حوزه دسکتاپ، یکی از پرحرف و حدیثترین حوزههاي مرتبط با لینوکس به شمار ميآید و محل جدال بسیاری از طرفداران و مخالفان این سیستمعاملاست. هر از چندگاهی و با اعلام سهم سیستمعاملها از بازار دسکتاپ، طرفداران شرکتهاي مایکروسافت و اپل در مقابل جامعه اپنسورس قرار ميگیرند و هر یک به توجیه و توضیح این آمار ميپردازند. اما در واقع سهم لینوکس در بازار دسکتاپ بسیار بسیار کمتر از سهم سیستمعامل مک و ویندوز است و در این کم بودن، 4% تا 8% از سهم بازار فرق چندانی ندارند (اعدادی که از منابع مختلف ذکر شدهاند). اما هیچگاه کم بودن سهم یک سیستمعامل از بازار به معنای عدم کارایی یا شایستگی نسبتبه بقیه رقبای موجود در بازار نیست، بلکه به عوامل مختلفی بستگي دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. اين مطلب يكي از مقالات بخش ويژه نشريه ماهنامه شبكه در شماره 125 با عنوان جشن نامه 20 سالگی لینوکس ميباشد. جهت دريافت اين بخش ويژه به بخش پروندههاي ويژه سايت مراجعه نمائيد. مهمترین دلیل فراگیر بودن سیستم عاملهاي مایکروسافت و اپل، ماهیت ساختاری و موفقیت مدل تجاری آنها در مقابل مدل تجاری لینوکس است. مدل تجاری که شامل فروش خود سیستم عامل، توسعه API مناسب و یکپارچه برای توسعه برنامهها روی آن (مانند دات نت)، تعیین اکوسیستم مناسب برای نرمافزارهای طرف سوم، وابستهسازی سیستم به انواع درایورها و مجابکردن تولیدکنندهسختافزار برای دریافت مجوز و پرداخت هزینههاي مرتبط و همچنین ایجاد لابیهاي قوی در میان تولیدکنندگان سختافزارهای مصرفیالکترونیکی (کامپیوتر رومیزی و لپتاپ) و مجبورکردن کاربر به انتخاب سیستمعامل به همراه سخت افزار ميشود كه هر کدام به شدت در موفقیت یا عدم موفقیت یک سیستمعامل در بازار مؤثر هستند.در مقابل مدل تجاری سنتی لینوکسی شامل عرضه رایگاننرمافزار و کسبدرآمد از پشتیبانی و نگهداری آن ميشود. مواردی که سیستمعامل لینوکس در بسیاری از آنها با ضعف فراواني مواجه بوده و به دلیل ماهیتش يا عدم وجود یک متولی بازاریابی مناسب و عدم امکان فروش آن، کسی هم به فکر رفع یا بهینهسازی آنها نیست. اگرچه تلاشهاي بسیاری از سوی متولیان پروژههاي مختلفی مانند فدورا و اوبونتو برای حل مشکلات مرتبط انجام شده، اما بحث چند پارگی در توسعه لینوکس (به ویژه در حوزههايي غیر از هسته) و تعدد توزیعها و تقسیمشدن انرژی توسعهدهندگان در سطحی وسیع مانع از به ثمر نشستن این تلاشها شده و همچنان کاربران عادی را از محیط لینوکس دور نگه ميدارد. یکی از مواردی که در عدم گسترش لینوکس در بازار دسکتاپ مؤثر بوده، نبودتبلیغات درست درباره آن و همچنین دید نامناسب بسیاری از کاربران معمولی نسبت به آن است. به طوری که بسیاری از کاربران یا از وجود آن خبر ندارند یا تصور ميکنند که در صورت استفاده از لینوکس با هیولایی فضایی مواجه خواهند شد که آنها را از انجام امور روزمره بازخواهد داشت. تصور بسیاری از افراد، از جمله بسیاری از باتجربهترین فعالان حوزه آیتی نیز از لینوکس، یک خط فرمان سياه رنگ است که برای انجام امور روزمره حتي ویرایش عکس باید از آن استفاده کرد. یکی دیگر از مهمترین عواملی که در عدم گذار کاربران به لینوکس مؤثر است، عادت بیش از حد آنها به سیستمهاي موجود و عدم تمایل به ایجاد تغییر در سیستم کاری آنها است. مهمترین دلیل عدم موفقيت لینوکس در مقابل رقبا به زعم بسیاری از کارشناسان حوزه آیتی، عدم وجود یک استاندارد یا پلتفرم واحد و مناسب مانند .NET برای توسعه برنامههاي کاربردی از طرف توسعهدهندگان ثانویه و عدم رغبت آنها به عرضه محصولات روي این سیستمعامل است که نقطه قوت سیستمعاملهاي ویندوز و مک بوده و نقش مهمی در موفقیت آنها داشته است. وجود انواع و اقسام کامپایلرها، روشهاي برنامهنویسی، تعدد محیطهای گرافیکی (از جمله GNOME، KDE، XFCE و...) وابزارهاي مديريت بستههاي نرمافزاري (Package Manager)گوناگون برای مدیریت و نصب برنامهها در توزیعهاي مختلف و گوناگون لینوکس و عدم هماهنگی آنها با یکدیگر (و اجبار توسعهدهنده به بستهبندي کد براي تمام توزیعهاي محبوب) که در بسیاری از موارد کاربر را مجبور به استفاده از نرمافزارهای همراه توزیعی خاصکرده یا وی را به زحمت خواهند انداخت و همچنین عدم پشتیبانی مناسب محیطهای توسعه از رابطهای گرافیکی سهبعدی برای توسعهبازی روی لینوکس از مواردی هستند که توسعه لینوکس و جذب کاربران جدید به سمت آن را به شدت با کاهش مواجه ميسازد. [TABLE="class: cms_table, align: center"] [TR] [TD]"یکی از مواردی که در عدم گسترش لینوکس در بازار دسکتاپ مؤثر بوده، نبودتبلیغات درست درباره آن و همچنین دید نامناسب بسیاری از کاربران معمولی نسبت به آن است."