پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي خط و سازه هاي ريلي دیباچه: مهندسی خط و سازه های ریلی در زمینه طراحی هندسی مسیر و زیرسازی و روسازی راهآهن و سازههای فنی گوناگون مانند پل، تونل، دیوار و ترانشه مطالعه میکند.این رشته با این که دارای نقاط مشترکی با مهندسی عمران است اما وجوه افتراق بسیاری نیز با رشته عمران دارد. برای مثال در رشته مهندسی عمران اطلاعاتی در زمینه هیدرولوژی، هیدرولیک و سازههای آبی داده میشود در حالی که یک مهندس خط و سازههای ریلی نیازی به این اطلاعات ندارد و در عوض باید در زمینه ناوگان و مسیر حرکت دروسی را بگذراند همچنین در زمینه زیرسازی و روسازی راهآهن و ابنیه فنی این مسیر لازم است که اطلاعات تخصصی داشته باشد چون ابنیه فنی که در خطوط راهآهن به کار میرود، تحت تأثیر نیروهای دینامیکی قرار میگیرند در حالی که سازههای متداول، رفتاری غیر از این دارند. تواناییهای لازم : دانشجوی سازههای ریلی باید سختکوش، جدی و مقاوم بوده و آمادگی کار در هر شرایطی را داشته باشد چون کار اصلی یک مهندس خط و ابنیه در بیابان، دشت، کویر و کوهستان است و فردی که وارد این رشته میشود باید به کارهای اجرایی علاقهمند باشد. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه : ریاضی، فیزیک ، استاتیک، شیمی عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی، برنامهسازی کامپیوتر. دروساصلی و تخصصی: رسم فنی و نقشهکشی، مقررات عمومی حرکت، نقشهبرداری و عملیات، مقاومت مصالح، مبانی ارتباطات و علائم، مصالح ساختمانی ، دینامیک، مبانی سیر و حرکت قطار، تحلیل سازهها ، مکانیک خاک، تکنولوژی بتن ، مبانی مهندسی برق، طراحی مسیر، هیدرولوژی مهندسی، سازه فولادی، سازههای بتن آرمه، زیرسازی مسیر، روسازی راهآهن ، نقشهبرداری مسیر و عملیات، پلهای راهآهن ، تونلسازی، ابنیه مسیر، ایستگاه راهآهن، نگهداری خطوط، متره و برآورد پروژه، ماشینهای ریلی، دستگاه خطوط، پروژه طراحی مسیر، بوژی و لکوموتیو، پروژه پلهای راهآهن. موقعیت شغلی در ایران : بازار کار مهندسی خط و سازههای ریلی مانند مهندسی ماشینهای ریلی است با این تفاوت که فارغالتحصیل این رشته میتواند علاوه بر صنعت راهآهن، موقعیت شغلی یک مهندس عمران را نیز داشته باشد. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی رشته معرفي مهندسي پليمر دیباچه: هرکجا هستید باید بدانید که یکی از فرآوردههای صنعت پلیمر در اطراف شما است. چرا که این صنعت در ساخت رنگ درها و دیوارهای خانهها و پوشاک، پوشش کابلها و سیمها و هرآنچه که از لاستیک یا پلاستیک ساخته شده است، نقش کلیدی دارد. پلیمرها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند. پلیمرهای طبیعی موادی مانند ترکیبهای سلولزی، چوب، کاغذ و پشم هستند و از مواد نفتی نیز میتوان مواد پلیمری مصنوعی را ساخت. مهندسی پلیمر دارای دو گرایش اصلی صنایع پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ است. گرایش صنایع پلیمر : هدف رشته مهندسی صنایع پلیمر تولید کلیه محصولات پلیمری از قبیل لاستیک، پلاستیک، الاستومر، رزین و سایر مواد مورد نیاز صنعت است. پلیمرها کاربرد پزشکی نیز دارند. مثلاً دندان مصنوعی و لنزهای چشمی همه از مواد پلیمری ساخته میشوند. در کل میتوان گفت که مهندسی صنایع پلیمر شناخت، طراحی، فرمولاسیون، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت است. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی پلیمر: ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، برنامهنویسی کامپیوتر، کارگاه عمومی، شیمی آلی، مبانی مهندسی برق، موازنه انرژی و مواد، ترمودینامیک مهندسی، شیمی پلیمریزاسیون، انتقال حرارت، مکانیک سیالات، انتقال جرم، عملیات واحد، کنترل فرآیندها، اقتصاد و طرح مهندسی، نقشهکشی صنعتی، استاتیک و مقاومت مصالح، ترمودینامیک مهندسی، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، موازنه انرژی و مواد، عملیات واحد، سینتیک و طرح راکتور، کنترل فرایندها، شیمی فیزیک، انتقال جرم، ریاضیات مهندسی، روشهای اندازهگیری کمیتهای مهندسی، شیمی فیزیک پلیمرها، شیمی سینتیک پلیمریزاسیون، وسائل اندازهگیری مشخصات مولکولی پلیمرها، روشهای اندازهگیری مشخصات پلیمرها، مهندسی و کارگاه پلاستیک، رئولوژی پلیمرها، اصول مهندسی پلیمریزاسیون، خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف، مهندسی و کارگاه الاستومر، تکنولوژی و کارگاه کامپوزیتها، خواص و کاربرد پلیمرهای طبیعی. دروس تخصصی گرایش صنایع پلیمر : رئولوژی پلیمرها، مهندسی الاستومر، مهندسی پلاستیک، تکنولوژی کامپوزیتها، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف. (بسیاری از درسهای این گرایش همراه با آزمایشگاه است.) گرایش تکنولوژی و علوم رنگ : امروزه 4 الی 5% از در آمد ناخالص دولتها صرف خوردگی فلزات میشود. البته در ایران هنوز آماری در این مورد ارائه نشده است، اما "کمیته تحقیقات رنگ و خوردگی" که زیر نظر "شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران" دایر شده است، معتقد است که از دیر باز یکی از معضلات شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران، مشکلات ناشی از خوردگی مخازن و لولهها بوده است.بدون شک پاسخگوی این مشکل متخصصان رشته تکنولوژی و علوم رنگ هستند زیرا یک بخش مهم از دروس این رشته در مورد پوششدهی (یکی از راههای مبارزه با خوردگی) است. در کل دروس گرایش در دوره کارشناسی به دو بخش تقسیم میشود. یک بخش در مورد سنتز مواد رنگزا است که کاربرد آن در صنعت نساجی، چاپ و چرمسازی است و بخش دوم پوششدهی است که روی سطوح فلزی یا غیرفلزی مانند پلیمرها، چوب یا بتن استفاده میگردد. دروس تخصصی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ: مهندسی رزینهای صنعتی، تکنولوژی تولید رنگ، شیمی و تکنولوژی مواد رنگزا، کنترل رنگ، تکنولوژی جوهرهای چاپ. (بسیاری از درسهای این گرایش همراه با آزمایشگاه است.) تواناییهای لازم : واحدهای کارگاه و آزمایشگاه در هر دو گرایش مهندسی پلیمر اهمیت بسزایی دارد. به همین دلیل دانشجوی این رشته باید قوی بوده و تحمل ساعتها کار در آزمایشگاه را داشته باشد. دانشجوی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز نباید حساس باشد و باید بوی مواد شیمیایی مختلف را تحمل کند و بیماری کوررنگی نیز نداشته باشد تا هنگام ساخت رنگ دچار مشکل نگردد. در کل یک دانشجوی مهندسی پلیمر لازم است شیمی را بداند تا بتواند پلیمر را بفهمد. همچنین این رشته مثل همه رشتههای مهندسی نیاز به ریاضیات قوی دارد و بالاخره دانشجوی این رشته باید به زبان انگلیسی مسلط بوده و طریقه استفاده از رایانه را نیز بداند. موقعیت شغلی در ایران : امروزه بیش از 50% قطعات خودروها از مواد پلیمری ساخته میشود. در صنایع برق، الکترونیک و مخابرات نیز پلیمرهای مصنوعی به عنوان عایقهای الکتریکی جایگاه بسیار مهمی دارند. در صنعت پوشاک نیز پلیمرها مؤثر هستند. در صنایع حمل و نقل، صنایع نظامی، پزشکی، کشاورزی و بستهبندی کاربرد مواد پلیمری بسیار گسترده است. فارغالتحصیلان مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز میتوانند در کارخانجات رنگسازی به تولید رنگینههای مصنوعی بپردازند. از سوی دیگر امروزه صنعت پوششدهی بسیار گسترش یافته است تا جایی که در کنار هر صنعت مادر حتماً یک صنعت پوششدهی حضوری فعال دارد؛ از دگمههای یک پیراهن و سگک کفش گرفته تا دستگیره درها، پوششهای صنعتی مثل ضد خوردگی و پوششهای تزئینی. در حال حاضر در بسیاری از شرکتها یک لیسانس شیمی کار یک مهندس پلیمر را انجام میدهد اما هر شرکتی که یک مهندسی پلیمر استخدام کرده تازه به کارآیی فارغالتحصیلان این رشته پی برده است. