های اضافی افزایش می‌یابند. از طرفی روزهای ابری نور طبیعی‌تر و پخش‌تری را فراهم می‌کنند و عکس جلوه‌ی تمیزتری پیدا می‌کند. اگر در روزهای آفتابی عکاسی می‌کنید و انتخاب دیگری ندارید، می‌توانید در سایه عکاسی کنید یا از رفلکتور (بازتا‌ب‌دهنده‌ی نور) برای از بین بردن نورهای اضافی بهره ببرید.
استفاده از ساعت طلایی حتما تابه‌حال اصطلاح ساعت طلایی را شنیده‌اید. به بیان ساده، ساعت طلایی به ساعتی گفته می‌شود که خورشید در افق پایین می‌رود. این ساعت درست قبل از غروب خورشید رخ می‌دهد. با پایین رفتن خورشید نور در جوّ زمین پخش می‌شود؛ به‌طوری‌که نوری نارنجی رنگ و خوشایند را به‌وجود می‌آورد. استفاده از رفلکتورهای طبیعی در عکاسی فضای باز، می‌توانید از رفلکتورها یا بازتاب‌دهنده‌های طبیعی اطراف خود برای ارتقای کیفیت عکس استفاده کنید. برخی از این رفلکتورها عبارت‌اند از: کامیون‌های حمل بار سفید دیوارهای سفید ساختمان خودروهای سفید شن سفید علامت‌ها و تابلوهای سفید میزهای سفید درصورت نبود، رفلکتور طبیعی می‌توانید از رفلکتور مصنوعی برای تنظیم بازتاب نور استفاده کنید. قانون آفتابی ۱۶ قانون آفتابی ۱۶ راهنمایی کلاسیک است که از روزهای عکاسی با فیلم به‌جا مانده است. بر‌‌‌اساس این قانون، می‌توانید نوردهی مناسب را برای روزهای آفتابی تنظیم کنید. البته این روزها تمام دوربین‌ها از امکانات نورسنجی برخوردار هستند؛ ولی این قابلیت‌ها در برخی موقعیت‌ها دقت خوبی ندارند. در یک روز آفتابی، مقدار گشودگی دیافراگم را روی f/16 قرار دهید. بر اساس این معادله، سرعت شاتر عکس ایزو خواهد بود. برای مثال، اگر ایزو برابر با ۱۰۰ و گشودگی دیافراگم روی f/16 تنظیم شده باشد، سرعت شاتر باید ۱/۱۰۰ باشد و اگر ایزو روی ۲۰۰ و گشودگی دیافراگم همان f/16 باشد، سرعت شاتر باید ۱/۲۰۰ باشد. در روزهای ابری، می‌توانید از f/8 استفاده کنید.
عکاسی به فرمت RAW فرمت RAW به فرت فایل غیرفشرده‌ای گفته می‌شود که اغلب دوربین‌های DSLR از آن برخوردار هستند. حتی در حالتی که به‌صورت دستی با دوربین DSLR عکاسی می‌کنید، دوربین باز‌هم بخشی از کنتراست رنگی و نوردهی را به‌صورت خودکار تنظیم می‌کند. دوربین معمولا عکس‌ها را در حالت پیش‌فرض JPG فشرده‌سازی می‌کند؛ اما با تنظیم دوربین روی حالت RAW می‌توانید تمام داده‌های عکس را حفظ کنید و در ویرایش نهایی آن‌ها را تغییر دهید. نورپردازی استودیو گزینه‌ی دیگر نورپردازی، نورپردازی استودیویی است. در نورپردازی استودیویی، می‌توانید از تجهیزاتی مثل فلش، نور ایستاده و دیگر منابع نور مصنوعی به‌عنوان منبع نور اصلی عکاسی استفاده کنید. یکی از مزایای اصلی نورپردازی استودیویی کنترل آسان نور و نبود معیارهایی مثل آب‌و‌هوا است. نورپردازی استودیویی می‌تواند برای خلق تصاویری با کنتراست بالا بسیار مفید باشد. یادگیری نورپردازی استودیویی با نورپردازی طبیعی متفاوت است. در نورپردازی