لامپ های مهتابی (فلورسنت) و سلامتی

یک لامپ مهتابی از انواع "لامپ های تخلیه گازی" می باشد که از الکتریسیته برای برانگیختن بخار جیوه داخل گاز آرگون یا نئون استفاده می کند و تولید اشعه ماورا بنفش موج کوتاه می کند که بعدا این اشعه باعث تولید نور مرئی می شود.

برخلاف لامپ های معمولی ، لامپ های فلورسنت همیشه نیاز به تثبیت کننده برای تنظیم و یکنواخت کردن انرژی انتشار یافته در سرتاسر لامپ دارد. در لامپ های مهتابی معمولی که طولشان 120cm یا 240cm هستند تثبیت کننده به ترکیبات اضافه می شود.



اصول عملکرد
اصل اساسی عملکرد تیوب های فلورسنت بر پایه پراکندگی ناکشسان الکترون بنا شده است. یک الکترون انتشار یافته از کاتد با اتم های گاز برخورد می کند (مانند جیوه ، آرگون یا کریپتون) که به عنوان نشر دهنده های ماورای بنفش استفاده می شوند. این امر باعث کنده شدن موقت الکترون و رفتن به تراز بالا تر انرژی می باشد تا بخشی یا کل انرژی جنبشی الکترون برخوردی به انتقال پیدا کند. که این یک برخورد ناکشسان است. این سطح بالاتر انرژی ناپایدار است و اتم مجبور است که یک فوتون ماورابنفش انتشار دهد تا الکترون تهییجی به تراز پایین تر که پایدارتر است بازگردد. که این نور ماورابنفش غیر قابل رویت است و باید به گونه ای به نور مرئی تبدیل شود. این کار بوسیله پدیده فلورسانس رخ می دهد. که این کار با پوشش دادن سطح داخلی لوله مهتابی توسط فسفر انجام می شود یعنی وقتی که اشعه ماورای بنفش توسط فسفر جذب می شود و اتم فسفر را تهییج می کند که در اینجا هم الکترون در اتم فسفر به تراز بالا تر رفته و پس از بازگشت به تراز اولیه یک فوتون با انرژی کمتر از انرژی اشعه ماورای بنفش منتشر می کند که توسط چشم قابل دیدن است. همین اختلاف انرژی باعث گرم شده سطح فسفر لوله لامپ مهتابی می شود.



خطرات

1-اشعه ماورابنفش انتشار یافته ممکن است توسط لایه ترکیبات فسفر جذب نشود و به بیرون لامپ انتشار یابد. که قرار گرفتن طولانی در معرض این اشعه می تواند برای پوست مضر باشد.

2- لامپ های مهتابی با فرکانس حدود 100-120Hz چشمک می زنند که این باعث چشم درد و سردرد می شود. برای مطالعه باید از لامپ های مهتابی الکترونیکی فرکانس بالا(20-60kHz) به جای لامپ های مهتابی معمولی استفاده شود. همچنین این ارتعاشات می تواند در EEG اختلال ایجاد کند.

3- لامپ های 120 سانتیمتری مهتابی مقدار 12 میلیگرم جیوه در خود دارند که ماده ای سمی است. این مقدار جیوه هرچه به پایان عمر لامپ نزدیک می شویم بیشتر با لایه فسفر ترکیب می شود و پس از شکستن پودر داخل آن سمی خواهد بود.



اشعه UV (ماورابنفش) لامپ های مهتابی

طول موج نور ماورای بنفش منتشر شده از بخار جیوه 245nm است. که در طیف سنجی در بازه UVC قرار می گیرد(بازه 180 تا 280 نانومتر). امواج ماورای بنفشی که توسط لایه فسفر جذب نمی شوند و از لوله شیشه ای خارج می شوند علاوه بر این بخار جیوه می تواند اشعه ماورای بنفش دیگری را با طول موج 365nm منتشر کند که در محدوده UVA (315 تا 400 نانو متر) قرار می گیرد که ممکن است توسط فسفر جذب نشود و به خارج نشر پیدا کند.

منبع:انجمن مهندسی برق

 

ممنون خیلی کاربردی و مفید بود.
استفاده کردیم