کوچه‌ها تاریکن، دکونا بستن؛ ورشکستگیِ کتابفروشی‌ها

وضعیت اقتصادی اسف‌بار است و مردم ترجیح می‌دهند کاری کنند که فقط کمی خوش بگذرد، کتاب خواندن و به طور کلی مطالعه در حال فروپاشی‌ست، کتابفروشی‌ها یک به یک در حال تعطیل شدن هستند و دچار وضعیت نمادین غریبی شده‌ایم، خاموشیِ فکر و اندیشه حالا دیگر خودِ واقعیت است، این گزارش مختصر درباره تعطیلی چند کتابفروشی معروف در سراسر کشور است.

کتاب‌فروشی دف

کتاب‌فروشی دف که سال ۱۳۹۴ فعالیت خود را در ضلع جنوب غربی پل سیدخندان با حضور جمعی از نویسندگان و فعالان حوزه فرهنگ آغاز کرده بود و ویترین متمایز آن همواره برای مخاطبان و عابران ایجاد جذابیت می‌کرد، به‌دلیل فروش ملک از سوی مالک، به‌زودی تعطیل می‌شود.



خانه کتاب نشر دف طی پنج سال، خود را به یکی از پاتوق‎های خاطره‎ساز فرهنگی بدل کرد. برخلاف آن‎چه اغلب رسانه‎ها درباره رابطه سرد مردم و کتاب‌فروشی‎ها می‎گویند، این کتاب‌فروشی، تجربه‎ای زنده و دائمی از محبت و توجه مردم محلی و حتی ساکنان مناطق اطراف و اکناف خود داشت.



کتاب‌خانه طهوری

کتابخانه طهوری، مقصد سال‌های طولانی اهالی فرهنگ که از رویداد‌های مختلف تاریخی از جمله کودتا و جنگ تحمیلی جان سالم به دربرده در نبرد با گرانی کاغذ، کتاب قاچاق و دیگر مشکلات یار مهربان جانی برای جنگیدن ندارد.



کتابخانه طهوری، یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌فروشی‌های ایران شناخته می‌شود که سال ۱۳۳۲ به همت سیدعبدالغفار طهوری تاسیس شد. کتابفروشی ۶۶ ساله طهوری به‌عنوان چهارمین کتاب‌فروشی راسته انقلاب محسوب می‌شود. این کتاب‌فروشی محل عرضه کتاب‌های حوزه ادبیات فارسی، ایران‌پژوهی، تاریخ و حقوق است. سیدعبدالغفار طهوری سال ۱۳۷۴ درگذشت و سید احمدرضا طهوری مدیریت این کتاب‌فروشی و انتشارات را برعهده گرفت. زمزمه تعطیلی این کتابفروشی پیش از این نیز در سال ۱۳۹۴ به گوش رسیده بود.



‏

کتاب‌سرای عبداللهی شیراز

کتابسرای عبداللهی شیراز با ۳۰ سال سابقه ممکن است بزودی برای همیشه بسته شود! صاحبش میگوید چندین ماه اجاره عقب‌افتاده دارد و فروشش افت شدید کرده و دیگه نمیتواند از پسش بربیاید.





کتاب‌فروشی زند
‌
نمی‌شود اهل کتاب و کتابخوانی باشی و دلت پر نکشد که بروی خیابان کریمخان زند تهران قدم بزنی و پشت ویترین کتابفروشی‌های این راسته به تماشا بنشینی و مگر می‌شود تا پشت ویترین‌ها بیایی و گامهایت سست نشود که بروی داخل، کتاب‌ها را ورق بزنی و حتی اگر کتابی هم نخری، ولی حال و هوایی تازه کنی.

راسته کریمخان نزدیک به دو دهه‌ای می‌شود که فروشگاه‌های کتاب را در خود جای داده است؛ فروشگاه‌هایی که سعی کرده‌اند گام به گام خود را با سلیقه روز مخاطب همراه کرده و تنها به شیوه سنتی کتابهایشان را ارائه نکنند.



