((ویژه نامه شب های قدر)) شب قدر، شبی است که در تمام سال هیچ شبی به فضیلت آن نمی رسد و عمل در آن بهتراز عمل در هزار ماه است. دراین شب برنامه های یک سال هر کس مقدر می گردد . درشب قدر ملائکه و روح که اعظم ملائکه است به اذن پروردگار، خدمت امام زمان علیه السلام مشرف می شوند و مقدرات هر کس را به امام عرضه می دارند.
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) معاني قدر: براي «قدر» معاني چندي ذكر شده است كه مي‌تواند وجه تسميه شب قدر باشد كه از ميان اين معاني، معني اول از همه مناسب‌تر و معروف‌تر است: 1- قدر به معناي اندازه و مقدار است. همانطور كه در قرآن كريم آمده است: «قَد جَعَل الله لِكلِّ شَيء قَدرا» خداوند براي هر چيزي اندازه‌اي تعيين كرده است. آنچه از روايات و آيات برمي‌آيد اين است كه شب قدر را از اين رو قدر نامند كه جميع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعيين مي‌شود. همچنين خداودن مي‌فرمايد: «إنّا أنزلناه في ليلة مباركة انّا كنّا منذرين فيها يفرق كل امر حكيم» ما قرآن را در شبي پربركت نازل كرديم. ما همواره انذار كننده بوديم. در آن شب كه هر امري بر اساس حكمت خداوندي تدبير، تعيين و جدا مي‌گردد. مطابق اين معنا شب قدر مختص به يك شب در يك سال مشخص نيست، بلكه در هر سال شب قدری وجود دارد. 2- شب قدر يعني شب بزرگ و با عظمت؛ در قرآن كريم قدر به معني منزلت و بزرگي خدا است. «ما قَدَروا الله حَقّ قَدرِه» آنان عظمت خدا را نشناختند. 3- قدر به معناي تنگي نيز آمده است؛ «وَمَن قَدَرَ عَلَيهِ رَزَقَه فَلينفِق مِمّا آتاه الله»و آنها كه تنگدستند، از آنچه كه خدا به آنها داده انفاق نمايند. 4- قدر به معني با ارزش و پرقيمت؛ كسي كه اين شب را احياء بدارد، صاحب قدر و مقام و منزلت مي‌شود. شبي است كه قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والامقام به وسيله فرشته صاحب قدر نازل گرديد. شبي است كه مقدر شده قرآن در آن نازل گردد.
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) از حضرت امام باقر (علیه السلام) نقل شده كه وقتی از حضرتش پرسیدند: آیا شما میدانید كه لیلة القدر كدام شب است؟ حضرت فرمودند: چگونه ندانیم، و حال آن كه در شب قدر فرشتگان بر گرد ما طواف می كنند. خداوند متعال در چهارمین آیه سوره مباركه قدر می فرماید: تنزّل الملائكة و الرّوح فیها بإذن ربهّم من كلّ أمرٍ. فرشتگان و روح، در آن شب به دستور پروردگارشان با هر فرمانی (برای تقدیر هركاری) فرود آیند. فعل مضارع «تنّزل» دلالت بر تكرار و بقاء «لیلةالقدر» دارد، و در آیات سوم و چهارم سوره دخان نیز: فیها یفرَق كلّ أمرٍ حكیم.1 در آن شب، هر فرمانی، برحسب حكمت صادر میشود. دلالت بر تجدد و دوام دارد. زیرا هیأت نحوی باب «تفعّل» اگر دلالت بر پذیرش یا تكلف یا هر دو مینماید. ظاهر این فعلها، خبر از تفریق و تنزل امر در لیلةالقدرهای آینده می دهد. این امر كه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن حضرت نازل می شده است، در هر شب قدر، باید بر كسی نازل و تبیین و تحكیم یا كشف شود كه به افق نبوت نزدیك و پیوسته باشد. قبول اصل وصایت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) و امامت، ناشی از این معنی و مبتنی بر همین اساس است. هنگامی كه كسی قرآن را به عنوان كلام خدا پذیرفت به این معنی كه همه سورهها و آیات آن را پذیرفته است و یك مسلمان واقعی هم كسی است كه تسلیم همه آیات قرآن باشد، پس هر مسلمانی الزاماً باید سوره قدر، و از آن سوره شب قدر، و استمرار آن را تا قیامت بپذیرد و لازمه پذیرفتن آن، آیه (تنزّل الملائكة...) كه هر فرد با ایمانی ناگزیر از قبول آن است، این است كه بپذیرد كه در شب قدر فرشتهها و روح از جانب پروردگار با هر امری فرود میآیند و این امر یك متولی و ولی میخواهد كه متولی و ولی آن امر باشد. اینكه خداوند در آیات سوم و چهارم سوره دخان می فرماید: در آن شب هر فرمانی، برحسب حكمت صادر می شود؛ فرمانی از جانب ما، و ما همواره فرستنده آن بودهایم. دلالت بر تكرار و تجدید فرق و ارسال در آن شب دارد و به این معنا كه آن شب، فرشتگان و روح، در هر سال، دائماً نازل میشوند؛ پس باید به طور مدام شخصی به عنوان «ولی» این امر باشد كه به سوی او نازل و ارسال گردند كه او همان ولی جهان و جهانیان خواهد بود؛ و هم اوست كه اطاعتش بر همگان واجب است. به همین سبب، هر كس ادعا كرد كه من ولی امر هستم، باید ثابت كند كه این امر توسط فرشتگان و رو ح بر او نازل شده و میشوند، و چون هیچ كس جز پیامبر و اوصیاء معصومینش (علیهم السلام) نمیتوانند مدعی این امر باشند و اساساً هم نیستند، باید از اوصیاء و پیامبر همواره كسی باشد كه در شب قدر توسط روح و فرشتگان از جانب یزدان هر امری بر او نازل شود. آیه مورد بحث، یكی از مستدلترین آیات قرآن كریم بر ضرورت وجود همیشگی یك ولی امر از جانب خداست كه امین بر حفظ و اجزاء و اداء امرالهی باشد، و آن همان امام معصوم (علیه السلام) است. و هر كس نزول پیوسته فرشتگان و روح را در شب قدر بپذیرد كه اگر به قرآن ایمان دارد باید بپذیرد، ناگزیر باید ولی امر را هم بپذیرد وگرنه كافر به بعضی از آیات قرآن خواهد بود، كه در آن صورت چنین كسی بنابر بیان خود قرآن كریم كافر واقعی است. چنان كه خداوند در آیات 150 و 151 سوره نساء میفرماید: إِنَّ الَّذِینَ یَكْفُرُونَ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَیُرِیدُونَ أَن یُفَرِّقُواْ بَیْنَ اللّهِ وَرُسُلِهِ وَیقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَیُرِیدُونَ أَن یَتَّخِذُواْ بَیْنَ ذَلِكَ سَبِیلاً أُوْلَـئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِینَ عَذَابًا مُّهِینًا . كسانی كه به خدا و