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي رباتيك دیباچه: امروزه کاربرد رباتیک و اتوماسیون درکارخانهها به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه صنعتی است. رباتها به ویژه در محیطهای خطرناک نظیر فضا، عمق زمین، ته دریا، محیطهای شیمیایی و دارای رادیواکتیو، نقش مؤثری در پیشبرد علم وتکنولوژی دارند. از همینرو رشته مهندسی رباتیک با بهرهگیری از امکانات و تواناییهای مجموعههای برق و مکانیک دانشگاهها تأسیس شده است. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس اصلی: زبان تخصصی، الکترومغناطیس، ریاضی مهندسی، کارگاه برق، کارگاه جوشکاری و ورقکاری، کارگاه ماشینابزار و ابزارسازی، نقشهکشی صنعتی، استاتیک، مقاومت مصالح، طراحی اجزاء، دینامیک، دینامیک ماشین، مکانیک سیالات، مدارهای الکتریکی، ماشینهای الکتریکی مستقیم و متناوب، مدارها منطقی، تجزیه و تحلیل سیستمها، سیستمهای کنترل خطی، پروژه کارشناسی، کارآموزی، ریاضی، معادلات دیفرانسیل، برنامهسازی کامپیوتر، محاسبات عددی، فیزیک. دروس تخصصی: طراحی مکانیزمها، الکترونیک قدرت و محرکهها، رباتیک، اصول میکروکامپیوترها، ارتعاشات مکانیکی، آزمایشگاه ربات، سنسورهای ربات، کنترل ربات، سیستمهای محرکه، مدارهای وابسته، کنترل فازی، شبکههای عصبی، طراحی ماشین به کمک کامپیوتر، اندازهگیری الکتریکی، یاتاقان و روغنکاری، آزمایشگاه ارتعاشات و دینامیک ماشین، علم مواد، کنترل مدرن. (بسیاری از درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه است) منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي حمل و نقل ريلي دیباچه: مدیریت استفاده بهینه از منابع، امکانات و تأسیسات شبکه راهآهن و تجهیزات متحرک ریلی بر عهده مهندس حمل و نقل ریلی است. در حقیقت فعالیت یک مهندس حمل و نقل ریلی به دو بخش عمده قبل از طراحی خط راهآهن و بعد از طراحی خط تقسیم میشود. که در مرحله نخست مهندس حمل و نقل ریلی حجم مسافر و کالایی که در خط مورد نظر جا به جا خواهد شد، پیشبینی کرده و بررسی میکند که آیا تأسیس این خط به صرفه میباشد یا خیر. و در مرحله بعد نیز به طراحی و برنامهریزی حرکت قطارها میپردازد تا تأخیر زمانی قطارها به پایینترین حد امکان برسد و هزینههای راهآهن کمتر شود. به عبارت دیگر بخش حمل و نقل ریلی، بخش نرمافزاری راهآهن است. این رشته شبیه به مهندس صنایع گرایش برنامهریزی وتحلیل سیستمها است. چون حدود 120 واحد آن با رشته مهندسی صنایع مشترک است و هدف آن نیز تربیت متخصصانی است که بتوانند با بهرهگیری از روشهای سیستماتیک و مدلهای ریاضی، مدیریت صنعت راهآهن را بر عهده بگیرند. تواناییهای لازم : دانشجویانی در رشته مهندسی حمل و نقل ریلی موفق میشوند که به جامعهشناسی علاقهمند باشند چون این رشته بیشتر به فاکتورهای انسانی در صنایع میپردازد تا فاکتورهای تکنولوژیکی. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه : ریاضی، فیزیک ، استاتیک، شیمی عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی، برنامهسازی کامپیوتر. دروس اصلی و تخصصی: مبانی مهندسی برق، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی، استاتیک و مقاومت مصالح، اصول مدیریت و تئوری سازمان ، مبانی زیرسازی و روسازی راهآهن، طرح هندسی خط ، اصول حسابداری و هزینهیابی، اصول شبیهسازی، نقشهکشی صنعتی ، تئوری احتمالات و کاربرد آن، تحلیل سیستمها، آمار مهندسی ، تحقیق در عملیات، ارزیابی کار و زمان، مهندسی فاکتورهای انسانی، مقررات عمومی حرکت، طرح سیستمهای اطلاعاتی و کنترل مدیریت، اقتصاد عمومی، اقتصاد مهندسی، برنامهریزی حمل و نقل، تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن، تئوری حرکت قطارها، تعرفه و بازرگانی راهآهن، سیستمهای تخلیه و بارگیری ، روشهای برنامهریزی حرکت قطارها، طراحی ایستگاهها و خطوط صنعتی، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر. موقعیت شغلی در ایران : بازار کار مهندسی حمل و نقل ریلی مانند مهندسی ماشینهای ریلی است با این تفاوت که فارغالتحصیل این رشته میتواند علاوه بر صنعت راهآهن، موقعیت شغلی یک مهندس صنایع را نیز داشته باشد. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي سيستم دیباچه: 480سال قبل از میلاد وقتی ارتش خشایارشاه با هزاران تیرانداز و کماندار بسیار ماهر به یونان حمله کرد، هیچکس فکر نمیکرد ارتش ایران که در جنگ ترموپیل بر یونانیها پیروز شده و مصریان و قوم آشور را شکست داده بود، در سالامین با شکست مواجه شود. دلیل این امر در آن زمان آن بود که ارتش ایران با همه عظمت و قدرتش و در اختیار داشتن سربازان ماهر، از انضباط کافی برخوردار نبود و به خوبی ارتش کوچک یونان ساماندهی نشده بود.در واقع حتی 2500 سال پیش نیز سازماندهی و برنامهریزی حرف اول را در جنگ میزد. این مسأله امروزه که جنگ پیچیدهتر و ابزارآلات جنگی پیشرفتهتر شده است، اهمیت بیشتری دارد و بدون شک ارتش هیچ کشوری نمیتواند بدون ساماندهی و برنامهریزی لازم، امنیت مرزهای کشور را تضمین کند؛ کاری که نیازبه اطلاعاتی جامع و دانش گسترده در زمینههای مختلف دارد. رشته مهندسی سیستم که در دانشگاه افسری امام علی(ع) وابسته به نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران ارائه میشود برای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز در همین زمینه میباشد. متخصصاناین رشته مسائلی از قبیل برنامهریزی، سازماندهی، کنترل و هماهنگی فعالیتها را در راستای استفاده بهینه و مؤثر از منابع انسانی، تجهیزات و تکنولوژی فرا میگیرند و در نهایت به عنوان فرمانده رستههای مختلف به کار گمارده میشوند؛ یعنی فرمانده یا رئیس بخش کامپیوتر، بخش الکترونیک، بخش موشکی، بخش وسایل و تجهیزات پیشرفته پرنده میشوند. چرا که امروزه نحوه مبارزه با قدیم تفاوت کرده است و مخابرات، الکترونیک، لیزر، ماهواره و کنترل سیستمها حرف اول را در مبارزه میزنند و طبیعی است که رهبران و فرماندهان ارتش ما نیز باید به تکنولوژی روز مجهز شوند. رشته مهندسی سیستم در راستای همین هدف طراحی شده است؛ یعنی فارغالتحصیلان این رشته در نهایت در رستههای رزمی شامل رسته پیاده، رسته توپخانه و موشکها، رسته زرهی و رسته مهندسی رزمی فرمانده میشوند. تواناییهای لازم : دانشجوی رشته مهندسی سیستم باید در دروس ریاضی و فیزیک قوی باشد تا بتواند فرماندهی رستههای مختلف نظامی را