[/TD] [/TR] [/TABLE] در برابر تمام موارد ذکر شده، شاخصهاي دیگری را نیز ميتوان برای سنجش میزان موفقیت یک سیستمعامل در نظرگرفت: شاخصهاي کارایی در برابر قیمت، کارایی به ازای حجم و پردازش، شاخص امنیت، قابلیت اعتماد و همچنین شاخص استقلال از برنامههاي ثانویه. در ادامه به توضیح و تبیین در این زمینه خواهیم پرداخت. مقایسه عملی از لحاظ عملکرد بين سیستم عاملهاي ویندوز و لینوکس، در منابع مختلف مقايسههاي بسياري انجام شده است که هريك توجه خود را بر قسمتی خاص معطوف كردهاند. با این حال، در یک مقایسه ساده بین اوبونتو و ویندوزهای ویستا و ویندوز 7 (نسخههاي نهایی یا Ultimate)، نتایج جالبی به دست آمدهاند که توجه شما را به آنها جلب ميکنیم. این مقایسهها روي یک كامپيوتر مجهز به پردازنده Core i7 920 با فرکانس67,2 گيگاهرتز و هشت مگابايت Cache به همراه شش گیگابایت رم و پانصد گیگابایت هارددیسک با حافظه نهان شانزده مگابایتی انجام شده است. نخستين آزمايش، مقایسه بین زمان نصب سیستمعاملها است که نتایج آنرا در شكل یک مشاهده ميكنيد. همانطور که مشهود است، اوبونتو با سرعت مناسبتری روي سیستم نصبميشود. در ضمن، در صورتی که زمان لازم را برای نصب درایورهای سختافزاری برای ویندوز در نظر بگیریم، اعداد به دست آمده توسط ویندوز بسیار بیشتر از مقادیر ذکر شده خواهد بود، در حالی که اوبونتو تمام درایورهای سختافزاری را بهصورت آماده نصب کرده است. [TABLE="class: cms_table, align: center"] [TR] [TD]"مهمترین قانون لینوس توروالدز بیانگر این مطلب است: «داشتن چشمهاي ناظر کافی باعث ميشود تا باگها، چیز مهمی نباشند!»"[/TD] [/TR] [/TABLE] آزمایش دوم، حجم اشغال شده توسط سیستمعامل روي هارددیسک سیستم است که نتایج آن را در شكل2 مشاهده ميکنید. همانطور که ديده ميشود، فضای اشغال شده توسط اوبونتو یک پنجم فضای مورد نیاز ویندوز هفت 64 بیتی است. توجه كنيد که فضای اشغال شده توسط اوبونتو، به همراه نرمافزارهای آفیس و مرورگرهاي مختلف اینترنتی و همچنین چند برنامه ویرایش عکس و گفتوگو است، در حالی که روي ویندوزها، نیاز به نصب تمام این نرم افزارها بهصورت جدا وجود داشته و هر کدام فضای مورد نیاز خود را اشغال خواهند کرد.آزمایش بعد، سنجش سرعت بوت سیستمعاملها است که در مقیاس ثانیه اندازهگیری شده و نتایج آن در شكل 3 ارائه شده است. این زمان از لحظه فشردن دکمه پاور سیستم محاسبه شده و حدود بیست ثانیه آن به عملکرد POST سیستم مربوط است. سرعت بوت بيشتر سیستمعاملها به یکدیگر نزدیک است و تقریباً برتری مشهودی نسبت به یکدیگر ندارند. در کنار این آزمایش، آزمایش خاموشکردن سیستم نیز انجام شده که نتایج آن در شكل 4 نمایش داده شده و تأییدی برطولانيتر بودن فرآیند خاموش شدن سیستم در ویندوز است. مهمترین قسمت آزمایشها اما به آزمایش ورودی/ خروجی سیستم مربوط است که بسیار قابل توجه هستند. نخستين آزمایش در این قسمت، سرعت کپیکردن فایلهاي کوچک از یک حافظه USB به روی هارددیسک سیستم توسط سیستمعامل است. در این آزمایش 2154 فایل در 127 پوشه با حجم کلی 603 مگابایت درنظرگرفته شده است. نتایج اين آزمايش در شكل 5 نشان داده شده است. همانطور که مشاهده ميشود، سرعت انتقال دادهها در لینوکس، چیزی در حدود نصف رقبای ویندوزی خود است. در ادامه، سرعت انتقال دادهها از روی هارددیسک به نقطهاي دیگر روي همان هارددیسک مورد بررسی قرار گرفته که نتایج آن در شكل 6 آورده شده است. برای دیدن عکس در اندازه اصلی اینجا کلیک کنید . اندازه اصلی 900x538 پیکسل میباشد شکل 1- زمان مورد نياز براي نصب سيستمعامل