پیامبران خدا كافر شدهاند و میخواهند بین خدا و رسولانش جدایی اندازند و میگویند به برخی ایمان میآوریم و به بعضی كافر میشویم و میخواهند در این میان(بینابین) اتخاذ كنند، اینان حقا كافرند و ما برای كفركیشان عذاب خواركنندهای مهیا كردهایم. و میبینید كه خداوند، كسانی را كه پارهای از آیات خدا را بپذیرند و برخی را نپذیرند، كافر حقیقی میداند. بنابراین مؤمن حقیقی كسی است كه هم استمرار لیلةالقدر را تا قیامت پذیرا باشد و هم وجود حجت زمان و ولی امر، و امام معصومی كه امر الهی را دریافت میكند و امین بر آن در جهت پاسداری، به كار بستن و اداء باشد، قبول كند؛ یعنی همان بزرگواری كه در زمان وجود مقدس بقیةالله الاعظم حضرت مهدی(عج) میباشد و به همین سبب پیامبر خاتم(صلی الله علیه و آله) بنابر آنچه شیعه و سنی از آن حضرت نقل كردهاند، فرمودند: من أنكر المهدی فقد كفر.2 كسی كه وجود مهدی را انكار كند، رهسپار دیار كفر شده است. و در كتب شیعه، از این قبیل احادیث فراوان است، و از آن جمله، از امام صادق(علیه السلام) و آن حضرت از پدر ارجمندشان و از آن طریق از جد عالیقدرشان و از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده كه فرمودهاند: القائم من ولدی اسمه إسمی و كنیته كنیتی و شمائله شمائلی و سنّته سنتی یقیم النّاس علی ملتّی و شریعتی و یدعوهم إلی كتاب الله عزّوجلّ، من أطاعه أطاعنی و من عصاه عصانی، و من أنكره فی غیبته فقد أنكرنی، و من كذبه فقد كذّبنی، و من صدّقه فقد صدّقنی، إلی الله اشكو المكذّبین لى فى أمره، و الجاهدین لقولی و المضلّین لأمتّی عن طریقته و سیعلم الذین ظلموا ایّ منقلبٍ ینقلبون.3 قائم از فرزندان من است اسم او اسم من «محمد» و كنیه او، كنیه من «ابوالقاسم» و سیمای او سیمای من و سنت او سنت من است، دین و آیین و ملت و شریعت مرا در بین مردم برپا میدارد و آنان را به كتاب خدای عزوجل فرامیخواند. كسی كه او را طاعت كند، مرا پیروی كرده و كسی كه او را نافرمانی كند، مرا نافرمانی كرده است و كسی كه او را در دوران غیبتش انكار كند، تحقیقاً مرا انكار كرده و كسی كه او را تكذیب كند هر آینه مرا تكذیب كرده و كسی كه او را تصدیق كند، هر آینه مرا تصدیق كرده است. از آنها كه مرا درباره او تكذیب كرده و گفتار مرا در شأن او انكار میكنند و امت مرا از راه او گمراه میسازند، به خدا شكایت میبرم. به زودی آنها كه ستم كردند و میدانند كه بازگشتشان به كجا است و سرنوشتشان چگونه است (و چگونه در دگرگونیها مجازات ستمگریهای خود را در دنیا و آخرت خواهند دید). در این حدیث شریف انكار و تكذیب امام عصر، اروحنا فداه، انكار و تكذیب پیامبر به حساب آمده است، و در نتیجه همه پیامبران را انكار كرده، كه همان رهسپاری به وادی كفر خواهد بود. علی بن ابراهیم قمی در تفسیری درباره نزول فرشتگان و روح، در شب قدر میگوید: فرشتگان و روح القدس، در شب قدر، بر امام زمان (علیه السلام) نازل می شوند و آنچه را از مقدرات سالانه بشر، نوشته اند، به او تقدیم می دارند. و همین محدث مورد وثوق از حضرت امام باقر(علیه السلام) نقل كرده، كه وقتی از حضرتش پرسیدند: آیا شما میدانید كه لیلة القدر كدام شب است؟ حضرت فرمودند: چگونه ندانیم، و حال آن كه در شب قدر فرشتگان برگرد ما طواف میكنند.4 حضرت امام سجاد(علیه السلام)، در این باره، میفرمایند: همانا سال به سال در شب قدر تفسیر و بیان كارها، بر ولی امر (امام زمان(علیه السلام)) فرود می آید. رابطه شب قدر با حجت زمان و امام عصر (عج) شب قدر ، قدر شب مقدرات از حضرت امام باقر (علیه السلام) نقل شده كه وقتی از حضرتش پرسیدند: آیا شما میدانید كه لیلة القدر كدام شب است؟ حضرت فرمودند: چگونه ندانیم، و حال آن كه در شب قدر فرشتگان بر گرد ما طواف می كنند. خداوند متعال در چهارمین آیه سوره مباركه قدر می فرماید: تنزّل الملائكة و الرّوح فیها بإذن ربهّم من كلّ أمرٍ. فرشتگان و روح، در آن شب به دستور پروردگارشان با هر فرمانی (برای تقدیر هركاری) فرود آیند. فعل مضارع «تنّزل» دلالت بر تكرار و بقاء «لیلةالقدر» دارد، و در آیات سوم و چهارم سوره دخان نیز: فیها یفرَق كلّ أمرٍ حكیم.1 در آن شب، هر فرمانی، برحسب حكمت صادر میشود. دلالت بر تجدد و دوام دارد. زیرا هیأت نحوی باب «تفعّل» اگر دلالت بر پذیرش یا تكلف یا هر دو مینماید. ظاهر این فعلها، خبر از تفریق و تنزل امر در لیلةالقدرهای آینده می دهد. این امر كه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن حضرت نازل می شده است، در هر شب قدر، باید بر كسی نازل و تبیین و تحكیم یا كشف شود كه به افق نبوت نزدیك و پیوسته باشد. قبول اصل وصایت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) و امامت، ناشی از این معنی و مبتنی بر همین اساس است. هنگامی كه كسی قرآن را به عنوان كلام خدا پذیرفت به این معنی كه همه سورهها و آیات آن را پذیرفته است و یك مسلمان واقعی هم كسی است كه تسلیم همه آیات قرآن باشد، پس هر مسلمانی الزاماً باید سوره قدر، و از آن سوره شب قدر، و استمرار آن را تا قیامت بپذیرد و لازمه پذیرفتن آن، آیه (تنزّل الملائكة...) كه هر فرد با ایمانی ناگزیر از قبول آن است، این است كه بپذیرد كه در شب قدر فرشتهها و روح از جانب پروردگار با هر امری فرود میآیند و این امر یك متولی و ولی میخواهد كه متولی و ولی آن امر باشد. اینكه خداوند در آیات سوم و چهارم سوره دخان می فرماید: در آن شب هر فرمانی، برحسب حكمت صادر می شود؛ فرمانی از جانب ما، و ما همواره فرستنده آن بودهایم. دلالت بر تكرار و تجدید فرق و ارسال در آن شب دارد و به این معنا كه آن شب، فرشتگان و روح، در هر سال، دائماً نازل میشوند؛ پس باید به طور مدام شخصی به عنوان «ولی» این امر باشد كه به سوی او نازل و ارسال گردند كه او