بر عهده گرفته و به خوبی انجام وظیفه کند. برای مثال فرمانده توپخانه باید از دانش ریاضی خوبی بهرهمند باشد تا بتواند محاسبات پیچیده ریاضی و معادلات بالستیکی را انجام دهد. گفتنی است که دانشجویان رشته مهندسی سیستم تنها از میان داوطلبان مرد مسلمان (شیعه یا سنی) گروه آموزشی علوم ریاضی و فنی و علوم تجربی انتخاب میشوند. این افراد باید رشته مهندسی سیستم را در یکی از اولویتهای 1 تا 30 فرم انتخاب رشته تحصیلی خود انتخاب کنند. در غیر اینصورت کد رشته مذکور که بعد از اولویت سیام انتخاب شده باشد، حذف خواهد شد. همچنین این افراد علاوه بر موفقیت در آزمون سراسری باید در معاینات پزشکی این دانشگاه پذیرفته شوند؛ یعنی قد آنها باید حداقل 170 سانتیمتر و دید آنها 8 از 10 باشد و ناراحتی قلبی، مغزی، ضایعه عضوی، کور رنگی و در کل آزردگیهای جسمی و روحی نداشته باشند. و در نهایت باید در مصاحبه عقیدتی و حفاظتی این دانشگاه که به صورت کتبی و حضوری برگزار میشود و در آن از اطلاعات عمومی اسلامی، مسائل سیاسی و اجتماعی، میزان پایبندی به اسلام و علاقهمندی به شغل نظامیگری سؤال میشود، پذیرفته شوند. موقعیت شغلی در ایران : یکی از مهمترین دغدغههای هر جوانی، پیدا کردن موقعیت شغلی مناسب است این مسأله حتی برای قشر تحصیل کرده جامعه نیز مطرح میباشد از همین رو ورود به رشتهای که آینده شغلی آن تضمین شده باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. رشته مهندسی سیستم یکی از همین رشتهها است. زیرا دانشجویان آن با درجه ستوان دومی فارغالتحصیل میشوند و به استخدام ارتش جمهوری اسلامی ایران درمیآیند و با گذراندن دورههای حین خدمت به ترتیب سلسله مراتب فرماندهی را طی میکنند. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه: ریاضی عمومی ، ریاضی مهندسی، معادلات دیفرانسیل، فیزیک ، مبانی رایانه و آشنایی با سیستم عامل ، شیمی عمومی، روانشناسی عمومی، مبانی جامعهشناسی، اقتصاد عمومی. دروس اصلی : مبانی مهندسی برق، استاتیک و مقاومت مصالح ، تحقیق در عملیات ، مهمات و شیمی مواد منفجره، مهندسی ماشین، آمار و احتمالات، اصول حسابداری و هزینهیابی، رایانه و برنامهنویسی، حقوق اساسی ، مدیریت منابع انسانی، اصول مدیریت و سازمان، رفتار سازمانی، روش تحقیق، تئوری و آنالیز تصمیمگیری. دروس تخصصی : مهندسی سلاح و بالستیک، سیستمهای صف و ستاد، تجزیه و تحلیل سیستمها، استحکامات و مهندسی رزمی، اصول نگهداری و تعمیرات ، طرح سیستمهای اطلاعاتی و کنترل مدیریت ، نقشه خوانی ، نقشهبرداری، اصول و قواعد اساسی رزم، جغرافیای نظامی ایران و کشورهای همجوار، زبان تخصصی ، پروژه، کارآموزی. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي شيمي دیباچه: آیا تصور میکنید که مهندسی شیمی؛ یعنی حفظ فرمولهای ریز و درشت و کار در آزمایشگاههای شیمی؟ آیا فکر میکنید که دانشجویان این رشته باید شیفته علم شیمی باشند؟ اصلاً هیچ فکر کردهاید که چرا فقط داوطلبان گروه ریاضی و فنی میتوانند وارد این رشته شوند؟ آیا میدانید که مهندسی شیمی زائیده ضرورت و نیاز صنعت مکانیک، الکترونیک و عمران است؟ برای مثال به مرور زمان صنعت به مهندس مکانیکی احتیاج پیدا کرد که از تحولات و فرآیندهای شیمیایی اطلاع داشته باشد و بتواند دستگاههایی را طراحی کند که در آنها فرآیندهای شیمیایی اتفاق میافتد.در نتیجه شروع به تربیت مهندسین مکانیکی کرد که بیش از معمول تحصیل کردگان این رشته از علم شیمی مطلع باشند. و این دسته از متخصصان، همان مهندسین شیمی هستند.این رشته با 9 گرایش صنایع غذایی، صنایع شیمیایی معدنی، صنایع گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع پلیمر، صنایع پالایش، طراحی فرآیندهای صنایع نفت، بهرهبرداری از منابع نفت و شیمیایی سلولزی؛ یکی از رشتههای گسترده دانشگاهی است. البته در دوره کارشناسی هر یک از گرایشهای فوق، تنها 12 یا 13 واحد تخصصی دارند و بیشتر واحدهایشان مشترک است. گرایش صنایع شیمیایی معدنی اکتشاف و استخراج مواد معدنی به رشته معدن باز میگردد، اما فرآوردههای مواد معدنی در حیطه مهندسی شیمی گرایش شیمیایی معدنی قرار دارد. هر کارخانه تولید مواد غیرآلی مثل سیمان، گچ، شیشه نسوز و دیرگداز دارای یک فرآیند است؛ یعنی از زمانی که مواد اولیه وارد کارخانه میشود تا زمانی که محصول خارج میگردد، فرآیندی روی آن انجام میگیرد که طراحی این فرآیند برعهده مهندس شیمی صنایع شیمیایی معدنی است. همچنین تولید هر ماده معدنی مثل کودهای شیمیایی معدنی، حشرهکشها، نمکها، رنگهای معدنی و حتی لعاب روی کاشیها در حیطه کار مهندس شیمی این گرایش قرار دارد. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی شیمی : ریاضیات عمومی، شیمی عمومی، فیزیک، معادلات دیفرانسیل، ترمودینامیک، موازنه انرژی و مواد، ریاضیات مهندسی، نقشهکشی صنعتی، برنامهنویسی و شناخت کامپیوتر، شیمی آلی، استاتیک و مقاومت مصالح، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، انتقال جرم، عملیات واحد ، کنترل فرآیندها، طرح و اقتصاد مهندسی، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، کارگاه، پروژه یا طراحی پروژه. (بسیاری از دروس این رشته همراه با آزمایشگاه است.) دروس تخصصی گرایش صنایع شیمیایی معدنی : مهندسی احتراق، صنایع شیمیایی معدنی، عملیات واحد صنعتی مکانیکی. گرایش صنایع پتروشیمی : وظیفه مهندسی پتروشیمی، طراحی دستگاهها و فرآیند تولید مواد مختلف از جمله کودهای شیمیایی، شویندهها، فرآوردههای پلیمری (مواد اولیه پلاستیکها، لاستیکها و الیاف مصنوعی) و مواد شیمیایی (اسیدها، حلالها) از نفت و برشهای نفتی است. دروس تخصصی دانشجویان این رشته بیشتر در مورد کاتالیزورهای صنعتی است که در رآکتورها به کار میرود. دروس تخصصی گرایش صنایع پتروشیمی : فرآیندهای پتروشیمی، مقدمات و پالایش، مبانی و تکنولوژی پلیمر گرایش صنایع گاز : عمق چاهی که برای استخراج گاز زده میشود، قطر لولهای که گاز را از چاه به پالایشگاه یا از پالایشگاه به شبکههای شهری منتقل میکند، نحوه انتقال گاز از چاه به پالایشگاه، نحوه گرفتن گازco2 از این ماده (برای جلوگیری از خورده شدن لولهها)، نحوه شیرین کردن گاز ترش ( گاز اولیهای که از چاه استخراج میشود و قابل مصارف شهری و ... نیست) همه در حیطه فعالیت یک مهندس شیمی گرایش گاز قرار دارد. دروس تخصصی گرایش صنایع گاز : انتقال و توزیع گاز، فرآیند گاز، مهندسی احتراق گرایش صنایع پلیمر: این گرایش تا سال 1362 یکی از گرایشهای مهندسی شیمی بود، اما در حال حاضر به عنوان یک رشته مستقل با دو گرایش صنایع پلیمری و تکنولوژی و علوم رنگ در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ارائه میشود. البته هنوز در تعداد محدودی از دانشگاههای کشور، مهندسی پلیمر یکی از گرایشهای مهندسی شیمی است و دانشجویان این گرایش نهایتاً در یکی از زمینههای پلیمر مثل فرایند شکلدهی پلیمر یا طراحی واحدهای صنعتی تولید پلیمر تبحر پیدا میکنند. گرایش شیمیایی سلولزی : یک مهندس شیمی گرایش شیمیایی سلولزی در زمینه تبدیل چوب به کاغذ تخصص دارد. به