نرم افزار های متن باز اپن سورس؛ Open Source چيست ؟

در حال حاضر نرم افزارهایی به بازار آمده اند که علاوه براینکه به صورت نرم افزار رایگان Free Hardware عرضه می شود ؛ همراه با کد سورس و منبع آن ارایه می شوند بعبارتی نرم افزارهای Open Source علاوه بر نسخه ترجمه شده ، کد اوليه نيز در اختيار متقاضيان قرار می گيرد. با در اختیار داشتن کد اصلی برنامه ؛

پیشگفتار
در حال حاضر نرم افزارهایی به بازار آمده اند که علاوه براینکه به صورت نرم افزار رایگان Free Hardware عرضه می شود ؛ همراه با کد سورس و منبع آن ارایه می شوند بعبارتی نرم افزارهای Open Source علاوه بر نسخه ترجمه شده ، کد اوليه نيز در اختيار متقاضيان قرار می گيرد. با در اختیار داشتن کد اصلی برنامه ؛ امکان اعمال تغييرات و يا سفارشی نمودن آن متناسب با خواسته استفاده کنندگان توسط کارشناسان فراهم می گردد . شاید موضوع جالب باشد که انسان چرخ را اختراع کرد ما دیگر چرخ اختراع نکنیم و به فکر تکمیل آن باشیم!!! پس زمانی زیادی برای نگارش و برنامه نویسی یک نرم افزار مثلا نرم افزار تحت وب مدیریت محتوا مانند مامبو Mambo می شود. خوب ایرانی ها برای داشتن یک نرم افزار مدیریت حرفه ای دو راه دارند یا راه رفته گروه مامبو را دنبال کنند و یکباردیگر نرم افزار جدید با ساختار مشابه بنویسند و یا اینکه مامبو رابا نیاز و سلیقه و کارکرد خود ترجمه فارسی کنند؛ البته گروه مامبو با تفکر اپن سورس یا متن باز کدها را به صورت رایگان در اینترنت اختیار کاربران قرار می دهند.با این تفکر ؛ سیستم عامل اپن سورس لینوکس Linuxهم با تغییراتی در این نرم افزار به فارسی و البته سیستم عامل ملی تبدیل شده است

نرم افزار های متن باز اپن سورس؛ Open Source چيست ؟

برای تهیه و تولید یک نرم افزار باید ابتدا برنامه نویسان با بهره گیری از کدهایی موسوم به کدهای زبان برنامه نویسی مانند سی ؛ پاسکال ؛ ویژوال بیسیک و..... را با منطق خاص و به ترتیب منطقی کنار هم قرار دهند پس از آن کد برنامه را تست و خطاگیری نموده و در نهایت آن را کامپایل می کنند یعنی ترجمه می کنند به گونه ای که شما بتوانید آن را در هر کامپیوتر و سیستم عامل خاص اجرا کنید اکثر نرم افزارهای بدین گونه هستند اعمال تغييرات دلخواه در اکثر برنامه های ترجمه شده ، امری بسيار مشکل و گاها" غير ممکن است به دلیل اینکه شما به سورس و کد منبع آن دسترسی ندارید

Open Source ها

اما در حال حاضر نرم افزارهایی به بازار آمده اند که علاوه براینکه به صورت نرم افزار رایگان Free Hardware عرضه می شود ؛ همراه با کد سورس و منبع آن ارایه می شوند بعبارتی نرم افزارهای Open Source در اينگونه نرم افزارها علاوه بر نسخه ترجمه شده ، کد اوليه نيز در اختيار متقاضيان قرار می گيرد.بدين ترتيب امکان اعمال تغييرات و يا سفارشی نمودن آن متناسب با خواسته استفاده کنندگان ، فراهم می گردد . ایده ارایه چنین نرم افزارهایی چیست شاید زیباترین این ایده موضوع باشد که چرخ را انسان اختراع کرد ما دیگر چرخ اختراع نکنیم و به فکر تکمیل آن باشیم

نرم افزار مدیریت محتوا مامبو

شاید این حرف درست است زمانی زیادی برای نگارش و برنامه نویسی یک نرم افزار مثلا نرم افزار تحت وب مدیریت محتوا مامبو می شود. خوب ایرانی ها برای داشتن یک نرم افزار مدیریت دوراه دارند یا راه رفته گروه مامبو را دنبال کنند و یکباردیگر نرم افزار جدید بنویسند و یا اینکه مامبو رابا نیاز و سلیقه و کارکرد خود فارسی کنند ؛ البته گروه مامبو با تفکر اپن سورس یا متن باز کدها را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می دهند شما با دانش کافی و مهارت لازم می توانید بهترین و زیباترین وبسایتها را با هسته مرکزی مامبو طراحی کنید .به عبارتی اگر شما بخواهید از ابتدا شروع به کار کنید و نرم افزاری با امکانات و خصوصیات مامبو طراحی کنید سالها وقت شما را می گیرید همین وقت را می توانید در جهت ارتقا و گسترش مامبو قرار دهید البته در عین اینکه این نرم افزارهای متن باز و آزادهستند اما مشمول قوانین کپی رایت یا حق تالیف موسوم به گنو GNU General Public Licens می شوند با این تفکر ؛ سیستم عامل اپن سورس لینوکس Linuxهم با تغییراتی در این نرم افزار به فارسی و البته سیستم عامل ملی تبدیل شده استدر این گفتار قصد ندارم در خصوص سیستم عامل ملی لینوکس فارسی توضیحاتی بدهم سعی می کنم در گفتار مجزا به سیستم عامل لینوکس و به صورت نگاه خاص به سیستم عامل ملی لینوکس فارسی بپردازم ؛ اما بعنوان یک سیستم عامل اپن سورس و متن باز بدان اشاره می کنم