همان ولی جهان و جهانیان خواهد بود؛ و هم اوست كه اطاعتش بر همگان واجب است. به همین سبب، هر كس ادعا كرد كه من ولی امر هستم، باید ثابت كند كه این امر توسط فرشتگان و رو ح بر او نازل شده و میشوند، و چون هیچ كس جز پیامبر و اوصیاء معصومینش (علیهم السلام) نمیتوانند مدعی این امر باشند و اساساً هم نیستند، باید از اوصیاء و پیامبر همواره كسی باشد كه در شب قدر توسط روح و فرشتگان از جانب یزدان هر امری بر او نازل شود. آیه مورد بحث، یكی از مستدلترین آیات قرآن كریم بر ضرورت وجود همیشگی یك ولی امر از جانب خداست كه امین بر حفظ و اجزاء و اداء امرالهی باشد، و آن همان امام معصوم (علیه السلام) است. و هر كس نزول پیوسته فرشتگان و روح را در شب قدر بپذیرد كه اگر به قرآن ایمان دارد باید بپذیرد، ناگزیر باید ولی امر را هم بپذیرد وگرنه كافر به بعضی از آیات قرآن خواهد بود، كه در آن صورت چنین كسی بنابر بیان خود قرآن كریم كافر واقعی است. چنان كه خداوند در آیات 150 و 151 سوره نساء میفرماید: إِنَّ الَّذِینَ یَكْفُرُونَ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَیُرِیدُونَ أَن یُفَرِّقُواْ بَیْنَ اللّهِ وَرُسُلِهِ وَیقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَیُرِیدُونَ أَن یَتَّخِذُواْ بَیْنَ ذَلِكَ سَبِیلاً أُوْلَـئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِینَ عَذَابًا مُّهِینًا . كسانی كه به خدا و پیامبران خدا كافر شدهاند و میخواهند بین خدا و رسولانش جدایی اندازند و میگویند به برخی ایمان میآوریم و به بعضی كافر میشویم و میخواهند در این میان(بینابین) اتخاذ كنند، اینان حقا كافرند و ما برای كفركیشان عذاب خواركنندهای مهیا كردهایم. و میبینید كه خداوند، كسانی را كه پارهای از آیات خدا را بپذیرند و برخی را نپذیرند، كافر حقیقی میداند. علی بن ابراهیم قمی در تفسیری درباره نزول فرشتگان و روح، در شب قدر می گوید: فرشتگان و روح القدس، در شب قدر، بر امام زمان (علیه السلام) نازل می شوند و آنچه را از مقدرات سالانه بشر، نوشته اند، به او تقدیم می دارند بنابراین مؤمن حقیقی كسی است كه هم استمرار لیلةالقدر را تا قیامت پذیرا باشد و هم وجود حجت زمان و ولی امر، و امام معصومی كه امر الهی را دریافت میكند و امین بر آن در جهت پاسداری، به كار بستن و اداء باشد، قبول كند؛ یعنی همان بزرگواری كه در زمان وجود مقدس بقیةالله الاعظم حضرت مهدی(عج) میباشد و به همین سبب پیامبر خاتم(صلی الله علیه و آله) بنابر آنچه شیعه و سنی از آن حضرت نقل كردهاند، فرمودند: من أنكر المهدی فقد كفر.2 كسی كه وجود مهدی را انكار كند، رهسپار دیار كفر شده است. شب قدر و در كتب شیعه، از این قبیل احادیث فراوان است، و از آن جمله، از امام صادق(علیه السلام) و آن حضرت از پدر ارجمندشان و از آن طریق از جد عالیقدرشان و از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده كه فرمودهاند: القائم من ولدی اسمه إسمی و كنیته كنیتی و شمائله شمائلی و سنّته سنتی یقیم النّاس علی ملتّی و شریعتی و یدعوهم إلی كتاب الله عزّوجلّ، من أطاعه أطاعنی و من عصاه عصانی، و من أنكره فی غیبته فقد أنكرنی، و من كذبه فقد كذّبنی، و من صدّقه فقد صدّقنی، إلی الله اشكو المكذّبین لى فى أمره، و الجاهدین لقولی و المضلّین لأمتّی عن طریقته و سیعلم الذین ظلموا ایّ منقلبٍ ینقلبون.3 قائم از فرزندان من است اسم او اسم من «محمد» و كنیه او، كنیه من «ابوالقاسم» و سیمای او سیمای من و سنت او سنت من است، دین و آیین و ملت و شریعت مرا در بین مردم برپا میدارد و آنان را به كتاب خدای عزوجل فرامیخواند. كسی كه او را طاعت كند، مرا پیروی كرده و كسی كه او را نافرمانی كند، مرا نافرمانی كرده است و كسی كه او را در دوران غیبتش انكار كند، تحقیقاً مرا انكار كرده و كسی كه او را تكذیب كند هر آینه مرا تكذیب كرده و كسی كه او را تصدیق كند، هر آینه مرا تصدیق كرده است. از آنها كه مرا درباره او تكذیب كرده و گفتار مرا در شأن او انكار میكنند و امت مرا از راه او گمراه میسازند، به خدا شكایت میبرم. به زودی آنها كه ستم كردند و میدانند كه بازگشتشان به كجا است و سرنوشتشان چگونه است (و چگونه در دگرگونیها مجازات ستمگریهای خود را در دنیا و آخرت خواهند دید). در این حدیث شریف انكار و تكذیب امام عصر، اروحنا فداه، انكار و تكذیب پیامبر به حساب آمده است، و در نتیجه همه پیامبران را انكار كرده، كه همان رهسپاری به وادی كفر خواهد بود. علی بن ابراهیم قمی در تفسیری درباره نزول فرشتگان و روح، در شب قدر میگوید: فرشتگان و روح القدس، در شب قدر، بر امام زمان (علیه السلام) نازل می شوند و آنچه را از مقدرات سالانه بشر، نوشته اند، به او تقدیم می دارند. و همین محدث مورد وثوق از حضرت امام باقر(علیه السلام) نقل كرده، كه وقتی از حضرتش پرسیدند: آیا شما میدانید كه لیلة القدر كدام شب است؟ حضرت فرمودند: چگونه ندانیم، و حال آن كه در شب قدر فرشتگان برگرد ما طواف میكنند.4 حضرت امام سجاد(علیه السلام)، در این باره، میفرمایند: همانا سال به سال در شب قدر تفسیر و بیان كارها، بر ولی امر (امام زمان(علیه السلام)) فرود می آید. حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: قائم از فرزندان من است اسم او اسم من «محمد» و كنیه او، كنیه من «ابوالقاسم» و سیمای او سیمای من و سنت او سنت من است، دین و آیین و ملت و شریعت مرا در بین مردم برپا میدارد و آنان را به كتاب خدای عزوجل فرامیخواند. كسی كه او را طاعت كند، مرا پیروی كرده و كسی كه او را نافرمانی كند، مرا نافرمانی كرده است و كسی كه او را در دوران غیبتش انكار كند، تحقیقاً مرا انكار كرده و كسی كه او را تكذیب كند هر آینه مرا تكذیب كرده و كسی كه او را تصدیق