حال امروز باید خبر از اتفاقی بدهی که نه برای خودت خوشایند است و نه برای خیلی از دوستداران کتاب که حتی از شهر‌های دیگر و به شوق سرزدن به همین کتابفروشی‌ها که بعضا به پاتوق‌های فرهنگی هم تبدیل شده‌اند به تهران می‌آیند؛ و خبر این است که تعدادی از فروشگاه‌های مطرح این راسته از جمله کتابفروشی زند قرار است به فروش بروند و این به معنای تعطیلی این کتابفروشیهاست، کتابفروشی‌هایی که دوستشان داری و غالبا کتاب‌هایی که می‌خواهی از آن‌ها می‌خری و حتی قرارهایت با دوستانت را همان حوالی می‌گذاری.

کتاب‌فروشی شکسپیر

تا همین یک دهه پیش، در ابتدای ورود به محله با قدمت ساغریسازان رشت، حمامی قدیمی و بزرگ وجود داشت که این روز‌ها به جای آن آپارتمانی ساخته شده؛ حمامی که «برلیانت» نام داشت و بر نبش کوچه‌ای به همین نام واقع شده بود. حمام را که رد می‌کردید بعد از چند مغازه به کتابفروشی «شکسپیر» می‌رسیدید. این کتابفروشی قدیمی تا همین چند روز پیش هنوز دایر بود، اما مالکش بعد از نزدیک به نیم قرن دکان‌داری، آن هم از نوع فرهنگی‌اش دکانش را فروخت به کاسبی دیگر برای شغلی دیگر.



«سیروس هنرجویی» که نزدیک به هشت دهه از عمرش می‌گذرد، مالک این کتابفروشی قدیمی از سال ۱۳۵۵در این محله به فروش کتاب‌های روز، درسی و کمک درسی مشغول بود.



بعد از تعطیلی کتابفروشی شکسپیر در محله ساغریسازان رشت، موجی از تاسف‌ها و تالمات در فضای مجازی شکل گرفت و عکس‌های مغازه تعطیل شده هی دست به دست بین دوستدارانش چرخید، اما چند روز پیش از جلوی کتابفروشی تعطیل شده شکسپیر می‌گذشتم، ایستادم و با دوربین تلفن همراهم مشغول به عکاسی از ویترین تعطیل شده کتابفروشی شدم. جوانی دستفروش میوه، با گاری‌اش که از جلویم می‌گذشت، ایستاد و زل زد به من و گفت: آقا این مغازه چیه که هر بار از جلوش رد می‌شم کسی در حال عکس گرفتن از آن است؟ گفتم: این مغازه نماد و هویت فرهنگی محله ساغریسازان بود!

 

البته رواج کتابفروشی ها و کانالهای مجازی فروش پی دی اف و بطور کل فضای مجازی هم بی تاثیر نیست

 

کتاب فروشی عبداللهی تو لیست دیدم واقعا ناراحت شدم . به نظر من دلیل اصلیش توان مالی جامعه است هنوز کتابدوست زیاد داریم ولی توان مالیشون نمیرسه کتاب بخرن بارها این جمله از دیگران شنیدم.

 

واقعا متاسفم...

کاش یه روزی هممون برسیم به این درک که کتاب کاغذی یه چیز دیگس... پی دی اف و اینا که به درد نمیخوره!

 

سلام
چقدر دیدن و خوندن این پست غمگینم کرد. کاش فرهنگ سازی بشه و مردم خرید کتاب رو وارد سبد خرید خانواده شون بکنن.
کاش همه ما به این برسیم که اغلب مشکلات جامعه با کتاب خوانی و جاافتادن این فرهنگ حل میشه.
البته خبر خوشحال کننده ای هم که وجود داره اینه که اگه فروشگاه های آفلاین کتاب تعطیل شدند، در عوض فروش اینترنتی کتاب در فروشگاه های آنلاین کتاب خیلی رونق پیدا کرده. پس بهتره به آینده خوش بین باشیم