استودیویی، از الگوهای نورپردازی استفاده می‌شود. الگوهای نورپردازی به توزیع نور و سایه روی چهره و ایجاد اشکال مختلف گفته می‌شود. چهار الگوی رایج برای نورپردازی پرتره وجود دارند: نورپردازی یک طرفه (split lighting) نورپردازی حلقه (loop lighting) نورپردازی رامبراند (Rembrandt lighting) نورپردازی پروانه‌ای (Butterfly lighting) نورپردازی یک‌طرفه (Split Lighting) در نورپردازی یک‌طرفه، همان‌طورکه از نامش پیدا است، تنها یک سمت صورت روشن است و سمت دیگر در سایه قرار می‌گیرد. این نوع نورپردازی معمولا برای ساخت تصاویر دراماتیک مثل پرتره‌ی هنرمند یا موسیقی‌دان به‌کار می‌رود. نور یک‌طرفه برای آقایان مناسب‌تر است و ظاهری مردانه‌تر را به آن‌ها می‌بخشد؛ بااینحال، هیچ قانون خاصی برای کاربرد این نوع نور وجود ندارد. برای رسیدن به این نورپردازی منبع نور را در زاویه‌ی ۹۰ درجه در سمت چپ یا راست سوژه و کمی پشت سر او قرار دهید. قراردادن نور نسبت به سوژه به چهره‌ی او بستگی دارد. باید بررسی کنید که نور چگونه روی چهره می‌نشیند و موقعیت آن را بر همین اساس تغییر دهید. نورپردازی حلقه (Loop Lighting) نورپردازی حلقه با ایجاد سایه‌ای کوچک روی بینی و گونه‌های سوژه به‌وجود می‌آید. برای خلق این نوع نورپردازی، باید منبع نور کمی بالاتر از سطح چشم و در زاویه‌ی ۳۰ تا ۴۵ درجه از دوربین قرار بگیرد. در این نوع نورپردازی، سایه‌ی بینی و گونه نباید به یکدیگر برسند. سعی کنید سایه‌ی کوچکی را ایجاد کنید؛ اما به‌یاد داشته باشید هرچقدر منبع نور بیشتر شود، سایه‌های عجیب‌تری به‌وجود می‌آیند. نورپردازی حلقه متداول‌ترین روش نورپردازی در استودیو است. نورپردازی رامبراند (Rambrandt Lighting) نام این نوع نورپردازی برگرفته از رامبراند نقاش مشهور است؛ زیرا او همیشه از این الگوی نورپردازی برای ترسیم سوژه‌هایش استفاده می‌کرد. نورپردازی رامبراند را می‌توان بر‌‌‌اساس مثلث نور روی گونه شناسایی کرد. بر‌‌خلاف نورپردازی حلقه که در آن سایه‌ی بینی و حلقه به یکدیگر نمی‌رسند، در این الگوی نورپردازی این دو به‌هم می‌رسند و مثلثی از نور را در میان به‌وجود می‌آورند. برای رسیدن به جلوه‌ی صحیح نورپردازی رامبراند، باید مطمئن شوید سمت سایه‌ی تصویر دارای نور است؛ در‌غیر‌این‌صورت چشم حالتی مُرده و رنگ‌پریده خواهد گرفت. نورپردازی رامبراند جلوه‌ای زیبا را خلق می‌کند و حسی تاریک را به تصویر می‌بخشد. نورپردازی پروانه (Butterfly Lighting) نورپردازی پروانه به‌دلیل شکل سایه‌ای که زیر بینی به‌وجود می‌آورد، به این صورت نام‌گذاری شده است. با قراردادن منبع نور در بالای سوژه و پشت دوربین، می‌توان این نوع نور را به‌وجود آورد. از این نوع نور برای خلق تصاویر جذاب و ایجاد سایه زیر گونه‌ها و چانه استفاده می‌شود. نورپردازی پروانه برای سوژه‌های مسن‌تر هم مناسب است؛ زیرا بیشتر از نورپردازی یک‌طرفه بر چروک‌ها تأکید می‌کند