نرم افزار Open Source چيست ؟

اکثر نرم افزارهائی را که شما تهيه و يا از طريق اينترنت Download می نمائيد ، صرفا" به صورت نسخه های ترجمه شده و آماده اجراء در اختيار شما قرار می گيرند . ترجمه ، فرآيندی است که در آن کد برنامه های نوشته شده توسط برنامه نويسان که از آنان به عنوان کد اوليه ( Source Code ) ياد می شود ، پس از استفاده از برنامه های خاصی موسوم به کمپايلرها به بگونه ای ترجمه می شوند که توسط کامپيوتر قادر درک باشند . اعمال تغييرات دلخواه در اکثر برنامه های ترجمه شده ، امری بسيار مشکل و گاها" غير ممکن است . اکثر توليد کنندگان نرم افزار از ويژگی فوق به منظور صيانت و حفاظت از کدهای نوشته شده ، استفاده می نمايند . نرم افزارهای Open Source نقطه مقابل رويکرد فوق می باشند . در اينگونه نرم افزارها علاوه بر نسخه ترجمه شده ، کد اوليه نيز در اختيار متقاضيان قرار می گيرد.بدين ترتيب امکان اعمال تغييرات و يا سفارشی نمودن آن متناسب با خواسته استفاده کنندگان ، فراهم می گردد . افراديکه از ايده Open Source حمايت می نمايند بر اين اعتقاد هستند که با اجازه دادن به اشخاصی که علاقه مند به تغيير کد اوليه می باشند ، امکان استفاده مفيدتر از برنامه فراهم و احتمال بروز خطاء در آنان، کاهش خواهد يافت .

ويژگی نرم افزارهای متن باز Open Source : توزيع رايگان . اين نوع برنامه ها ، ممکن است به عنوان بخشی همراه يک بسته نرم افزاری ارائه شوند که به متقاضيان فروخته می گردند.کد منبع می بايست بهمراه نرم افزار ،ارائه گردد . هر شخص می بايست اجازه تغيير کد اوليه برنامه را داشته باشد . نسخه های اصلاح شده را می توان مجددا" توزيع نمود . به مجوز ساير نرم افزارها نياز نخواهد بود .

نگاهی به تاریخچه سیستم عامل لینوکس یک نرم افزار متن باز واقعی

بد نيست اشاره ای به يک مثال واقعی در دنيای نرم افزارهای Open Source داشته باشيم . در سال 1991 ، Linus Torvalds ، دانشجوی دانشگاه هلسينکی فنلاند يک سيستم عامل جديد مبتنی بر Minix ( اقتباس شده از يونيکس ) را ايجاد که نام آن را لينوکس ( Linux ) گذاشت . وی نسخه شماره 0.02 لينوکس را بر اساس GNU General Public Licens که شامل تعاريف قانون ی جامعی در خصوص نرم افزارهای Open Source است ، ارائه نمود . تعداد زيادی از افراد در سرتاسر جهان اقدام به Download لينوکس و استفاده از آن نمودند . گروهی زيادی از افراد فوق خود برنامه نويسان حرفه ای بودند که توانائی انجام تغييرات مورد نياز در لينوکس را داشتند . Torvalds ، نسخه های اصلاح شده توسط ساير برنامه تويسان را دريافت و با لحاظ نمودن تغييرات ، در سال 1994 نسخه شماره يک لينوکس را عرضه نمود .

يک نکته نگران کننده در خصوص نرم افزارهای Open Source ، فقدان ضمانت و پشتيبانی فنی از آنان است . با توجه به اين موضوع که همواره امکان و يا بهتر بگوئيم مجوز اعمال تغييرات و يا اصلاحات در اين نوع نرم افزارها وجود دارد ، تقريبا" حمايت از آنان غير ممکن و يا مشکل خواهد بود . بدين دليل برخی از شرکت های حامی نرم افزارهای Open Source با توجه به ارائه سرويس خدمات و پشتيبانی اينگونه نرم افزارها ، اقدام به فروش آنان می نمايند.

مثلا" نرم افزار Red Hat در سال 1994 توسط Official Red Hat Linux عرضه گرديد. نرم افزار فوق رايگان نبوده و متقاضيان می بايست هزينه استفاده ( مالکيت ) از آن را پرداخت نمايند. مهمترين ويژگی Red Hat ، امکان پشتيبانی فنی از آن است. برای اغلب سازمان ها و موسسات تضمين حمايت های فنی و پشتيبانی يکی از عوامل مهم تصميم گيری در خصوص خريد لينوکس در مقابل Download نمودن آن به صورت رايگان می باشد. علاوه بر Red Hat ، شرکت های متعدد ديگری نيز اقدام به عرضه لينوکس با توجه به سياست ها و ديدگاه های خاص خود نموده اند .در اين رابطه نرم افزارهای متعددی با محوريت لينوکس نيز طراحی و پياده سازی شده است .

نمونه های نرم افزارهای متن باز مرورگر اینترنتی مولیزا Mozilla ( با هسته مرورگر Netscape ) ، سرويس دهنده وب آپاچی Apache ، زبان اسکريپت نويسی وب( زبان تحت وب) پرل PERL و فرمت فايل های گرافکيی PNG ، نمونه هائی در زمينه متن بازها بوده که بر اساس ايده Open Source طراحی و پياده سازی شده اند .

منبع:انجمن مهندسی کامپیوتر