همین دلیل نیز محل تحصیل دانشجویان این رشته در دانشکده فنی پردیس 3 واقع در استان گیلان ـ رضوانشهر (چوکا) میباشد. قسمت عمده چوب از سلولز تشکیل شده است. همچنین ضایعات کشاورزی مثل پوست برنج، سبوس برنج و ضایعات برگ درختان دارای مقادیر قابل توجهی سلولز است که این ضایعات در بسیاری از نقاط به عنوان یک عنصر مزاحم سوزانده شده و باعث آلودگی محیط زیست میشود. اما امروزه در کشورهای دیگر از همین ضایعات برای تولید یک نوع سوخت به نام "اتانول" که در ترکیب با بنزین، سوخت بسیار خوبی است؛ استفاده میشود. و در این فرآیند مهندسین شیمیایی سلولزی نقش بسیار مهمی را برعهده دارند. گرایش صنایع غذایی : یکی از کاربردهای مهندسی شیمی در تولید مواد غذایی و بخشهای صنایع غذایی مانند میکروبیولوژی غذا، شیمی غذا و کنترل کیفی صنایع غذایی است. برای مثال در سوپرمارکتها و فروشگاهها، مواد غذایی بیشتر به حالت کنسرو وجود دارد که تهیه این کنسروها با حفظ اصول ایمنی و بهداشتی نیاز به یکسری محاسبات دارد که این محاسبات توسط یک مهندس شیمی صنایع غذایی انجام میگیرد. همچنین طراحی دستگاههایی که فرآیند خشک کردن را انجام میدهند مثل غذاهای بچه که به صورت پودر تهیه میشود و طراحی دستگاههای استریلیزه، پاستوریزه و منجمدکننده برعهده متخصصین همین رشته است. دروس تخصصی گرایش صنایع غذایی : میکروبیولوژی عمومی، شیمی مواد غذایی، میکروبیولوژی مواد غذایی، صنایع غذایی، بیوشیمی مواد غذایی، تغذیه وبهداشت گرایش پالایش : گرایش پالایش به طراحی پالایشگاهها باز میگردد. یعنی دانشجوی این گرایش، شیوه طراحی دستگاههایی مثل برجهای تقطیر، دستگاههای جداکننده مایعات از مایعات و گازها از مایعات را میآموزد؛ دستگاههایی که مشتقات ئیدروکربنی مثل بنزین و گازوئیل و مواد سنگینتر مثل قیر و شویندهها را از نفت خام جدا ساخته و به دست میآورد. دروس تخصصی گرایش پالایش : مهندسی احتراق، مهندسی پالایش، فرآیندهای پالایش گرایش بهرهبرداری از منابع نفت : مهندس بهرهبرداری از منابع نفت مهندسی است که راهها و روشهای بهرهبرداری بهینه از مخازن نفت را ارائه میدهد. در واقع یک مهندس بهرهبرداری از نفت با توجه به نوع مخزن نفت تعیین میکند که به یاری کدام یک از روشهای موجود؛ تزریق گاز، تزریق آب، تزریق مواد پلیمری یا ازدیاد حرارت میتوان نفت را راحتتر و مقرون به صرفهتر بهرهبرداری کرد. امروزه اکثر مخازن نفت کشور ما دچار افت فشار شدهاند. به همین دلیل نفت به صورت طبیعی به سطح زمین نمیرسد و در نتیجه حضور مهندسین بهرهبرداری از منابع نفت، یک ضرورت اجتنابناپذیر است. دروس تخصصی گرایش بهرهبرداری از منابع نفت : مهندسی مخازن هیدروکربوری، ازدیاد برداشت، حفاری و تولید، شبیهسازی مخازن نفتی، خواص ترمودینامیکی سیالات نفتی. گرایش طراحی فرآیندهای صنایع نفت: فرآیند یعنی عملکرد یا روش و طریقی که بتوان به یاری آن مادهای را از حالتی به حالت دیگر تغییر شکل داد و منظور از مهندس طراحی فرآیندهای صنایع نفت یعنی فردی که روش این تغییر و تحول را طراحی کند. چون برای تبدیل یک ماده از حالت اولیه به حالتی خاص لازم است که دستگاههایی طراحی شده و محاسباتی انجام بگیرد تا بتوان به نتیجه مطلوب دست یافت. طراحی صنایعی که بطور مستقیم یا غیر مستقیم وابسته به نفت خام یا فرآوردههای پالایشگاه یا صنایع پتروشیمی است به مهندس شیمی گرایش طراحی فرآیندها مربوط میشود. یک مهندس شیمی گرایش طراحی فرآیندهای صنایع نفت، واکنشهای خاصی را از شیمیستها میگیرد و با توجه به شرایط محیطی، اقتصادی و ... بهترین روش تولید مواد شیمیایی و خالصسازی آنها را پیدا کرده و پیاده میکند. دروس تخصصی گرایش طراحی فرآیندهای نفت : فرآیندهای پالایش نفت و گاز، طراحی برج و مبدل، تعیین مشخصات دستگاهها، سیستمهای اندازهگیری. تواناییهای لازم : رشته مهندسی شیمی برخلاف تصور عامه مردم بیش از آن که در ارتباط با علم شیمی باشد همچون رشتههای مهندسی دیگر در ارتباط با علم ریاضی است. به همین دلیل یک دانشجوی مهندسی شیمی در درجه اول باید در درس ریاضی قوی باشد و دو درس فیزیک و شیمی در مراحل بعدی قرار دارد. شاید جالب باشد که بدانید، دانشجویان مهندسی شیمی نسبت به دانشجویان رشتههای مهندسی دیگر، تنها 9 واحد بیشتر شیمی میخوانند. در مقابل، ریاضی در این رشته بسیار اهمیت دارد چون یک مهندس شیمی برای طراحی رآکتور، برج و مبدل نیاز به دانش ریاضی دارد.همچنین دانشجوی این رشته باید دقت نظر زیادی داشته باشد زیرا در مهندسی شیمی علاوه بر آزمایشهایی در مقیاس بزرگ، آزمایشهایی در مقیاس کوچک نیز وجود دارد. برای مثال در شیمی تجزیه، بعضی از آزمایشها در حد میلیونیم "p.p.m" است بدون شک در چنین آزمایشی اگر یک صدم گرم نیز اشتباه بشود، خطا افزایش پیدا کرده و آزمایش به هم میریزد. موقعیت شغلی در ایران : هرکارخانه تولیدی اعم از کوچک یا بزرگ نیاز به یک مهندس شیمی دارد. چون تقریباً تمام فرایندهای نوین از مواد شیمیایی استفاده میکنند. کشور ما نیز به عنوان یک کشور نفتخیز برای استخراج، پالایش، انتقال نفت و همچنین برای تبدیل نفت به فرآوردههای شیمیایی که دارای ارزش افزوده بسیار زیادی هستند، نیاز به مهندسین شیمی دارد. فعالیت در دو بخش مهم صنعت یعنی طراحی رآکتورها و طراحی دستگاههایی که به جداسازی مواد میپردازند نیز تنها منحصر به مهندسین شیمی میشود. علاوه بر صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، همه کارخانهها از جمله کارخانههای سیمان، سرامیک، صنایع غذایی و حتی نیروگاهها به مهندس شیمی نیاز دارند. فارغالتحصیل مهندسی شیمی گرایش صنایع غذایی نیز بطور اختصاصی میتواند در کارخانههای تولید مواد غذایی یا داروسازی فعالیت کند. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي دريا دیباچه: سال 1807 وقتی نخستین کشتی بخار آمریکا بدون بادبان و پارو در جهت مخالف باد و جریان آب از رودخانه "هودسون" بالا رفت. کلیه ملوانان و دریانوردان که برای تماشای این چیز عجیب به ساحل رودخانه آمده بودند، دانستند که آنچه در برابر دیدگانشان در حال حرکت است، بزودی جهان آنها را دگرگون خواهد کرد. آنها دانستند که دیگر ساخت و تعمیر یک کشتی، یک فن نیست بلکه یک علم است و هدایت و حفظ چنین کشتیای نیازمند اطلاعات علمی دقیق و بسیاری میباشد و اکنون که نزدیک به دو قرن از آن زمان میگذرد ما با ناوهایی روبرو هستیم که گاه نزدیک به 340 متر طول و 80 متر عرض دارند. شهرهای شناوری که بدون شک ساخت، هدایت و مدیریت آنها دانش بسیاری را میطلبد. دانشی که نمیتوان به تجربه و با گذر ایام فرا گرفت بلکه نیاز به تحصیلات کلاسیک و دانشگاهی دارد. نیازی که منجر به تولد رشته مهندسی دریا شده است.