كند، هر آینه مرا تصدیق كرده است. و نیز آن حضرت(علیه السلام) فرمودهاند: ای گروه شیعه، با سوره «انا انزلناه فی لیلة القدر» با مخالفین امامت ائمه معصومین(علیهم السلام) مخاصمه و مباحثه (و اتمام حجت) كنید تا كامیاب و پیروز شوید، به خدا كه آن سوره، پس از پیغمبر اكرم(صلی الله علیه و آله) حجت خدای تبارك و تعالی است بر مردم، و آن سوره آقای دین شماست و نهایت دانش و آگاهی ماست. ای گروه شیعه، با «حم و الكتاب المبین؛ انا انزلناه فی لیلة مباركة اناكنا منذرین» مخاصمه و مناظره كنید، زیرا این آیات مخصوص والیان امر امامت بعداز پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) است. همچنین از رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است، كه به اصحابشان فرموده اند: به شب قدر ایمان بیاورید، زیرا آن شب برای علی بن ابیطالب(علیه السلام) و یازده نفر از فرزندان او پس از من خواهد بود. از آنچه كه نگارش یافت، استفاده میشود كه شب قدر تا قیامت باقی است و در هر شب قدر هم ولی امر و صاحب امری هست كه آن امر را دریافت دارد، كه در زمان ما صاحب آن امر صاحب بزرگوار ما حضرت حجةبن الحسن المهدی، ارواحنا فدا، است و برای آن كه بهتر بدانیم كه لیلةالقدر بیانگر مقام شامخ ولایت اهل بیت (علیهم السلام) و امامت آنان تا روز رستاخیز میباشد. حدیثی را هم كه در بخش فضیلتهای حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است، ملاحظه میكنیم كه در آن به طور كنایه از آن بانوی عظیم القدر تعبیر به لیلةالقدر شده است و آن در تفسیر فرات بن ابراهیم از حضرت صادق(علیه السلام) نقل شده كه فرمودهاند: «ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم»، «شب قدر» فاطمه و «قدر» خداست، پس كسی كه فاطمه (سلام الله علیها) را آنگونه كه باید، بشناسد، شب قدر را درك كرده است. و این اشاره به مقام ولایت آن بانوی معصوم (سلام الله علیها) نیز دارد. و از طرفی، همانگونه كه در شب قدر امر حق بر امام به حق فرود میآید، نزول گاه نور پاك امامان معصوم (علیهم السلام) نیز وجود مقدس فاطمه زهرا(سلام الله علیها) است؛ كه حقیقتاً هر كس آن بانو را شناخت و به عظمت مقام فرزندان معصومش و همسر مظلوم و معصومش پیبرد، شب قدر را درك كرده است. تنظیم: هدهدی- گروه دین و اندیشه تبیان 1. سوره دخان (44)، آیه 4. 2. علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج 51، ص 51؛ منتخب الاثر، فصل 10، ب 1، جز 1 ، ص 492. 3. علامه مجلسی، همان، ج 51، ص 73؛ منتخب الاثر، فصل2، ب 3، ح4 ، ص 183. 4. تفسیر القمی، ص 731؛ علامه مجلسی، همان، ج 97، ص 14، جز 23. برگرفته از: تحقیقی درباره لیلةالقدر و رابطه آن با امام عصر، ارواحنافداه، صص 149 ـ 132، با تلخیص. علی اكبر رضوانی، ماهنامه موعود شماره 57
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) كدام شب، شب قدر است؟ در تعیین شب قدر پيامبر خدا (ص) مي‌فرمايند: «اِلتَمَسوها فِي العَشرِ الأواخِرِ مِن شَهرِ رَمَضان» شب قدر را در دهه آخر ماه رمضان جستجو كنيد . همچنين از امام باقر (ع) آمده است: «همانا علي (ع) شب قدر را در شب نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوم مي‌جست» طبق روايات فراواني كه در منابع شيعي آمده است، شبهاي نوزدهم، بيست و يكم و بيست و سوم ما ه مبارك رمضان، شبهاي قدر معرفي شدهاند. بنابر روايت "ابن أبي الحديد" وقتي درباره تعيين شب قدر از اميرالمؤمنين سؤال مي‌شود، آن حضرت از مشخص كردن آن طفره مي‌رود و مي‌فرمايد: «لَست أشكّ الله اِنََّما يَسترها عَنكم نَظَراً لَكم لِأَنَّكم لَو اعلمكموها عَمِلتم فيها وَتَرَكتم غَيرَها واَرجو لاتَخطئَكم اِن شاءَ الله» در اين جهت ترديد ندارم كه خداوند جهت مخفي داشتن شب قدر براي شما نظر و عنايت دارد؛ زيرا اگر آنرا براي شما اعلام داشته بود، در همان شب به عبادت می پرداختيد و در شبهاي ديگر عبادت را ترك مي‌نموديد و من هم به خواست خدا در مورد بهره‌برداري شما از شبهاي ديگر اميدوارم شما را محروم نگردانم. البته با اينكه خداوند و رسولش(ص) و أئمه اطهار (ع) براي زنده نگه داشتن روح اميد و اهميت اطاعت و بندگي سعي در مخفي داشتن شب قدر داشته‌اند، ولي آنطور كه از احاديث استنباط مي‌شود، احتمال شب قدر بودن شب بيست و سوم بيشتر است. عظمت و اهميت شب قدر: در مورد اهميت شب قدر همين قدر بس كه خداوند سوره‌اي در خصوص اين شب نازل فرموده و در اين سوره خطاب به پيامبرش مي‌فرمايد: «وَما اَدریكَ ما لَيلَة القَدر» و تو چه مي‌داني كه شب قدر چيست؟آنگاه خداوند بدون فاصله به عظمت و بزرگي آن شب اشاره كرده و مي‌فرمايد: «لَيلَة القَدرِ خَيرٌ مِن اَلف شَهر» شب قدر از هزار ماه بهتر است. اين نوع تعبير نشانۀ عظمت، منزلت و اهميت شب قدر است كه نشان می دهد، حتي پيامبر اكرم (ص) قبل از نزول اين آيات به آن واقف نبوده است. شخصي خدمت امام باقر (ع) عرض كرد: مراد از اينكه شب قدر بهتر از هزار ماه است، چيست؟ ايشان فرمودند: «وَالعَمَل الصّالِح فيها مِنَ الصّلوةِ وَالزَّكاةِ وَأنواعِ الخَيرِ خَيرٌ مِن ألفِ شَهر لَيسَ فيها لَيلَة القَدر» كار شايسته‌اي مانند نماز، زكات و انواع خوبي‌ها در آن شب برتر از هر كار شايسته‌اي است كه در مدت هزار ماه كه شب قدر در آن نيست انجام شود. آنگونه كه از آيات و روايات برمي‌آيد، اين شب شبي عزيز و مقدس است كه در آن تمامي قرآن يكجا بر پيامبر اكرم (ص) نازل شد. شبي كه ملائكه و روح به اذن پروردگار براي تقدير هر كاري نازل مي‌شوند. شب قدر شب سلام و رحمت است. شبي است مملوّ از سلامتي توأم با رحمت، درود و ايمني. امام سجاد (ع) مي‌فرمايند: «شب قدر شب سلام و درود فرشتگان است، شبي كه بركت و خير آن تا دميدن صبح براي بندگان مخلص او پيوسته و برقرار است .
