محمد بن علی بن موسی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی (۱۹۵-۲۲۰ق) امام نهم شیعیان اثناعشری است. کنیه او ابوجعفر ثانی و جواد و ابن الرضا از القاب مشهور وی است. ملقب شدن او به جواد را به دلیل کثرت بخشش و احسان او دانسته‌اند. امام جواد علیه السلام حرم کاظمین نقش امام نهم شیعیان نام محمد بن علی بن موسی کنیه ابوجعفر و ابوعلی زادروز ۱۰ رجب، ۱۹۵ق. زادگاه مدینه مدت امامت ۱۷ سال ( ۲۰۳ تا ۲۲۰ق) شهادت آخر ذی‌القعده، ۲۲۰ق. مدفن کاظمین محل زندگی مدینه، بغداد لقب(ها) جواد، تقی، ابن الرضا پدر علی بن موسی بن جعفر مادر سبیکه همسر(ان) سمانه مغربیه، ام فضل فرزند(ان) علی، موسی، حکیمه، زینب، فاطمه، امامه طول عمر ۲۵ سال امامان شیعه امام علی • امام حسن مجتبی • امام حسین • امام سجاد • امام باقر • امام صادق • امام کاظم • امام رضا • امام هادی • امام حسن عسکری • امام مهدی امام جواد ۱۷ سال امامت کرد که با حکومت مأمون عباسی و معتصم عباسی همزمان بود. براساس نقل بیشتر منابع، امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده سال ۲۰۲ق در ۲۵ سالگی مسموم و به شهادت رسید. در میان امامان شیعه، وی جوان‌ترین امام در هنگام شهادت بوده است. او در کنار جدش موسی بن جعفر(ع) در مقبره قریش در کاظمین به خاک سپرده شد. سنّ کمِ او در هنگام امامت (هشت سالگی)، سبب شد تا شماری از اصحاب امام رضا(ع)، در امامت او تردید کنند؛ برخی عبدالله بن موسی و عده‌ای احمد بن موسی شاهچراغ را امام خواندند و گروهی به واقفیه پیوستند؛ اما بیشتر آنان امامت محمد بن علی(ع) را پذیرفتند. ارتباط امام جواد(ع) با شیعیان، بیشتر از طریق وکیلانش و به شکل نامه‌نگاری انجام می‌گرفت. در دوره امامت او فرقه‌های اهل حدیث، زیدیه، واقفیه و غلات فعالیت داشتند. امام جواد(ع)، شیعیان را از عقاید آنان آگاه می‌کرد و از نماز خواندن پشت سر آنها نهی و غالیان را لعن می‌نمود. مناظرات علمی امام جواد(ع) با عالمان فرقه‌های اسلامی در مسائل کلامی، همچون جایگاه شیخین و مسئله‌های فقهی مانند حکم قطع کردن دست دزد و احکام حج، از مناظرات معروف امامان معصوم دانسته شده است. گفته شده به جهت سن کم امام و تحت کنترل بودن او، حدود ۲۵۰ حدیث از او روایت شده است. شمار راویان و اصحاب او نیز از ۱۱۵ تا ۱۹۳ تن گفته شده است. احمد بن ابی نصر بزنطی و صفوان بن یحیی و عبدالعظیم حسنی از جمله اصحاب امام بودند. در منابع شیعی، مناقب و کرامات متعددی برای حضرت جواد(ع) نقل شده است. سخن گفتن هنگام تولد، طی الارض، شفا دادن بیماران و استجابت دعا از جمله کرامات وی شمرده شده است. عالمان اهل سنت، امام جواد را مورد احترام شمرده و شخصیت علمی و معنوی او را ستوده‌اند. آثار فراوانی درباره امام نهم به زبان‌های مختلف منتشر شده است که در برخی کتاب‌شناسی‌ها تا ۶۰۵ اثر اعم از کتاب و مقاله و پایان‌نامه گرد‌آوری شده است. وفاة الامام الجواد، مسند الامام الجواد، موسوعة الامام الجواد علیه‌السلام، الحیاة السیاسیة للامام الجواد، حیاة الامام محمد الجواد از جمله این آثار هستند.
مظلوم تر از جواد، بغداد نداشت آن مظهر داد، تاب بیداد نداشت می خواست که فریاد کند تشنه لبم از سوز عطش، طاقت فریاد نداشت شهادت امام جواد (ع)تسلیت باد
پیکرت از تیر و از سرنیزه مالامال نیست خنجری دیگر برایت در پر یک شال نیست گرچه روی پشت بام و زیر خورشیدی، ولی جسم تو دیگر خدارا شکر در گودال نیست حیف ام الفضل داری، بی ابالفضلی،ولی؛ موقع تشییع دیگر خواهرت بدحال نیست بر تنت آرامش بال کبوترهاست و زیر نعل هیچ اسبی پیکرت پامال نیست زیر نعل هیچ اسبی نیستی، بااین حساب؛ موقع تقطیع جسمت لشکری خوشحال نیست سٙم به تو داده ولیکن بی خیال جسم توست روی سینه قاتل تو این قٙدٙر فعال نیست خانه ات اما خداراشکر در آرامش است پیش نامردان به پای دخترت خلخال نیست زینبی دیگر نداری و نمی بیند دگر هی سرت در تشت و بر نیزه زبانم لال نیست وزن نعل اسب از بال کبوتر بیش بود ذوالجناحت هم کنار خیمه خونین بال نیست
امام جواد (ع) فرمود : تواضع و فروتنى ، زينت‌بخش علم و دانش است ... ادب داشتن و اخلاق نيک ، زينت‌بخش عقل مى‌باشد ... خوش‌رویى با افراد ، زينت‌بخش حلم و بردبارى است ...
مأمون عباسی در سال ۲۰۲ق یا ۲۱۵ق دختر خود ام فضل را به عقد امام جواد(ع) در آورد. به گزارش منابع تاریخی، ازدواج جوادالأئمه با ام الفضل، به درخواست مأمون صورت گرفت. امام جواد(ع)، مهریه ام الفضل را معادل مهریه حضرت زهرا(س)(۵۰۰ درهم) تعیین کرد. امام، از ام فضل صاحب فرزندی نشد. همسر دیگر جوادالأئمه، سمانه مغربیه است که کنیز بود و به دستور خودش خریداری شد. همه فرزندان امام جواد از سمانه بودند. به گزارش مسعودی، مورخ قرن سوم قمری، معتصم و جعفر بن مأمون در اندیشه کشتن محمد بن علی(ع) بودند. چون جوادالأئمه از ام الفضل فرزندی نداشت، جعفر، ام الفضل (خواهرش) را تحریک کرد که محمد بن علی را مسموم کند. آن دو انگوری را به سم آغشته کردند و به امام خوراندند. ام الفضل پس از آن که امام را مسموم کرد، پشیمان شد و گریست؛ اما امام به او خبر داد که به بلایی دچار می‌شود که قابل درمان نباشد. یا جوادالأئمه
امام جواد علیه السلام اِنَّ اللهَ عَزّوجلّ یَقی بِالتَّقوی عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ، وَ یُجلی بِالتَّقوی عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَه خداوند متعال، به سبب تقوا، بنده اش را از آنچه از عقلش دور مانده، حفظ می کند و به وسیله ی تقوا او را نسبت به آنچه آن را نمی بیند و ناآگاه است روشن می سازد آمین
فرا رسیدن سالروز شهادت نهمین ستاره آسمان امامت و ولایت حضرت امام جواد (ع) بر همه مومنان وشیعیان تسلیت باد.