رشته مهندسی دریا در کشور ما نیز با این که نو پا است دارای اهمیت و جایگاه ویژهای است چرا که کشور ما در حدود 2600 متر مرز آبی دارد که 2000 کیلومتر آن در جنوب کشور و به آبهای آزاد دنیا متصل است. اهمیت این مرز آبی زمانی مشخص میشود که بدانیم از بین راههای حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی، حمل و نقل دریایی مقرون به صرفهتر است و به همین دلیل 90% صادرات غیرنفتی و تقریباً تمامی صادرات نفتی کشور به وسیله کشتیها صورت میگیرد. همچنین توسعه ناوگان دریایی علاوه بر حمل و نقل کالاهای مورد نیاز کشور، عامل حضور کشور ما در بازار حمل و نقل بینالمللی و کسب درآمدهای ارزی بیشتری میگردد. این رشته دارای سه گرایش مهندسی کشتی، کشتیسازی و دریانوردی است. گرایش مهندسی کشتی: مهندسین کشتی به عنوان مدیر فنی کشتی؛ مسؤول تعمیر، نگهداری و راهاندازی موتور کشتی هستند و به همین دلیل دانشجویان این رشته پس از آموزشهای تئوری یک دوره کارآموزی را بر روی کشتیهای اقیانوسپیما در خارج از کشور میگذرانند. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی دریا: ریاضی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، فیزیک مکانیک، فیزیک، شیمی و خواص مواد، مبانی مهندسی برق، رسمی فنی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، طراحی اجزاء و ماشین، انتقال حرارت، کنترل اتوماتیک. دروس تخصصی گرایش مهندسی کشتی: شناخت کشتی، الکترونیک ارتباطات، آرشیتکت کشتی، کمکهای اولیه، دریانوردی و ملوانی، ماشین دریایی، صافیهای فرعی، سیستمهای انتقال قدرت. گرایش مهندسی کشتیسازی: کشتیسازی یک رشته بینرشتهای است زیرا در ساخت یک کشتی، تخصصهای متعددی مانند مکانیک، عمران، برق، متالورژی و ... مورد نیاز است. در این میان مهندس کشتیساز، مسؤولیت طراحی، محاسبات مربوط به بدنه کشتی، ساخت و نظارت بر ساخت کشتی و تعمیرات آن را برعهده دارد. در واقع هدف مهندسی کشتیسازی، طراحی کشتیها به نحوی است که توانایی حمل مقدار معینی بار و مقاومت و حرکت در دریای متلاطم را داشته باشد و با سرعت معینی حرکت کند. گفتنی است که با به میدان آمدن کشتیهای تندرو با بدنههای جدید و روشهای جذب انرژی حاصل از جزر و مد امواج آب، افقهای جدیدی را در این زمینه گشوده است. دروس تخصصی مهندسی کشتیسازی: تکنولوژی کشتی، تحلیل سازهها، آرشیتکت کشتی (استاتیک)، آرشیتکت کشتی (مکانیک)، ماشینهای محرکه، مهندسی دریا، فیزیک موج، علم مواد و شناخت فلزات، ریاضیات مهندسی. (بسیاری از درسهای این گرایش همراه با آزمایشگاه یا کارگاه است.) گرایش دریانوردی: هدایت و رهبری کشتی و مدیریت نیروی انسانی شاغل بر کشتی وظیفه یک مهندس دریانوردی است. به همین دلیل استادان رشته مهندسی دریا معتقدند که این رشته را نباید یکی از گرایشهای مهندسی دریا به شمار آورد چرا که یک مهندس دریا به عنوان کاپیتان کشتی مسؤولیت راهبری و مدیریت کشتی را برعهده دارد و حرفهاش یک کار فنی یا مهندسی نیست. دانشجویان دریانوردی با این که تاحدودی مسایل فنی را میخوانند ولی مقدار قابل توجهی از درسهایشان ارتباطی با مسایل فنی ندارد. برای مثال مطالعه آب و هوا، جغرافیا و چگونگی یافتن مسیرها از جمله درسهای این گرایش است که ارتباطی با دروس رشتههای مهندسی ندارد. تواناییهای لازم : یک مهندس کشتی یا دریانوردی به دلیل سفرهای دریایی گاه ماهها در کنار خانوادهاش نیست. همچنین یک مهندس کشتیسازی نیز باید خود را برای محیطهای ساحلی تطبیق بدهد. به همین دلیل قبل از پذیرش نهایی در رشتههای فوق از دانشجویان این گرایش آزمایشات پزشکی کامل به عمل میآید که در این میان سلامت دانشجویان دریانوردی بطور دقیق سنجیده میشود چون این دسته از دانشجویان نباید ناتوانیهایی نظیر کوررنگی داشته باشند. از نظر علمی نیز دانشجویان مهندسی دریا در هر سه گرایش باید در دروس ریاضی و فیزیک قوی بوده و به زبان انگلیسی مسلط باشند. گفتنی است داوطلبان دختر از میان گرایشهای مهندسی دریا تنها میتوانند گرایش مهندس کشتیسازی را انتخاب نمایند. موقعیت شغلی در ایران : دانشجویان مهندسی کشتی بنا بر سفارش ارگانهای خاصی همچون "شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران" پذیرفته میشوند و از همان ابتدا بورسیه نهادهای دریایی میباشند و در نتیجه آینده شغلی آنها تضمین است. در مورد موقعیت شغلی فارغالتحصیلان مهندسی کشتیسازی نیز باید گفت تنها اگر کارخانه کشتیسازی "صدرا" در بوشهر با تمام ظرفیت خود راهاندازی شود، نیاز به 300 الی 400 فارغالتحصیل مهندسی کشتیسازی دارد. کارخانه "نکا" در شمال و "اروندان" در خلیجفارس نیز از دیگر کارخانههای مهم کشتیسازی ایران هستند. علاوه بر کارخانههای فوق مهندس کشتیساز میتواند در سازمان بنادر و کشتیرانی، وظیفه ساخت سکوهای شناور را برعهده گرفته یا به عنوان مهندس ناظر بر حـُسن اجرای طرحهای اجرایی نظارت کند و بالاخره در صنایع دریایی به کارهای تحقیقاتی بپردازد. فارغالتحصیلان گرایش دریانوردی نیز بورسیه ارگانهای دریایی کشور هستند و پس از آنکه بر روی آبهای خارج از کشور دوره کارآموزی خود را گذراندند، در ناوگان ارگان بورسدهنده مثل "کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران" و "شرکت ملی نفتکش" مشغول به کار میشوند. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي صنايع دیباچه: "آیا این بهترین روش است؟" این سؤالی است که فکر یک مهندس صنایع را دائماً به خود مشغول میکند تا به این وسیله بهترین راه را برای تولید محصول و حل مسائل و مشکلات یک واحد صنعتی یا خدماتی پیدا کند. در واقع فارغالتحصیل این رشته تلاش میکند تا با یک نگرش سازمان یافته، مسائل و مشکلات کارخانه را تحلیل کرده و به گونهای عمل کند که با حداقل ورودی مواد، حداکثر خروجی را داشته باشد. زیرا امکان دارد که طراحان یک واحد صنعتی وقتی مشغول طراحی میشوند به مسائل اقتصادی، افزایش بهرهوری و سایر مسائل توجه کافی نداشته باشند، اما یک مهندس صنایع هنگام برنامهریزی برای اداره کارخانهای که دارای کارگران زیاد و ماشین آلات بسیار است برای مثال به این مسأله توجه میکند که چگونه میتوان بیکاری ماشینآلات را به حداقل رساند و از نیروی انسانی نیز بهترین استفاده را کرد و در ضمن محصول کارخانه کمترین ضایعات را داشته و نگهداری و تعمیرات ماشینآلات نیز به بهترین نحو انجام بگیرد. این رشته در دوره کارشناسی دارای چهار گرایش تولید صنعتی ، تحلیل سیستمها، تکنولوژی صنعتی و ایمنی صنعتی است. گرایش تولید صنعتی گرایش تولید صنعتی فن بهکارگیری مهارتهای تکنیکی ـ اقتصادی و استفاده مؤثر و نظامیافته از نیروی انسانی، زمان، ماشینآلات، ساختمان و مواد به منظور تولید کالا با کیفیت مطلوب میباشد. در واقع هدف این گرایش تربیت مدیران تولید واحدهای صنعتی است. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی صنایع: ریاضی، معادلاتدیفرانسیل، برنامهنویسی کامپیوتر، محاسبات عددی، فیزیک ، شیمی عمومی ، مبانی مهندسی برق ، اقتصاد مهندسی، نقشهکشی صنعتی ، استاتیک، مقاومت مصالح، علم مواد، اقتصاد عمومی ، اصول حسابداری و هزینهیابی، ارزیابی کار و زمان، طرحریزی واحدهای صنعتی، برنامهریزی و کنترل تولید، موجودیها ، کنترل پروژه، کنترل کیفیت آماری، تحقیق در عملیات ، روشهای تولید ، تئوری احتمالات و کاربردهای آن، آمار مهندسی، آزمایشگاه اندازهگیری دقیق، کارگاه ماشینابزار ، کارگاه عمومی جوش، کارگاه ریختهگری. دروس تخصصی گرایش تولید صنعتی : زبان تخصصی، پروژه طراحی ایجاد صنایع، مهندسی فاکتورهای انسانی، برنامهریزی تولید، برنامهریزی و کنترل تولید و موجودیها ، کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع، برنامهریزی نگهداری و تعمیرات، اصول مدیریت و تئوری سازمان، پروژه، کارآموزی. گرایش برنامهریزی و تحلیل سیستمها گرایش برنامهریزی و تحلیل سیستمها تا حدودی جنبه نرمافزاری دارد و بیشتر به ارائه راهکار سیستماتیک میپردازد. در واقع هدف این گرایش تربیت کارشناسانی است که بتوانند با بهرهگیری از روشهای جدید و سیستماتیک و مدلهای ریاضی مسائل واحدهای صنعتی بزرگ را تجزیه و تحلیل نموده و بیشترین رهنمودها را برای استفاده از منابع موجود در عملکرد اجزاء تشکیل سیستم ارائه بدهند. دروس تخصصی گرایش برنامهریزی و تحلیل سیستمها: زبان تخصصی، برنامهریزی حمل و نقل، اصول شبیهسازی، تحلیل سیستمها، کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع، پروژه پایانی، اصول مدیریت و تئوری سازمان، کارآموزی، سیستمهای اطلاعاتی و کنترل مدیریت . گرایش تکنولوژی صنعتی: گرایش تکنولوژی صنعتی نسبت به گرایشهای تولید صنعتی و تحلیل سیستمها فنیتر بوده و به مهندسی مکانیک نزدیکتر میباشد. هدف این گرایش تربیت تکنولوژیستهای کارخانه است. دروس تخصصی گرایش تکنولوژی صنعتی: ماشینهای افزار ، قید و بندها (جیک و فیکسچر)، طراحی قالب ، کنترل عددی، مونتاژ مکانیکی، عملیات حرارتی، زبان تخصصی، پروژه. گرایش ایمنی: صنعتی گرایش ایمنی صنعتی به مسائل مشکلساز در صنعت از لحاظ ایمنی میپردازد؛ یعنی تلاش میکند تا با اجرای دستورالعملها از خطرات احتمالی جلوگیری کند و در صورت بروز مشکل یا خطری، راهی برای رفع آن پیدا نماید. از جمله این مسائل میتوان به کورهها یا آلودگی هوا اشاره نمود. دروس تخصصی گرایش ایمنی: ایمنی در برق، اعلام و اطفاء حریق، دیگها و ظروف تحت فشار، عوامل شیمیایی محیط کار، عوامل فیزیکی محیط کار، حفاظت صنعتی (ایمنی صنعتی)، مهندسی احتراق، گازرسانی. تواناییهای لازم : این رشته ارتباط نزدیکی با مدیریت دارد و دانشجوی آن باید تواناییهای مدیریتی داشته و قدرت تحلیل و درک بالایی داشته باشد. دانشجویان رشته مهندسی صنایع باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی باشند. بخصوص در درس ریاضیات جدید که آمار و احتمالات این درس تا حدی به مهندسی صنایع مربوط میشود. همچنین یک دانشجوی مهندسی صنایع باید از خلاقیت و نوآوری برخوردار باشد. موقعیت شغلی در ایران : این رشته در چند سال اخیر جایگاه خود را یافته است و اکثر مسؤولان و متخصصان نیز به این موضوع واقف شدهاند که جامعه نیاز بسیاری به تخصص فارغالتحصیلان این رشته دارد. چرا که رشته مهندسی صنایع افراد را برای مدیریت پرورش میدهد و بهترین و نزدیکترین رشته به کارهای مدیریتی و برنامهریزی و اداره امور است و اگر قرار باشد برای مدیریت بخش تولید یک واحد صنعتی بین مهندس مکانیک، برق و صنایع که دارای شرایط مساوی هستند، یک نفر را انتخاب کرد، مهندس صنایع اولویت اول را دارد. بنابراین این رشته از نظر بازار کار مشکلی ندارد. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي شهرسازي دیباچه: در سال 1400 هجری شمسی، جمعیت کشور ما به 120 میلیون نفر خواهد رسید که 80 درصد این 120 میلیون نفر در شهرها ساکن میشوند. یعنی کمتر از 20 سال دیگر کشور ایران حدود 96 میلیون شهرنشین خواهد داشت. حال سؤال اینجاست که آیا برای اسکان و فراهم نمودن امکانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این 96 میلیون نفر برنامهریزی کردهایم؟ در حال حاضر چطور؟ آیا شهرهای ما از حداقل استانداردهای جهان برخوردارند؟ به راستی چه افرادی میتوانند طرحی جامع برای شهرها و شهرکها ارائه دهند و در آرامش روحی و جسمی شهرنشینان نقش مؤثری داشته باشند؟ بدون شک چنین کاری از عهده متخصصان یک رشته برنمیآید، بلکه برای ساماندهی یک شهر نیاز به همکاری و همفکری اقتصاددانان، جامعهشناسان، معماران، مهندسین عمران، جغرافیدانان و کارشناسان رشتههای متعدد دیگر است.در این میان متخصص شهرسازی به عنوان سیاستگذار و مدیر متخصص ، نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. متخصص شهرسازی فردی است که میتواند در زمنیه طراحی شهری یا برنامهریزی شهری فعالیت کرده و عامل توسعه شهری شود. دانش شهرسازی به بررسی کلیه تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیکی یک شهر میپردازد و تلاش میکند که روابط موجود در یک شهر را در قالب یک نظام هماهنگ، مدیریت و سازماندهی کند و متخصص شهرسازی نیز کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامهای بسامان و مطبوع برای یک شهر ارائه میدهد. برنامهای که تصویرگر سیمای شهر در آینده است. در این رشته حداقل 6 محور اصلی وجود دارد که در برنامهریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این 6 محور عبارتند از:0 ـ برنامهریزی شهری که عمدتاً بر روی کاربری اراضی متمرکز است؛ یعنی بررسی میکند که ما چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیتهای مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسکونی اختصاص دهیم. ـ برنامهریزی حمل و نقل ـ برنامهریزی اقتصادی و اجتماعی؛ چون در شهر تنها موضوع مورد بررسی فیزیک شهر نیست بلکه مسأله مهم، جامعه شهری و انسانهایی هستند که در این محیط زندگی میکنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف که امکانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند یا برای اقوام مختلفی که در مکانهای مختلف یک شهر زندگی میکنند، باید برنامهریزی شود. ـ برنامهریزی شبکههای زیرساختی مثل آب، برق و تلفن ـ برنامهریزی محیط زیست که به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله میپردازد و برای مقابله با این سوانح برنامهریزی میکند و تأثیرات سوئی را که انسان بر محیط زیست میگذارد مطالعه میکند. ـ طراحی شهری که به طراحی سهبعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیکی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای کیفیت شهر میباشد.تواناییهای لازم : دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روانشناسی رنگها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مثل نقشهبرداری، رسم فنی، پرسپکتیو، هندسه فضایی، مدلسازی، ریاضی و مسائل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعهشناسی علاقهمندباشد. و بداند که در طی تحصیل باید کارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد. در ضمن رشته شهرسازی نیاز به مطالعه زیاد، کارهای فیزیکی گسترده و برداشتهای میدانی بسیاری دارد به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. همچنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد. موقعیت شغلی در ایران : کشور ما برای توسعه شهری و منطقهای نیاز به 50 هزار برنامهریز شهری و منطقهای دارد؛ یعنی اگر ما بخواهیم به قافله توسعه جهانی نزدیک شویم باید بحث برنامهریزی را باور داشته و در این زمینه سرمایهگذاری نماییم تا بتوانیم مثل کشور کره با استفاده از منابع برنامهریزی، عقبماندگی خود را جبران کنیم. اما متأسفانه در حال حاضر تواناییهای متخصصان این رشته در فرهنگ عمومی جامعه شناخته شده نیست و مسؤولان بین معماری و شهرسازی تمایزی قائل نمیشوند. در حالی که دانش معماران در حد بنا است و آنها در مقیاس کلان مداخله نمیکنند؛ یعنی یک شهر یا یک منطقه را با تمامی ویژگیها و خصوصیات اجتماعی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی و فیزیکی آن مطالعه نمیکنند و به همین دلیل نمیتوانند در برنامهریزی یا طراحی شهری موفق باشند. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه: درآمدی بر شهرشناسی، مبانی جامعهشناسی، درک و بیان محیط شهری، مبانی جغرافیا، مبانی اقتصاد، بومشناسی طبیعی و انسانی، کاربرد ریاضیات در شهرسازی، کارگاه بیان تصویری، کاربرد هندسه در شهرسازی ، زبان تخصصی . دروس اصلی : کاربرد نقشهبرداری، کاربرد رایانه در شهرسازی، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی جهان، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی ایران، آشنایی با مبانی معماری وساختمان، مبانی مهندسی شبکه حمل و نقل، کارگاه مهندسی شبکه حمل و نقل، مبانی مهندسی تأسیسات شهری، کارگاه مهندسی تأسیسات شهری، طراحی و کاربرد نظام اطلاعات ، آمار و روشهای کمی در شهرسازی ، آشنایی با مصالح و ساخت ، جغرافیای شهری ، جامعهشناسی شهری ، اقتصاد شهری ، کارگاه مطالعات شهری، حقوق و قوانین شهری. دروس تخصصی: مبانی و روشهای برنامهریزی شهری ، مبانی و روشهای طراحی شهری ، کارگاه برنامهریزی شهری (کاربری زمین)، کارگاه طراحی شهری، مبانی و روشهای برنامهریزی مسکن ، کارگاه برنامهریزی مسکن، مدیریت و سازمان اجرایی شهری ، کارگاه طرحهای اجرایی ، شناخت فضاهای شهری ایران ، روش تحقیق در شهرسازی ، کارگاه آماده سازی زمین، کارگاه برداشت کاربری ، طرح نهایی. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )
پاسخ : معرفی رشته های فنی و مهندسی معرفي رشته مهندسي علمي و كاربردي عمران دانشكده صنعت آب و برق (شهيد عباسپور)دیباچه:آب، راز ماندگاری جهان و از عناصر اصلی بقا و دوام زندگی در کره زمین است.در عصر حاضر، این ماده حیاتی در مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی نقش اساسی دارد و کمبود آن، مشکلاتی را در اکثر کشورها، بویژه کشورهای خشک و نیمهخشک به وجود آورده است.گفته میشود که در سالهای آینده، جهان با بحران جدی کمبود آب روبرو می شود و حتی به گفته دانشمندان، تا سال 2025 میلادی، حدود 3 میلیارد نفر از ساکنان زمین، آب آشامیدنی نخواهند داشت.از همین رو، امروزه حفاظت از منابع آب و برنامهریزی برای بهرهبرداری بهینه از این منابع، یکی از نشانههای بارز و کلیدی توسعه پایدار است و مدیریت منابع آب کشورهای مختلف جهان برای تأمین آب مورد نیاز، سدهای مخزنی بزرگ احداث کرده و منابع آب زیادی را از فاصلههای دور به مراکز مصرف منتقل میکنند. دانشکده صنعت آب و برق شهید عباسپور بر پایه همین نیاز، درسال 1370 رشتههای مهندسی عمرانـ بهرهبرداری از سه شبکه، مهندسی عمران ـ ساختمانهای آبی و مهندسی عمران ـ بهرهبرداری ازشبکههای آب و فاضلاب را دایر کرد. مهندسی علمی ـ کاربردی عمران ـ بهرهبرداری از سد و شبکه: آیا میدانید در حالی که ما در بخشهای وسیعی از کشور دچار خشکسالی و کمبود آب هستیم، بیش از 30 میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال در سطح کشور هرز میرود؟از سوی دیگر با وجود آنکه بشر در طول تاریخ همیشه با سیلابها زندگی کرده، هیچگاه اثرات مخرب سیلابها مانند امروز نبوده است. بیشک برای مواجهه با این مشکلات، یکی از بهترین راهها، حفظ آب به یاری سدسازی و استفاده بهینه از آن است؛ کاری که در حیطه فعالیت مهندسین عمران ـ آب است. در این میان مهندسین بهرهبرداری از سد و شبکه با به کارگیری بهترین روشهای بهرهگیری از سد نقش موثر و بسزایی در حفظ منابع آبی دارند.به عبارت دیگر، مدیریت شبکههای آبیاری و زهکشی قبل از اجرا، در حین اجرا و پس از اجرا بر عهده مهندسین این رشته است و فارغالتحصیل این رشته باید بتواند، پروژه احداث یک سد را از زمان مطالعه تا احداث و بهرهبرداری کوتاه مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار دهد.برای مثال، در پشت یک سد به مرور زمان رسوب جمع میشود. این رسوب میتواند تمام دریچههای تحتانی و میانی را ببندد و عملاً سد را به سوی تعطیل شدن بکشاند. همچنین امکان دارد رسوب وارد کانال اصلی شده و باعث نشت، ترک خوردن، واژگون شدن و شکستن کانال گردد. در این میان مهندسین بهرهبرداری ازسد و شبکه، نحوه حفظ و ترمیم سد و شبکه و جلوگیری از رسوب و فرسایش را در شبکههای آبیاری و زهکشی فرا میگیرند.در واقع حفاظت، نگهداری و کنترل رفتار سد در اثر نیروهای وارده بر آن مانند فشار آب، زیر فشار تغییرات تراز آب، اثرات محلی مانند زلزله، لغزشها، جابجاییها و تغییرات محیطی وظیفه اصلی مهندسین سد و شبکه است. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه و اصلی : شیمی فیزیک آب، مقاومت مصالح، مکانیک خاک، مواد مصالح و بتن، استاتیک، هیدرولیک، هیدرولوژی، هیدرومتری، هیدروژئولوژی، اقتصاد مهندسی، تجهیزات مکانیکی و برقی در سد و شبکه، دینامیک، رسم فنی و نقشهکشی صنعتی، روابط آب و خاک و گیاه، زمینشناسی، زمینشناسی مهندسی، زیست محیطی در سد و شبکه، عملیات نقشهبرداری، مکانیک سیالات، نقشهبرداری. دروس تخصصی: آبخیزداری و حفاظت خاک، اجرای شبکههای آبیاری، اصول برنامهریزی در مدیریت منابع آب، بهرهبرداری و نگهداری از سد و شبکه، پروژه کارشناسی مهندسی سد و شبکه، پمپ و طراحی ایستگاه پمپاژ، پیشبینی و کنترل سیلاب و عملیات، ترمیم و نگهداری از سد و شبکه، سیستمهای انتقال آب و پروژه، شناخت و مدیریت ماشینآلات، طراحی شبکههای آبیاری، طراحی شبکههای زهکشی، طرح و اجرای قطعات بتنی، فرسایش و رسوب، کنترل و پایداری سد، مبانی طراحی سد و تأسیسات وابسته، متره و برآورد پروژه، نیروگاههای آبی، هیدروگرافی مخازن، کارآموزی.(بسیاری از درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه است) مهندسی علمی ـ کاربردی عمران ـ ساختمانهای آبی: پیمانکاران خارجی هزینه اجرای طرح سد و نیروگاه کارون 3 را یک میلیارد و 600 میلیون دلار اعلام کرده بودند در حالی که هزینه ساخت و احداث این طرح توسط متخصصان داخلی، 60% کمتر از مبلغ پیشنهادی شرکتهای خارجی است.بخش قابل توجهی از فعالیتهای اجرایی این طرح عظیم عمرانی، بر عهده مهندسین عمران ـ عمران است؛ متخصصانی که در زمینه ساخت سازههای مختلف آبی و خاکی آموزش دیدهاند. اما بدون شک مهندسین عمران ـ ساختمانهای آبی، بهترین گزینه برای ساخت و اجرای سازههای آبی هستند. زیرا این دسته از مهندسین به طور تخصصی درباره سازههای آبی اعم از سد، سرریزها، کانالهای آبرسانی، ایستگاههای پمپاژ و برخی از سازههای فولادی و بتنی مرتبط با شبکههای آبرسانی آموزش دیدهاند.