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) دعای شب قدر قال النبى (صلى الله علیه و آله): ان انا ادرکت لیله القدر فما اسال ربى؟ قال (ص): «العافیه». ترجمه: به پیامبر(ص) گفته شد: اگر شب قدر را دریابم از خدا چه چیزى را مسئلت کنم؟ فرمود: «عافیت را». برکات شب قدر قال موسى (علیه السلام): الهى ارید قربک، قال: قربى لمن استیقظ لیله القدر، قال: الهى ارید رحمتک، قال: رحمتى لمن رحم المساکین لیله القدر، قال: الهى ارید الجواز على الصراط، قال: ذلک لمن تصدق بصدقه فى لیله القدر، قال: الهى ارید من اشجار الجنه و ثمارها، قال: ذلک لمن سبح تسبیحه فى لیله القدر، قال: الهى ارید النجاه من النار، قال: ذلک لمن استغفر فى لیله القدر، قال: الهى ارید رضاک، قال: رضاى لمن صلى رکعتین فى لیه القدر. ترجمه: خداوندا! مىخواهم به تو نزدیک شوم، فرمود: قرب من از آن کسى است که شب قدر بیدار شود، گفت: خداوندا! رحمتت را مىخواهم، فرمود: رحمتم از آن کسى است که در شب قدر به مسکینان رحمت کند: گفت: خداوندا! جواز گذشتن از صراط را از تو مىخواهم فرمود: آن، از آن کسى است که در شب قدر صدقهاى بدهد. گفتخداوندا! از درختان بهشت و از میوه هایش مىخواهم، فرمود: آنها از آن کسى است که در شب قدر تسبیحش را انجام دهد گفت: خداوندا! رهایى از جهنم را مىخواهم، فرمود: آن، از آن کسى است که در شب قدر استغفار کند: گفت خداوندا خشنودى تو را مىخواهم، فرمود: خشنودى من از آن کسى است که در شب قدر دو رکعت نماز بگذارد.
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) جایگاه و اهمیت شب قدر ۱. نزول قرآن: نزول جامعترین، کاملترین و ماندگارترین کتاب الهى برعظمت و منزلتشب قدر افزوده است. قرآن خود مىگوید: «شهر رمضان الذى انزل فیه القران»؛ «ماه [مبارک] رمضان ماهى است که در آن قرآن نازل شده است.» اما در چه شبى از شبهاى آن ماه، قرآن نازل شده است؟ آیه دیگر بیان مىکند که «انا انزلناه فى لیله مبارکه»؛ «به راستى، آن [قرآن] را در شبى پربرکت نازل کردیم.» و این شب مبارک را در سوره قدر مشخص فرموده که «انا انزلناه فى لیله القدر»؛ «به حقیقت ما آن [قرآن] را در شب قدر فرود آوردیم.» پس باید گفت نزول قرآن در چنین شبى بر عظمت آن مىافزاید. این نکته را هم اضافه کنیم که این نزول، نزول دفعى استبر قلب رسول گرامى اسلام، نه نزول تدریجى که آغاز آن با آغاز بعثتیعنى بیست و هفتم رجب همراه است. ۲. تقدیر امور: در نامگذارى شب قدر بیانهاى مختلفى وارد شده است: برخى آن را به معناى شبى با عظمت و بزرگ «لیله العظمه گرفتهاند ؛ چراکه قدر در قرآن به معناى منزلت و بزرگى خداوند آمده، در آیهاى مىخوانیم: «ماقدروا الله حق قدره»؛ «قدر ندانستند [و نشناختند] خدا را آنگونه که حق عظمت او بود.» «قدر» به معناى تقدیر و اندازهگیرى و تنظیم است. این معنى را هم لغت تایید مىکند و هم قرآن و روایات. راغب اصفهانى مىگوید: «لیله القدر اى لیله قیضها لامور مخصوصه ؛ شب قدر یعنى شبى که [خداوند] براى [تنظیم و تعیین] امور مخصوصى آن را آماده [و مقرر] نموده است.» و قرآن کریم مىفرماید: در آن شب «یفرق کل امر حکیم»؛ «هرکارى بر طبق حکمت [خداوند] جدا [و تعیین و تنظیم] مىگردد.» و امام صادق علیه السلام فرمود: «التقدیر فى لیله القدر تسعه عشر، والابرام فى لیله احدى و عشرین والامضاء فى لیله ثلاث و عشرین؛ تقدیر امور [و سرنوشتها] در شب قدر، یعنى شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم، و امضا [ىآن] در شب بیست و سوم [صورت مىگیرد].» و امام هشتم علیه السلام فرمود: «... یقدر فیها ما یکون فى السنه من خیر او شر او مضره او منفعه او رزق او اجل و لذلک سمیت لیله القدر؛ در آن شب [قدر آنچه که در سال واقع مىشود، تقدیر و اندازهگیرى مىشود، از نیکى و بدى و زیان و سود و روزى و مرگ. به همین جهت نیز شب قدر [شب اندازه گیرى] نامیده شده است.» و طبق روایات فراوانىسرنوشت افراد براى سال بعد، مانند: رزق و روزى، مرگ و میرها، خوشى و ناخوشیها، حج رفتن و حوادث دیگر زندگى، براساس استعدادها و لیاقتها، رقم مىخورد، و این تقدیر حکیمانه هم، در انسان هیچ گونه «اجبار» و «سلب اختیارى» به وجود نمىآورد. مىتوان بین تمام اقوال این گونه جمع کرد که در این شب با عظمت و بزرگ، با فرود ملائکه آسمانى، تقدیرات یک سال مشخص و بر قلب حجت زمان علیه السلام عرضه مىشود. ۳. سند امامت: شب قدر بزرگترین سند امامت و تداوم آن در طول زمان است. در روایات فراوانى، وجود شب قدر را در هر زمان دلیل لزوم امامت و بقاى آن دانستهاند، لذا سوره قدر به منزله شناسنامه اهل بیت علیهم السلام شمرده شده است که به برخى روایات اشاره مىشود: از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: على علیه السلام زیاد مىفرمود: هیچگاه تیمى و عدوى [ابوبکر و عمر] خدمت پیامبر صلى الله علیه و آله جمع نشدند مگر آنکه آن حضرت [سوره] «انا انزلناه...» را با خشوع و گریه مىخواند، سپس آن دو عرض مىکردند چقدر رقتشما نسبتبه این سوره شدید است. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مىفرمود: به جهت آنچه چشمم دیده و دلم فهمیده است و به جهت آنچه دل این شخص [یعنى على علیه السلام] پس از من خواهد دید. آن دو مىگفتند: مگر شما چه دیدهاى و او چه مىبیند؟ فرمود: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله براى آن دو نوشت «تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر» ؛ «ملائکه و روح در آن شب با اذن پروردگارشان براى (تقدیر) هر کارى نازل مىشوند.» آنگاه مىفرمود: آیا بعد از «کل امر؛ تمام امرها» که خداوند مىفرماید، چیزى باقى خواهد ماند؟ مىگفتند: نه. سپس حضرت مىفرمود: آیا مىدانید آن کسى که هر امرى بر او نازل مىشود کیست؟ مىگفتند: تو هستى اى رسول خدا! آنگاه مىفرمود: بله [ولى] آیا شب قدر بعد از من هم ادامه دارد؟ مىگفتند: بله. مىفرمود: آیا [در شبهاى قدر] بعد از من هم آن امر نازل مىشود؟ مىگفتند: بله. سپس مىفرمود: بر چه کسى؟ مىگفتند: نمىدانیم. سپس آن حضرت از سر من [على] مىگرفت (و دست را روى سر من قرار مىداد) و مىفرمود: اگر نمىدانید بدانید، آن شخص پس از من این مرد است. فرمود: پس آن گاه آن دو نفر همیشه اینگونه بودند که شب قدر را بعد از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به سبب هراسى که بر دل آن دو مىافتاد، مىشناختند. و در جاى دیگر على علیه السلام فرمود: «به حقیقتشب قدر در هر سال وجود دارد و امر سال در آن شب نازل مىشود و به راستى براى آن امر صاحبان امرى است. عرضه شد آنان چه کسانى هستند؟ فرمود: «انا و احد عشر من صلبى ائمه محدثون؛ من و یازده [امام] از نسل من که [همه] امامانى محدث مى باشند [که ملائکه را نمىبینند ولى صداى آنها را مى شنوند].» و در برخى روایات آمده که خود ولایت على علیه السلامو ائمه علیهم السلامجزء تقدیرات آن شب استو دستور دادهاند که با مخالفان براى اثبات امامت و بقاى آن و زنده بودن مهدى علیه السلام به شب قدر استدلال کنید.آرى، بقاى شب قدر دلیل محکمى استبر بقاى امامت و بقاى امامت اقتضا مىکند حیات و زنده بودن مهدى علیه السلام را و حیات مهدى علیه السلام نشانه حیات مذهب پیشتاز و همیشه در صحنه تشیع است. لذا اسلام اصیل و قرآن تا ابد زنده است. از اینجا روشن شد که شب قدر، یعنى شب ولایت و امامتو معناى روایاتى که شب قدر را به فاطمه زهرا علیها السلامتفسیر نمودهاست، روشن شد که حقیقتشب قدر امامت و ولایت است و حقیقت ولایت و امامت زهراى مرضیه علیها السلام است. ۴. بخشش گناهان: یکى دیگر از ویژگیهاى شب قدر بخشش گناهان و عفو عاصیان و مجرمان است، لذا باید تلاش نمود تا این فیض عظماى الهى شامل حال انسان شود. واى به حال انسانى که در شب قدر مورد غفران الهى قرار نگیرد؛ چنان که پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى فرمود: «من ادرک لیله القدر فلم یغفر له فابعده الله؛ کسى که شب قدر را درک کند، پس بخشیده نشود [و مورد حمتبىپایان الهى واقع نشود] پس خدا او را [از رحمتخویش] دور مىسازد.» و در جاى دیگر فرمود: «من حرمها فقد حرم الخیر کله ولایحرم خیرها الا محروم؛ هرکس که از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم [و بىنصیب] شده است و محروم نمىماند از [برکات و] خیرات شب قدر، مگر کسى که [با اعمال خویش] خود را محروم نموده باشد.» لذا باید تلاش مضاعف نمود تا غفران الهى در این شب بخشش گناهان شامل حال انسان گردد. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى فرمود: «من قام لیله القدر ایمانا واحتسابا، غفر له ما تقدم من ذنبه؛ کسى که در شب قدر به پاخیزد [و آن شب را] از روى ایمان و محاسبه [و اخلاصبیدار باشد،] گناهان گذشتهاش بخشوده مىشود.» در بحارالانوار در ذیل این روایت اضافه شده: «من صلى لیلهالقدر ایمانا واحتسابا غفرالله ماتقدم من ذنبه؛ هرکس در شبقدر، از روى ایمان و محاسبه [و اخلاص] نماز گذارد، خداوند گناهان گذشته او را مىبخشد.» 5 ـ نزول ملائکه و روح: بر اساس آیه شریفه «تنزّل الملئکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر»، ملائکه و روح در این شب به اذن پروردگارشان نازل میشوند. مراد از روح آن روحی است که از عالم امر است و خدای متعال دربارهاش فرموده است «قل الرّوح من امر ربی»(۱۶). در این که مراد از امر چیست؟ بحثهای مفصلی در تفسیر شریف المیزان آمده است که به جهت اختصار مبحث به دو روایت در مورد نزول ملائکه و اینکه روح چیست بسنده میشود. الف: پیامبر اکرم(ص) فرمود: وقتی شب قدر میشود ملائکهای که ساکن در «سدره المنتهی» هستند و جبرئیل یکی از ایشان است نازل میشوند در حالی که جبرئیل به اتفاق سایرین پرچمهایی را به همراه دارند. یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای بیت المقدس و پرچمی در مسجد الحرام و پرچمی بر طور سینا نصب میکنند و هیچ مؤمن و مؤمنهای در این نقاط نمیماند مگر آنکه جبرئیل به او سلام می‌کند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد ب: از امام صادق علیهالسلام در مورد روح سؤال شد. حضرت فرمودند: روح از جبرئیل بزرگتر است و جبرئیل از سنخ ملائکه است و روح از آن سنخ نیست مگر نمیبینی خدای تعالی فرموده: «تنزل الملئکه والرّوح» پس معلوم میشود روح غیر از ملائکه است(۱۸). 6 ـ سلام و امنیت: قرآن کریم در بیان این ویژگی شب قدر میفرماید: «سلام هی حتی مطلع الفجر»(۱۹). کلمه سلام و سلامت به معنای عاری بودن از آفات ظاهری و باطنی است. و جمله «سلام هی» اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهی تعلّق گرفته است به این که رحمتش شامل همه آن بندگان بشود که به سوی او روی میآورند و نیز به اینکه در خصوص شب قدر باب عذابش بسته باشد. به این معنا که عذابی جدید نفرستد. و لازمه این معنا این است که در این شب کید شیطانها هم مؤثر واقع نشود چنانکه در بعضی از روایات نیز به این معنا اشاره شده است. البته بعضی از مفسّرین گفتهاند: مراد از کلمه «سلام» این است که در شب قدر ملائکه از هر مؤمن مشغول به عبادت بگذرند، سلام میدهند.
