نخستین تصاویر از قطب شمال قمر مشتری ثبت شد

نخستین تصاویر از قطب شمال قمر مشتری ثبت شد
فضاپیمای «جونو» سازمان فضایی آمریکا (ناسا) اولین تصاویر را از قطب شمال یخی قمر مشتری به نام «گانیمد» ( Ganymede) ثبت کرد.

سیاره مشتری ۷۹ قمر شناسایی شده دارد که به دور این سیاره در حال چرخش هستند. بزرگ ترین این قمرها «گانیمد» نام دارد که در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله کشف شد.

اگر چه این قمر مدت ها قبل کشف شده بود اما تا چند وقت پیش فناوری کافی برای رصد جزییات این قمر وجود نداشت. اکنون برای اولین بار فضاپیمای «جونو» ناسا با کمک ابزار JIRAM خود موفق شده است اولین تصاویر را از مرزهای شمالی گانیمد ثبت کند.

این تصاویر در روز ۲۶ دسامبر سال ۲۰۱۹ که فضاپیمای جونو از نزدیکی سیاره مشتری عبور می کرد، گرفته شده است؛ این تصاویر اولین نقشه مادون قرمز از قطب شمال این قمر بزرگ را ارائه می دهد.

گانیمد در درجه اول از یخ آب تشکیل شده است. همچنین این قمر تنها ماه در منظومه شمسی است که دارای میدان مغناطیسی خاص خود است. از طریق این تصاویر می توان به شکل غیرمعمول یخی که در قطب شمال این قمر وجود دارد، پی برد؛ نوعی از یخ که در زمین با آن روبرو نمی شویم.

طبق اعلام ناسا، بر روی کره زمین میدان مغناطیسی مسیری را برای ذرات باردار شده ناشی از خورشید یا پلاسما فراهم می کند تا وارد جو ما شوند و شفق‌هایی را ایجاد کنند که در مناطق قطبی مشاهده می شوند.

با این حال، از آنجایی که گانیمد، جوی برای جلوگیری از پیشرفت ذرات باردار شده ندارد، سطح این قمر در قطب های آن دائماً توسط پلاسمای ناشی از مگنتوسفر غول پیکر سیاره مشتری بمباران می شود. این بمباران تأثیر چشمگیری بر یخ گانیمد دارد.

مَگنِتوسفِر یا مغناطیس‌سپهر یا مِگنات‌سپهر (Magnetosphere) به منطقه مغناطیسی پیرامون یک جرم فضایی گفته می شود.

فضاپیمای جونو دریافت که یخ در نزدیکی هر دو قطب گانیمد به شکل آمورف (ماده جامدی که شکل هندسی ندارد) است، یعنی ساختاری کریستالی نیست بلکه یک مایع فوق سرد است. در حقیقت، مولکول های آب یخ زده که در هر دو قطب شناسایی شده اند، ترتیب قابل توجهی ندارند و یخ آمورف امضای مادون قرمز متفاوتی نسبت به یخ بلورین موجود در استوا گانیمد دارد.

تجزیه و تحلیل و درک این ساختارها سرنخ های بیشتری را برای درک تکامل ۷۹ قمر سیاره های جویان از زمان شکل گیری آنها تا به امروز فراهم می کند. جویان اصطلاحی است که به خانواده مشتری اشاره دارد و شامل مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون است.