البته ساخت سد بیشتر در تخصص فارغالتحصیلان کارشناسیارشد و دکترای این رشته است. اما فارغالتحصیلان کارشناسی نیز در این زمینه اطلاعاتی به دست میآورند و میتوانند در زمینه ساخت سدهای کوتاه، سازههای انحراف آب، سرریزها، مخازن آبی، آبشارها و در کل انواع سازههایی که در ارتباط با رودخانهها است فعالیت نمایند. درسهای این رشته در طول تحصیل : دروس پایه: شیمی عمومی، فیزیک عمومی، ریاضی مهندسی، ریاضیات عمومی، ریاضیات کاربردی، ایمنی و بهداشت کار، آمار و احتمالات مهندسی، مبانی برنامهسازی کامپیوتر، محاسبات عددی، معادلات دیفرانسیل، نقشهکشی و نقشهخوانی دروس اصلی و تخصصی: اجرای سازههای بتنی ، اجرای سازههای خاکی ، اجرای سازههای فولادی ، اجرای سدهای بتنی ، بارگذاری، پروژه کارشناسی مهندسی ساختمانهای آبی، پیسازی، تحلیل سازهها، حفاری و اجرای تونل، راهسازی و کانالسازی، سیستمهای انتقال آب ، شناخت و مدیریت ماشینآلات، طراحی سازههای بتن مسلح ، طراحی سازههای فولادی ، عملیات نقشهبرداری (تخصصی)، عیبیابی و ترمیم سازهها، کاربرد کامپیوتر در تحلیل سازههای آبی، مبانی طراحی سد و تأسیسات وابسته، متره و برآورد پروژه، مدیریت ساختمان و تجهیز کارگاه، مهندسی زلزله، نقشهبرداری، کارآموزی.(بسیاری از درسهای این رشته همراه با کارگاه یا پروژه است) مهندسی علمی ـ کاربردی عمران ـ بهرهبرداری از شبکههای آب و فاضلاب: در طی چند قرن اخیر، کشورهای صنعتی، سرمایهگذاریهای عمدهای برای جمعآوری و تصفیه فاضلاب شهری انجام دادهاند، اما متأسفانه بیشتر کشورهای جهان سوم فاقد سیستم اصولی فاضلاب شهری هستند. این در حالی است که تأمین آب مورد نیاز برای انبوه جمعیت رو به رشد شهرهای بزرگ که تصفیهخانه ندارند، باعث بالا آمدن سطح آب زیرزمینی و ایجاد روانآبهای بسیار آلوده و بیماریزا، که دارای موادی مانند سرب، جیوه، کُرم و سیانور هستند، میشود و در نهایت منابع آب سطحی مجاور شهرها و آبهای زیرزمینی کم عمق را آلوده میکند.همچنین استفاده از این آبهای آلوده، برای شرب، شستشو و کشت سبزیجات و نباتات سالادی، متداولترین راه شیوع بیماریهای مسری نظیر اسهال، حصبه، یرقان و وبا است. از سوی دیگر راه یافتن فاضلاب شهری به رودخانهها باعث مرگ آبزیان میشود. این در حالی است که میتوان از فاضلاب شهری استفاده بهینه نمود. برای مثال میتوان از لجن خشک شده در بهبود کیفیت کود آلی استفاده کرد. همچنین آب خروجی تصفیهخانهها میتواند در توسعه کشاورزی تأثیر بسزایی داشته باشد. زیرا این آب حاوی ازت و فسفات است و زمینهای کشاورزی که از این آب استفاده میکنند، از مصرف کود شیمیایی بینیاز میشوند.تأسیس و گسترش شبکههای فاضلاب در کشور ما نیز اهمیت بسزایی دارد. زیرا ایران کشوری پرجمعیت و نیمهخشک است و باید برای حفظ و استفاده بهینه از آب، ارزش بسیار زیادی قائل شد. این در حالی است که شهر تهران به عنوان یکی از ده شهر بزرگ جهان، تنها شهری است که دارای سیستم فاضلاب شهری نیست.از همینجا میتوان به نقش مهم متخصصان مهندسی عمران ـ بهرهبرداری از شبکههای آب و فاضلاب پی برد؛ مهندسینی که دانش و تخصص لازم را برای طراحی، ساخت و ترمیم شبکههای آب و فاضلاب شهری و روستایی به دست میآورند. درسهای این رشته در طول تحصیل: دروس پایه: ایمنی و بهداشت کار، شیمی عمومی، فیزیک عمومی، آمار و احتمالات مهندسی، ریاضیات عمومی، ریاضی مهندسی، ریاضیات کاربردی، مبانی برنامهسازی کامپیوتر، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، نقشهکشی و نقشهخوانی. دروس اصلی: عملیات نقشهبرداری، مقاومت مصالح، مکانیک خاک، هیدرولیک، مصالح ساختمانی، ترمودینامیک و انتقال حرارت، حفاری و تجهیز و بهرهبرداری از چاه، دینامیک، رسمی فنی و نقشهکشی صنعتی، زمینشناسی مهندسی، کارگاه الکتریسیته صنعتی، مکانیک سیالات، نقشهبرداری، هیدروژئولوژی، هیدرولوژی. دروس تخصصی: سیستمهای کنترل و اندازهگیری، طراحی تصفیهخانه فاضلاب، طراحی شبکههای آب، طراحی شبکه های جمعآوری فاضلاب، فرآیندهای تصفیه، میکروبیولوژی آب و فاضلاب، آزمایشگاه آب و فاضلاب، برنامهریزی و مدیریت طرحهای آب و فاضلاب، بهرهبرداری و نگهداری از تأسیسات آب، پمپ و طراحی ایستگاه پمپاژ، تصفیه پسابهای صنعتی، تصفیه لجن، خوردگی و رسوبگذاری، سیستمهای انتقال آب و پروژه، کیفیت آب و فاضلاب، متره و برآورد پروژه، پروژه طراحی تصفیهخانه آب، پروژه طراحی تصفیهخانه فاضلاب، پروژه طراحی شبکه جمعآوری فاضلاب، پروژه طراحی شبکههای آب، کارآموزی، اجرای شبکههای آب و فاضلاب .(بسیاری از درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه است.) تواناییهای لازم (در هر سه رشته) : مهندسی؛ یعنی "خلق فرآیندهای نو" و مهندس؛ یعنی کسی که به یاری دانش حرفهای، قدرت تجزیه و تحلیل و عنصر خلاقیت به این توانایی دست پیدا میکند. البته دو رشته مهندسی عمران ـ بهرهبرداری از سد و شبکه و مهندسی عمران ـ ساختمانهای آبی، بیشتر جنبه اجرایی دارند و فارغالتحصیلان این رشتهها در مقطع کارشناسی باید مسؤولیتهای اجرایی را بر عهده بگیرند. از همینرو لازم است که دانشجویان این رشتهها در دوره دانشجویی برای دروس آزمایشگاهی و کارگاهی اهمیت ویژهای قائل بوده و بیشترین بهره را از این دروس ببرند. همچنین دانشجویان مهندسی عمران در هر سه رشته، باید توانایی جسمی خوبی داشته باشند؛ زیرا محیط کار فارغالتحصیلان این رشتهها اکثراً خارج از شهر و در مناطق کوهستانی است. در ضمن دانشجوی این رشته باید روحیه مدیریت و کار اجرایی داشته باشد؛ زیرا همانطور که از عنوان رشتههای مهندسی عمران دانشکده صنعت آب و برق پیداست، وظیفه فارغالتحصیلان، بهرهبرداری از سد و شبکه، بهرهبرداری از شبکههای آب و فاضلاب و یا مدیریت ساخت سازههای آبی است.در نهایت باید گفت که دروس ریاضیات و هندسه در مهندسی عمران اهمیت زیادی دارد؛ چون دانشجویان باید در نقشهبرداری و طراحی راه مهارت داشته باشند. موقعیت شغلی در ایران : هدف از تأسیس دانشکده صنعت آب و برق، تأمین نیروی متخصص مورد نیاز در صنعت آب و برق است؛ چون بسیاری از درسهایی که در این دانشکده تدریس میشود، بویژه واحدهای عملی از قبیل واحدهای کارگاهی و آزمایشگاهی تخصصی، در رشتههای خارج از این دانشکده آموزش داده نمیشود. برای مثال در رشته مهندسی عمران ـ نقشهبرداری یا مهندسی عمران ـ عمران، دانشجویان به طور تخصصی و کاربردی با محیط سد یا نیروگاه آشنا نمیشوند؛ در نتیجه توان علمی و عملی لازم را برای کار در سازمانها و صنایع مرتبط با وزارت نیرو به دست نمیآورند. از همینرو با اینکه فارغالتحصیلان این دانشکده بورسیه وزارت نیرو نیستند، این وزارتخانه در صورت نیاز به جذب نیروی متخصص، ابتدا سراغ فارغالتحصیلان دانشکده صنعت آب و برق میآید و در حال حاضر بیش از50% فارغالتحصیلان این دانشکده، جذب وزارت نیرو میشوند. برخی از فارغالتحصیلان مهندسی عمران در هر سه رشته نیز، در شرکتهای مشاوره، شهرداریها، سازمان پارکها و فضای سبز فعالیت میکنند. در کل اگر دانشجویان این سه رشته توانایی و دانش لازم را در حال تحصیل کسب کرده باشند، فرصتهای شغلی خوبی بویژه در شهرستانها خواهند داشت. منبع : پارسي داك ( سامانه ملي مقالات و تحقيقات دانشگاهي )