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) اعمال مشترک شبهای قدر 1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، که بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.) 2- دو رکعت نماز وارد شده است که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ و در روایتی است که از جای خود برنخیزد تا حق تعالی او و پدر و مادرش را بیامرزد. 3- قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَ ما فیهِ اسمُکَ الاَکبَرُ و اَسماؤُکَ الحُسنی وَ ما یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار. پس هر حاجت که دارد بخواهد. 4- مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید: اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ کُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّکَ مِنکَ. ده مرتبه بگوید: بِکَ یا الله ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ ده مرتبه: بِعلیٍّ ده مرتبه: بِفاطِمَةَ ده مرتبه: بِالحَسَنِ ده مرتبه: بِالحُسَین ِ ده مرتبه: بِعلیّ بنِ الحُسین ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ ده مرتبه: بِموُسی بنِ جَعفَر ٍ ده مرتبه: بِعلیِّ بنِ مُوسی ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ ده مرتبه: بِعَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ ده مرتبه: بِالحُجَّةِ. پس از این عمل هر حاجتی كه داری طلب کن. 5- زیارت امام حسین علیه السلام است؛ که در روایت آمده است که چون شب قدر میشود منادی از آسمان هفتم ندا می‌کند که حق تعالی آمرزید هر کسی را که به زیارت قبر امام حسین علیه السلام آمده است. 6- احیا داشتن این شبها. در روایت آمده هر کس احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و وزن دریاها باشد. 7- صد رکعت نماز بخواند که فضیلت بسیار دارد، و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند. 8- این دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّی اَمسَیتُ لَکَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِکُ لِنَفسی وَ اَعتَرِفُ... 9- طلب آمرزش از خدای متعال . و در خواست از خدا جهت نیازهای دنیا و آخرت . 10- ذکر گفتن و صلوات بر محمد وآل محمد علیهم السلام. اعمال مخصوص شب نوزدهم 1- صد بار ذکر " استغفرالله ربی واتوب الیه ". 2- صد بار ذکر " اللهم العن قتلة امیرالمومنین" 3- دعای اللهم اجعل فیما تقضی و تقدر من الامر المحتوم ... اعمال مخصوص شب بیست و یکم 1- دعای اللهم صل علی محمد وال محمد و اقسم لی حلما یسد عنی باب الجهل ... . 2- لعن بر قاتل امیرالمومنین . 3- زیارت حضرت علی علیه السلام . اعمال مخصوص شب بیست و سوم 1- تلاوت سوره های عنکوبت و روم که امام صادق علیه السلام فرمود: که تلاوت کنند که این دو سوره دراین شب از اهل بهشت است . 2- قرائت سوره های ... . 3- هزار مرتبه سوره قدر . 4- خواندن و تکرار دعای اللهم کن لولیک حجة ابن الحسن ... . 5- دعای اللهم امددلی فی عمری واوسع لی فی رزقی ... . 6- تلاوت قرآن کریم به هر مقدار که توانستی . 7- دعاوی " یا باطنا فی ظهوره و یا ظاهراً فی بطونه... .
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) عبادت زهرا (س) در شبهای قدر قال على(ع): و کانت فاطمه(س) لا تدع احدا من اهلها ینام تلک اللیله - لیله القدر - و تداویهم بقله الطعامو تتاهب لها من النهار و تقول: محروم من حرم خیرها.دعائم الاسلام، ج ۱: ۲۸۲. حضرت على(ع) فرمود: فاطمه(س) نمى گذاشت کسى از اهل خانه در شبهاى قدر به خواب رود به آنان غذاى کم مىداد و از روز قبل براى احیاى شب قدر آماده مى شد و مى فرمود: محروم کسى است که از برکات این شب محروم باشد. قال ابوعبدالله الصادق(ع): کان لامى فاطمه صلاه تصلیها علمها جبرئیل، رکعتان تقرء فى الاولى: الحمد مره و: انا انزلناه فى لیله القدر، ماه مره و فى الثانیه: الحمد مره و ماه مره: قل هو الله احد، فاذا سلمت سبحت تسبیح الطاهره علیها السلام.جمال الاسبوع:۱۷۳. امام صادق(ع) فرمود: مادرم فاطمه(س) همواره دو رکعت نماز را مى خواند که جبرئیل به او آموخته بود، در رکعت اول آن پس از حمد صد بار سوره قدر و در رکعت دوم پس از حمد صد بار سوره توحید را مىخوانى، و پس از سلام نماز تسبیحات حضرتش را نیز مى گویى.
