اپاندیس

آپانديس زائده اي است كه در ابتداي روده بزرگ وجود دارد و تا به حال نقش آن در بدن به درستي معلوم نشده است ولي احتمالاً در سيستم دفاعي بدن نقش دارد. التهاب و تورم اين زائده باعث آپانديست مي شود و يكي از شايعترين علت درد شكمي است كه منجر به جراحي مي شود.


علت انسداد دهانه زائده آپانديس:

اين زائده مي تواند با دانه هاي ميوه و يا كرمهاي روده اي همچنين مدفوع، سفت شده كه مثل يك تكه سنگ كوچك شده و يا رشد زياد بافت لنفاوي آپانديس مســــدود مي شود.

بعد از ايجاد انسداد ترشحات آپانديس در داخل زائده مانده و همراه با فعاليت بيولوژيكي باكتري ها باعث تورم و التهاب آپانديس شده و با ادامه تورم اعصاب مربوط به آپانديس تحريك شده و ايجاد درد مبهم و منتشر شكمي در ناحيه خط وسط شكم و نزديك جناغ يا اطراف ناف در پايين مي كند. گاهي به علت تورم شديد و ناگهاني، تحريك حركات روده و كرامپ هاي شكمي نيز مشاهده مي شود، سپس تهوع و استفراغ بوجود مي آيد. (يك يا دو بار) با ادامه تورم و التهاب درد از خط وسط به محل آپانديس يعني ربع تحتاني و راست شكم تشخيصي خوبي است (جابجايي درد معمولاً 4تا6 ساعت طول مي كشد) بي اشتهايي از علائم مهم است و تقريباً در تمامي بيماران وجود دارد.

به علت حضور باكتري و التهاب مخاط ممكن است بيمار تب و افزايش حرارت بدن داشته باشد به دنبال آن افزايش تعداد ضربان قلب و نبض نيز وجود دارد. در كودكان ممكن است به علت تحريك دستگاه گوارش اسهال خفيف نيز ديده مي شود. و در بزرگسالان يبوست ممكن است رخ دهد همچنين افزايش گلبولهاي سفيد در خون با آزمايش مشخص مي شود.


نكته:

محل درد عموماً در ربع تحتاني سمت راست است ولي اگر نوك زائده آپانديس در محل ديگري قرار گرفته باشد (نزديك مقعد يا نزديك ميزناي) مي تواند باعث تحريك و درد مقعد يا علائم ادراري در مريض شود و يا حتي در قسمتهاي فوقاني شكم احساس شود.


تشخيص:

مهمترين مسئله براي تشخيص شرح حال بيمار و معاينه باليني است. قسمت هاي آزمايشگاهي، عكس برداري و سونوگرافي نيز كمك كننده مي باشد.


درمان:

عمل جراحي به موقع از بروز عوارضي مثل آبسه آپانديس و يا سوراخ شدن آن و التهاب و عفونت داخل شكم جلوگيري مي كند.


نكات مهم:

1- در مورد بيماري كه مشكوك به آپانديس هستيم بهتر است تا زمان تشخيص قطعي از دادن داروي مسكن خودداري كنيم چون مهمترين علامت تشهيصي يعني درد را از بين مي بريم. همچنين محل را گرم نمي كنيم.

2- از دادن غذا و مايعات به بيمار خودداري كنيد چون احتمال اينكه احتياج به جراحي پيدا كند زياد است. به علاوه دادن داروي مسهل نيز ممنوع است.

3- بيماران عموماً هنگام مراجعه و يا خوابيدن بر روي تخت معاينه حالت خاصي دارند كه حالت آرامش نام دارد به اين صورت كه بيمار به پشت خوابيده و پاهاي خود بخصوص پاي راست را به داخل شكم جمع مي كند تا از كشيده شده عضلات شكم و فشار بر روي آپانديس و ايجاد درد جلوگيري كند.

4- ترتيب ايجاد علائم نيز بسيار مهم است و تقريباً 95% موارد بي اشتهايي اولين علامت است و بعد شروع درد شكمي در خط وسط و به دنبال آن استفراغ (در 75% بيماران استفراغ ديده مي شود).

5- در 45% موارد در بيماران محل درد يا شدت آن متفاوت است.

6- درهنگام معاينه بيمار حساسيت به لمس دارد به اين صورت كه اگر پوست ناحيه مك بورني (قسمتي كه در ربع تحتاني راست شكم حدود 5-3 سانتي متر مانده به خار قدامي لگن) را لمس كنيم مريض خودش را جمــع مي كند و در محل درد مي گيرد. در موارد عفونت شديد، شكم تخته اي مي شود.

همچنين لمس محل و بعد برداشتن دست درد را بيشتر مي كند و يا فشار دادن قسمت چپ شكم به علت حركت احشاء شكمي درد در ناحيه راست ايجاد مي كند.