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]زهجرونت پریشانم چگونه اینچنین مانم[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بده اذنی به چشمانم که یکدم بینمت جانم[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]کمی ازروی احسانت سبک کن درداین مخلص[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]دو تا شد پشت من از غم چو بنده پیش شاهانم[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]هزاران سال پی در پی اگر باشم پیت آیم [/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]نکن [/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]از من خودت پنهان که من محزون و گریانم[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بخود گفتم بنوشم می دلم آرامشی گیرد[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]نشد نرم این دلم حتی برفت از دستم ایمانم [/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]طریق عشقبازی نیست روی از من بپوشانی[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]گناهی گر بکردم حال میگویم پشیمانم[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تو ای یارم بدانم سر به این منزل زنی آخر[/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]من از روزی که در منزل نمی باشم هراسانم [/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شب قدرم تو را در بین این شبها کجا جویم [/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]که از مغرب کنارت تا سحر اشفع لنا خوانم[/FONT] "از همه بزرگواران التماس دعا"
پاسخ : ((ویژه نامه شب های قدر)) سیره امامان در شب قدر از اعمالى که در طول سال، مخصوصا شبهاى مبارک رمضان و على الخصوص در شب قدر بدان سفارش اکید شده است، اِحْیا و شب زندهدارى است. پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله فرمود: «مَنْ اَحْیا لَیْلَةَ الْقَدْرِ حُوِّلَ عَنْهُ الْعَذابُ اِلَى السَّنَةِ الْقابِلَةِ؛ 3کسى که شب قدر را زنده بدارد، عذاب تا سال آینده از او روى مىگرداند.» و معصومان علیهمالسلام همه این سنت حسنه را پاس و گرامى مىداشتند و از آن بهره مىبردند: 1. پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله نه تنها در شب قدر بیدار بود، بلکه دهه سوم ماه مبارک رمضان کاملاً بستر خواب را جمع مىکرد و به عبادت مىپرداخت. حضرت على علیهالسلام در این باره فرموده است: «أنَّ رَسُولَ اللّهِ کانَ یَطْوى فِراشَهُ وَ یَشُدُّ مِئْزَرَهُ فِى الْعَشْرِ الاْءَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ کانَ یُوقِظُ أَهْلَهُ لَیْلَةَ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ وَ کانَ یَرُشُّ وُجُوهَ النِّیامِ بِالْماءِ فى تِلْکَ اللَّیْلَةِ؛4 رسول خدا صلىاللهعلیهوآله [این چنین] بود که رختخواب خویش را جمع مىکرد و کمربند [همّت براى عبادت] را در دهه آخر از ماه رمضان محکم مىبست و همیشه این گونه بود که اهل و عیالش را در شب بیست و سوم بیدار نگه مىداشت و بر روى خواب رفتگان در آن شب آب مىپاشید [تا از درک شب قدر، و درک شب زندهدارى محروم نشوند].» حتى در شبهاى بارندگى در حالى که مسجد مدینه سقف نداشت، عبادت و شبزندهدارى را ترک نمىکرد و دیگران را با رفتار خویش وا مىداشت که در همان گل و باران بیدار باشند و نماز گزارند.5 2. امام على علیهالسلام نیز در طول سال، شب هنگام آن گاه که شب پردههاى تاریکى را انداخته بود، بیدار مىشد و مشغول عبادت و شبزندهدارى مىگشت.6 اما در شبهاى قدر حال ویژهاى داشت و در بدترین وضعى که مسجد مدینه را آب و گل فرا گرفته بود، مشغول عبادت و شبزندهدارى مىشد و به ویژه در شب قدر آخر عمر خویش، حال فوق العاده عجیبى داشت. 3. فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز آن قدر عبادت مىکرد که امام حسن علیهالسلام مىفرماید: «ما کانَ فِى الدُّنْیا اَعْبَدَ مِنْ فاطِمَةَ علیهاالسلام ، کانَتْ تَقُومُ حَتّى تَوَرَّمَ قَدَماها؛ 7 عابدتر از فاطمه علیهاالسلام در دنیا نبود؛ همیشه این گونه بود که آن قدر به عبادت مى ایستاد که پاهاى [مبارکش[ ورم مى کرد.» علت نامگذارى او به «زهرا» نیز این است که شبها نور عبادت و شب بیدارى او به سوى آسمان مى تابید8 و امّا در شب قدر، حال به خصوصى داشت، نه تنها بیدار بود که بچه ها و فرزندان خویش را نیز وادار مى کرد که شب بیدار باشند؛ چنان که در روایتى مىخوانیم: «وَ کانَتْ فاطِمَةُ علیهاالسلام لا تَدَعُ اَحَدا مِنْ اَهْلِها یَنامُ تِلْکَ اللَّیْلَةَ وَ تُداویهِمْ بِقِلَّةِ الطَّعامِ وَ تَتَأَهَّبُ لَها مِنَ النَّهارِ وَ تَقُولُ مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَیْرَها؛9 روش فاطمه علیهاالسلام این بود که هیچ فردى از خانواده خویش را نمىگذاشت در آن شب (بیست و سوم) بخوابد و [مشکل خواب] آنها را با کمى غذا و آمادگى در روز درمان مىنمود و مىفرمود: محروم است کسى که از خیر [و برکت] آن شب محروم شود.» 4. امام باقر علیهالسلام فرمود: «هر کس شب قدر را احیا بدارد، خداوند مهربان گناهان او را مى آمرزد.»10 و شیخ عباس قمى نقل کرده که «امام باقر علیهالسلام در شب بیست و یکم و بیست و سوم تا نیمه شب دعا مىخواند و آن گاه به نماز مىپرداخت.» 11 5. امام هفتم علیهالسلام نیز اهل شبزندهدارى و عبادت در طول سال بود. در زیارتنامه آن حضرت مىخوانیم: «او شبها تا سحر بیدار بود، و طلب آمرزش مى کرد و همدوش سجدههاى طولانى، چشم گریان و اشکبار، و مناجات بسیار و زاریهاى پیوسته و پىدرپى بود.»12 وقتى حضرت در غیر رمضان چنان باشد، حالِ آن حضرت در شب قدر براى ما قابل توصیف نخواهد بود. او نه تنها خود شبزندهدارى و عبادت داشت که به دیگران نیز مىفرمود: «مَنِ اغْتَسَلَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ أَحْیاها اِلى طُلُوعِ الْفَجْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ؛13 کسى که در شب قدر غسل کرده و تا سپیده صبح شبزندهدارى کند، گناهانش آمرزیده مىشود.» 6. امام حسن عسکرى علیهالسلام نیز چون پدران خود، اهل مناجاتهاى طولانى و شبزندهدارى در طول سال و مخصوصا در شب قدر بود.14 و به شیعیان خود نیز این اعمال را اکیدا سفارش مىکرد. از جمله، مىفرمود:«فَلا یَفُوتُکَ إِحْیاءُ لَیْلَةِ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ؛ 15 پس بیدارى در شب بیست و سوم را از دست نده!»
